© २०२३
गुल्मी, २१ कार्तिक ।
नुन तेलको जोहो गर्न टाउकोमा नाम्लो र पिँठ्यूमा डोकोभरी बेलाउती (अम्बा) बोकेर सहर पस्ने गर्दछन गुल्मीका विपन्न परिवारका महिलाहरू । घरको आर्थिक अबस्था कमजोर बनेका जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रका विपन्न परिवारका महिला तथा वालबालीकाहरू घरमा नुन तेल र कापीकलमको जोहो गर्न डोको र झोलामा अम्बाको भारी बोकेर बिक्रिका लागि सदरमुकाम तम्घास आउँछन छन् ।
कात्तिकको पहिलो सातादेखि वर्षेनी कहिले पैदल त कहिलो सवारी साधन मार्फत बेलाउती (अम्बा) बिक्रि गर्न सदरमुकाम तम्घास आउने उनीहरूको दैनिकी जस्तै बनेको छ । घरदेखि सदरमुकाम तम्घाससम्म आउन यातायातको सहज पहुँच भएपनि गाडिको भाडा तिर्दा खर्च लाग्ने हुँदा कतपय पैदलै हिँडेर सदरमुकाम आउने गर्दछन् । एकाबिहानै पिठ्युमा डोकाभरी अम्बाको भारी बोकेर निस्किएपछि दिनभर बजारमा अम्बा बिक्रिगरेर मात्र राती अबेर फकने गर्दछन ।
गाउँमा यतिवेला प्राय धेरैका खर्यान तथा बारीहरूमा प्रशस्त मात्रमा अम्बा पाकेका छन । गाउँमा अम्बाको खासै महŒव नहुने र त्यहाँ बिक्रि पनि नहुने भएका कारण उनीहरू अम्वा टिपेर बिक्रिका लागि तम्घाससम्म ल्याउने गर्दछन् । यसो गर्दा अम्बा पनि खेर नजाने र अलीकति भएपनि घरखर्चको मेसो जुर्ने भएका कारण अम्बा बोकेर बिक्रिका लागि सदरमुकामसम्म आउने जाँगर बढेको ईस्मा गाउँपालिका ५ बुल्मकी भिमकला कुमालले बताईन ।
धुर्कोट गाउँपालिकाका लक्ष्मी मुखिया र राधिका मुखिया पनि अम्बा बिक्री गरेर नुनतेल र चिनी किन्नका लागि खर्च जुटाउनका अम्बा बिक्रि गर्न सदरमुकाम तम्घाससम्म आईपुगेको बताउँछिन् । सिजन अनुसारको फल सबैले मन पराउने र खान पनि निकै स्वादिलो मान्ने भएका कारण सबैले मन पराउँछन । “गाउँघरमा भनेको समयमा कसैले पैसा सापटी पाईदैन, घरमा आम्दानी पनि त्यस्तै छ, अर्काको घरमा मेलापात गरेर जीवन गुजारा गर्नुपर्छ, त्यही भएर फुर्सदको खाली समयमा बेलाउती (अम्बा) बिक्री गर्न तम्घास आईपुगेका हौं,” राधिका मुखियाले भनिन् ।
राधिका मुखिया आफूले डोकोमा बोकेर ल्याएको अम्बा बिक्री गरेर दैनिक पाँच सयदेखि आठ सय रूपैंयाँसम्म आम्दानी गर्दै आएको बताउँछिन । “एउटा दाना अम्बालाई दुई रूपैंयादेखि तीन रूपैंयाँसम्ममा बिक्री हुने गर्दछ । बिक्रि गरेको पैसाले घरमा तेल र चिनी किनेर जाने हो,” मुखियाले भनिन् । शहरदेखि गाउँसम्म यतिबेला भर्रखर तिहारको चहल पहल सकिँदै जान थालेको छ । तर जिल्लाका विपन्न परिवारका कुमाल समुदायलाई भने आफ्नै कसरी छाक टार्ने भन्ने समस्याले पिरोली रहेको छ ।