खोज

खुल्ला सीमाको फाईदा उठाउँदै छिमेकी मुलुक भारतबाट सहजै आउने साना हतियार सिमावर्ती तराईका जिल्लामा प्रमुख सुरक्षा चुनौति बनेको छ । गृह मन्त्रालयले केही महिना अघि गरेको सुरक्षा सम्बन्धी आन्तरिक बैठकमा साना हतियार नेपालका लागि चुनौति वन्ने अवस्था देखिएको ‘ब्रिफिङ’ गरिएको थियो । नेपालका नागरिकहरूमा पनि साना हतियार मोह बढिरहेको छ । बेला बेलामा पक्राउ पर्ने यस्ता हतियारले नेपालको सुरक्षामा थ्रेट गरिरहेको छ । सुरक्षा चुनौतिका रुपमा देखिएको हतियार मोह नियन्त्रणमा सरकारले गंभीरता नदेखाउने हो भने नेपाल आफ्नै नागरिकवाट सुरक्षित नहुने विभिन्न घटनाक्रमले पुष्टी गरेको छ । गुल्मी प्रशासनले त्यही भएर नै घर घरमा रहेका हतियार अनिवार्यरुपमा प्रशासनमा दर्ता गर्न निर्देशन दिएको छ । निश्चितरुपमा शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति दिलाउनु सरकारको पहिलो र प्रमुख दायित्व हो । पछिल्लोसमय सरकारले शान्ति सुरक्षा कायम गर्न सफल रहेको दाबी गरे पनि मुलुकभित्र हुने आपराधिक घटना र पक्राउ परेका हात–हतियारका आधारमा तराई मधेश मात्र होइन समग्र मुलुककै शान्ति सुरक्षा सन्तोषजनक छैन भन्ने पुष्टी भैरहेको छ । एक हजार आठ किलोमिटर खुला सिमा रहेको भारत नेपाल सिमानामा चुस्त र दुरुस्त सुरक्षा प्रबन्धको पनि अभाव छ । तराईमा मात्र होइन राजधानीलगायत मुलुकका प्रायःभागमा हतियार र विस्फोटक पदार्थ पक्राउ पर्नुले मुलुक हतियार र विस्फोटक पदार्थले नै गाँजिएको पुष्टि हुन्छ । बारा, पर्सा, रौतहट, सर्लाही, रुपन्देही, कपिलवस्तु, बाँके लगायतका तराईका जिल्ला हतियार चुनौतिका रुपमा देखिएको प्रहरी र अनुसन्धानको रिपोर्ट छ । भर्खरै पक्राउ परेका हतियार र अभियुक्तको अनुपात मुलुकको सुरक्षा व्यवस्थामा गम्भीर चुनौती थपिँदै आएको पुष्टि हुन्छ । हतियारकोे पहुँच मुलुकभरि नै बढ्दै आएको छ । हतियारको यो पहुँचले नागरिकमा त्रास बढ्नुका साथै अस्थिरता पनि बढाउन सक्छ । यसले अन्तर्राष्ट्रिय अपराधी र आतङ्कवादीलाई आकर्षित गर्न पनि सक्छ ।

कपिलवस्तुमा गत साता भारतीय नागरिकको हत्यामा यस्तै साना हतियारको प्रयोग भएको देखिएको छ । भारतमा हत्याका घटना गर्न नसके नेपाल आएर आपराधीक कृयाकलाप गर्ने गिरोह सल्बलाएको छ । यतिखेर गुण्डागर्दी, लुटपाट गर्ने, दुव्र्यसनीहरूको सहज पहुँचभित्र हतियार रहेको छ । यस्तै हतियारका बलमा चन्दा असुली, ग्याङ फाइट लगायतका काम हुँदै आएको देखिएको छ । सङ्क्रमणकालको व्यवस्थापन र शान्ति सुरक्षा काबुभन्दा बाहिर जानुको प्रमुख कारक यी हतियार नै होइनन् भन्ने मान्नु घातक हुनसक्छ । तसर्थ यो अवस्थामा हतियारले सङ्क्रमणकालमात्र होइन दीर्घकालिन शान्ति सुव्यवस्थामा प्रतिकूलता निम्त्याउने हुँदा हतियार भित्रिने स्रोत पत्ता लगाई पूर्णरुपले निषेध गरिनुपर्छ । अर्कोतर्फ भित्रिइसकेका हतियारलाई प्रकृयासंगत बैध वनाउनु जरुरी छ । होइन भने मुलुकका लागि अवैध साना हतियार जहिले र जतिवेला पनि सुरक्षा चुनौति हुनेछन । भारतसंग सिमा जोडिएका तराईका जिल्ला त्यसै त आपराधिक गतिविधिमा चर्चित छन । छिमेकी मुलुक भारतवाट सहजै आउने साना हतियार कपिलवस्तुमा आपराधिक मनोबृत्ति भएकाहरूले राख्ने र पैसाकै लागि अपराधका घटनासम्म गर्न पछि नपर्ने देखिएको छ । सुरक्षा चुनौतिका रुपमा देखिएको हतियार मोह नियन्त्रणमा सरकारले गंभीरता नदेखाउने हो भने यो नेपालका लागि सदैव चुनौति बनिरहने भएकोले नेपाल सरकारमात्रै होइन स्थानीय प्रशासनको पनि गंभीर ध्यानाकर्षण जरुरी छ । तसर्थ यो अवस्थामा हतियारले दीर्घकालिन शान्ति सुव्यवस्थामा प्रतिकूलता निम्त्याउने हुँदा हतियार भित्रिने स्रोत पत्ता लगाई पूर्णरुपले निषेध गरिनुपर्छ । अर्कोतर्फ भित्रिइसकेका हतियारलाई प्रकृयासंगत बैध वनाउनु जरुरी छ । होइन भने मुलुकका लागि अवैध साना हतियार जहिले र जतिवेला पनि सुरक्षा चुनौति हुनेछन् ।