ट्रेंडिंग:

>> करिब एक सय किलोग्राम गाँजासहित एक जना पक्राउ >> लामिछाने पक्राउ पर्दैमा रास्वपाले अनावश्यक होहल्ला गर्न आवश्यक छैन- देउवा >> तिलिचो तालको आधार शिविरमा पुग्यो राष्ट्रिय ग्रिडको बिजुली >> छठपर्व सकिएसँगै मधेसमा दिदीवहिनीको प्रेमको प्रतिक सामा चकेवा पर्वको रौनक >> लुम्बिनीको कार्यवाहक मुख्यमन्त्रीको जिम्मेवारी मन्त्री ढकाललाई >> मानव तस्करीको आरोप लागेका एमाले नेता अधिकारी पक्राउ >> सबै ‘स्विङ स्टेट’ जितेर ट्रम्पले बनाए इतिहास >> भारतविरुद्धको टेस्ट सिरिजका लागि अस्ट्रेलियन टिमको घोषणा >> सुनचाँदीको मुल्य घट्यो, तोलाको कति पुग्यो ? >> माओवादी केन्द्रको पदाधिकारी बैठक बस्दै >> ट्रम्पको पुनरागमनले बढ्यो चीनको चुनौती >> इन्टर मियामी एटलान्टासँग स्तब्ध, एमएलएस कपबाट बाहिरियो >> पोखरा विश्वविद्यालयको उपकुलपतिका लागि दरखास्त आह्वान >> महागुरु फाल्गुनन्दको १४०औँ जन्मजयन्ती मनाइदै >> रवि लामिछानेलाई म्याद थपका लागि आज अदालत लगिदै >> पूर्ण बहादुरको सारङ्गीले बनायो नयाँ किर्तिमान एकै दिन पायो ४६५ भन्दा बढी शो >> सरकारः उपनिर्वाचन भयरहित बनाऊ >> तिललाई पहाड बनाउने काम नगरौं >> शैक्षिक प्रणालीमा परिवर्तन भएन: मन्त्री तिमिल्सिना >> बन्ला त बुटवलमा फर्निचर ग्राम ? >> कक्षा ११ र १२ अनुत्तीर्ण १४ लाख विद्यार्थीले मौका परीक्षा दिन पाउने >> ‘खर्ब बढी लगानीमा उद्योगीप्रति सरकारको वेवास्ता’ >> यू-१९ महिला टी-२० विश्वकप छनौटमा नेपाल र थाइल्याण्ड खेल्दै >> पहाडी भूभागमा वर्षा, उच्च पहाडी तथा हिमाली भूभागमा हिमपातको सम्भावना >> तराईको प्रचण्ड गर्मीमा स्याउ खेती >> एमालेको सचिवालय बैठकले के के निर्णय गर्यो ? >> क्यालिफोर्नियामा नगर सदस्यमा भट्टराई निर्वाचितः गृहनगर तिलोत्तमामा खुशियाली >> रोटरी क्लव अफ बुटवल चौतारीको रक्तदानमा ६६ युनिट रगत संकलन >> नौलो बहुउद्देश्यीय सहकारीको साधारणसभा >> सहकारी वा मानव तस्करीमा संलग्न प्रकरण होस् सबै कानुनी दायरामा आउनुपर्छ- महामन्त्री थापा >> नेपाल युएईसँग पराजित >> गैडहवाको सूर्यपुरामा भव्यताका साथ मनाइयो छठ >> पुरुष यू-१९ एसिया कपको खेल तालिका सार्वजनिक, नेपाल समुह बी मा >> गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल : १७१ यात्रु ल्याएको जजिराले १६८ जना लिएर उड्यो >> गौतम बुद्ध विमानस्थल आइपुग्यो जजिराको विमान >> एमाले केन्द्रीय सल्लाहकार पोखरेलको निधन >> समयः एक अमूल्य सम्पत्ति >> ८७ जनामा डेङ्गुको सङ्क्रमण >> वडामै भत्ता पाउँदा लाभग्राहीलाई सहजता र सुबिधा >> कोलनगरमा बर्मी भिक्षुको चासो >> कलाका त्रिवेणी बेन >> डाइलासिस गर्नेलाई पालोको सकस >> बर्दघाटमा बंगुर फर्मः वर्ष दिनमा ढाई करोडको बिक्री >> आज गणेशमान सिंहको ११०औँ जन्मजयन्ती मनाइँदै >> गौतमबुद्ध विमानस्थलमा आज एकैदिन तीनवटा अन्तर्राष्ट्रिय उडान >> कांग्रेसको जनसम्पर्क समिति समन्वय विभागमा २८ सदस्य मनोनित >> महिला अधिकार महासन्धि छायाँ प्रतिवेदनका लागि लुम्बिनीमा सुझाव संकलन >> निर्देशक ऋषि लामिछानेको नयाँ फिल्ममा भित्रिए केदार >> सुर्खेतमा मिनिबस दुर्घटना हुँदा ४ जनाकाे मृत्यु, २५ जना घाइते >> फिल्म ‘तेल भिसा’ को ट्रेलर सार्वजनिक

