खोज

बैदेशिक रोजगारीमा गएका नेपाली युवाहरू जोखिममा काम गरिरहेको पछिल्लो तथ्याँकले सार्वजनिक गरेको छ । खासगरि खाडी मुलुकमा गएका नेपाली युवा तथा युवतीहरू विभिन्न दुर्घटनामा पर्ने र मृत्युबरण गर्न बाध्य भैरहेको सार्वजनिक भएको छ । नेपाल सरकार अध्यागमन विभागका अनुसार दैनिक २५ देखि ३५ जना नेपाली युवाहरू बन्द बाकसमा स्वदेश फर्किरहेका छन । अर्थात विदेशमै उनीहरूको मृत्यु हुने गरेको छ । यो गंभीर बिषयमा सरकारको ध्यान अझैसम्म गएको छैन । बिदेशमा किन नेपालीहरू असुरक्षित भैरहेका छन ? खोजी र छानविनको बिषय छ । नेपालमा कोभिड पछाडि रोजगारीको अवसर गुम्दै गएको सर्वविदित छ । त्यो क्रम अहिलेपनि जारी छ । युवाहरू कामको खोजीमा विदेशिनेहरूको संख्या बढेको छ । युवा जति सवै विदेश पलायन भएपछि नेपालमा बस्ने बालबालिका र बुढाबुढी मात्रै हुने हो कि भन्ने चिन्ताजनक अवस्थाको संकेत देखिने अवस्था छ । त्यसो त नेपालमा माओवादीको सशस्त्र युद्ध चर्किएसँगै वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या बढेको देखिन्छ । आर्थिक वर्ष २०७८÷७९ यता वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या फेरि बढ्न थालेको हो । गत वर्ष ६ लाख ३० हजारभन्दा बढीले श्रम स्वीकृति लिएका थिए । अघिल्लो वर्षको तुलनामा यो वर्ष एक लाखभन्दा धेरैले वैदेशिक रोजगारीका लागि श्रम स्वीकृति लिइसकेका छन् । नेपालमा कामको सम्मान नहुँदा पनि युवाहरू कामको खोजीमा विदेशिने क्रम बढेको बिश्लेषण गरिदैछ । वैदेशिक रोजगारीका लागि नेपालीहरू सबैभन्दा धेरै मलेसिया तथा खाडी मुलुकहरू गइरहेका छन् । पछिल्लो समय युरोप जानेको संख्या पनि बढ्दो छ । नेपालमा प्रत्येक वर्ष करिब पाँच लाख थप जनशक्ति श्रम बजारमा प्रवेश गर्छन् तर आन्तरिक श्रम बजारमा सबैले रोजगारी पाउने अवस्था छैन । बैदेशकि रोजगारी असुरक्षित बनेको अवस्थामा चुनौति थपिएको छ । तर, यस बिषयमा छानवीन गर्ने, नेपाली असुरक्षित भैरहेको कारणको खोजी गर्नेतर्फ ध्यान नपुग्नु चिन्ताको कुरा हो । क्षति जति नै भएपछि नेपाली युवाहरूको आकर्षण बैदेशिक रोजगारी नै हो ।

तसर्थ अव वैदेशिक रोजगारीलाई सुरक्षित, व्यवस्थित, नियमित र मर्यादित बनाउने योजना पनि सरकारले अघि सार्नु जरुरी छ । खासगरी युवालाई श्रमसंग जोड्न सकेमात्र देश विकास हुन्छ भन्ने आम मान्यता छ तर त्यो मान्यता स्थापित गर्न गरिनुपर्ने कामको विषयमा भने सम्वन्धित निकाय बेखबर हुने गरेको छ । युवालाई देशको मेरुदण्ड, खम्बा तथा कर्णधार आदि विभिन्न नामले सम्बोधन गरिन्छ तर मुलुक हाँक्ने जिम्मेवार दल र निकायले भने युवालाई आफ्नो विभिन्न सङ्गठन दस्तामा प्रयोग गर्दै आएका छन्, जसका कारण उनीहरू प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रूपमा दलहरूको गोटी वनेर समय बर्बाद गरिरहेका छन । युवाशक्तिलाई राष्ट्र निर्माणका कार्यमा लगाउनु पर्नेमा गलतरूपमा प्रयोग गरिँदै आएको छ । बैदेशिक रोजगारीका लागि अहिले भैरहेको युवा पलायन रोक्नेतर्फ सरकारको ध्यान जानु जरुरी छ । तर, सरकारका लागि बैदेशिक रोजगारीको पलायन रोक्ने कुरा त्यति सहज छैन । पहिले युवालाई यहीँ नेपालमै रोजगारीको अवसर दिएपछि मात्रै बैदेशिक रोजगारी नियन्त्रण हुन सक्छ । त्यसका लागि नेपालको आर्थिक अवस्था सुदृढ हुनु जरुरी छ । बैदेशिक रोजगारीको बिकल्प तत्काल हुन सक्दैन भने बैदेशिक रोजगारीलाई सुरक्षित वनाउनेतर्फ पहल जरुरी छ । उज्यालो जीवनको उमंगसाथ विदेश उडेका नेपालीहरू बन्द बाकसमा कैद भएर फर्किनुपर्ने कहालीलाग्दो अत्यासको अवस्था अन्त्यका लागि पहल जरुरी छ ।