अधिकार र कर्तव्यका कुरा(सम्पादकीय)

७ भाद्र २०७५, बिहीबार
७ भाद्र २०७५, बिहीबार

सरकारले नागरिकहरूको वैयक्तिक गोपनियता जोगाउने गरी नयाँ विधेयक ल्याएको छ । गृहमन्त्री रामबहादुर थापाले प्रस्तुत गरेको विधेयकमा जीउ, आवास, सम्पत्ति, लिखत, पत्राचार तथा चरित्र अनितिक्रम्य अधिकार रहने कुरा उल्लेख गरिएको छ । यसरी नै परिवारको गोपनीयता, प्रजनन स्वास्थ्य गोपनीयता, नागरिकको निजी आवास, डेरा अपार्टमेन्ट, रात बिताउने गरी बसेको होटल, लज लगायतमा अनुमति बिना प्रवेश र खानतलासीको अधिकार नहुने व्यवस्था पनि अघि सारिएको छ । प्रस्तावित विधेयकअनुसार व्यक्तिको लिखत तथा पत्राचार गोप्य रहनेछन् । शैक्षिक योग्यताका प्रमाणपत्र, चिकित्सा अवस्था, बैंक खाता, डेविट तथा क्रेडिट कार्डको विवरण पनि गोप्य रहनेछन् । यस्तै, जैविक तथा आनुवांशिक विवरण, ल्याप्चे, सहीछाप पनि गोप्य अधिकारमा पर्ने भएका छन् । विधेयकले अनुमति बिना व्यक्तिको निजी जीवनमा असर पुग्ने तथा बेइज्जत हुने कुनै पनि सूचना सार्वजनिक गर्न नमिल्ने उल्लेख गरेको छ । यतिमात्र हैन, नागरिकको रोजगारी, व्यवसाय तथा कारोबारका विवरण, राजनीतिक आवद्धता, निर्वाचन सम्बन्धी विवरण पनि गोप्य रहने छन् । वैयक्तिक गोपनीयताको कसुरमा तीन वर्षसम्म कैद र ३० हजार रुपियाँसम्म जरिवानाको व्यवस्था गरेको छ ।
यो विधेयकले नागरिकलाई आफ्ना दैनिकी कार्य अघि बढाउन निश्चितै अधिकारहरू प्राप्त हुनेछ । लोकतन्त्रको प्रत्याभूति भएको महशुस गर्नेछन् । लोकतन्त्रमा नागरिकलाई यी अधिकार दिइनु पथ्र्यो । ढिलै भए पनि जनताले अधिकार प्राप्त गर्ने भएका छन् । आजसम्म सरकारी निकायबाट गरिने ढिला सुस्ती, घुसखोरी, कमिशनखोरीलाई यसले निश्चितै नियन्त्रण गर्नेछ भन्ने आशा राख्न सकिन्छ । सरकारी निकायबाट जतिबेला पनि नागरिकमाथि गरिने टर्चर, खासगरी प्रहरी निकायबाट हुने गरेका ज्यादतीले नागरिकलाई आतंकित तुल्याएको थियो । नागरिकको सम्मान गर्ने, तपाईंसम्म पनि नभन्ने चलनले घर गरेको थियो । अनुशासित परिपाटी नै बसेको छैन । अब त्यसमा सुधार हुन सक्छ । कसैले पनि कसैमाथि दुब्र्यवहार गर्न रोक लाग्न सक्छ । नागरिक सबै समान हुन्छन्, सबैलाई सबैले सम्मान गर्नुपर्छ भन्ने भावना जगाउन र गोपनीयतालाई चुस्त राख्न यो विधेयकले भूमिका खेल्न सक्छ ।
यसरी हेर्दा नागरिकलाई ब्यक्तिगत स्वतन्त्रता पर्याप्त मात्रामा दिइएको देखिन्छ । तर, यसले अर्को समस्या निम्ताउने सम्भावना बढ्न जान्छ । कसैका बैंक खाता नै सरकारले थाहा पाउन सकेन भने त्यसले कालो धन थुपार्नेहरूलाई फाइदा पुग्न जान्छ । देशमा आर्थिक क्राइसिस बढ्छ । नक्कली कारोबार बढ्न जान्छ । भ्रष्टाचारलाई बढावा दिन्छ । कसैलाई पक्राउ नै गर्न नपाएपछि लागू औषध सेवन गर्ने, होटेलहरूमा केटाकेटीहरूले छाडा व्यवहार गर्ने, तस्करी गर्नेहरू मौलाउन सक्छन् । अझै नेपालमा मानिसले अधिकार बढी खोज्ने तर, कर्तब्यको पालना गर्न नजान्ने परिपाटी छ । गाईको दुध खान जान्ने, तर, गाई पाल्न नजान्ने, कुकुर पाल्ने, तर, चोकमा ल्याएर आची गराउने, गाडी किन्न सक्ने, तर, गाडी अरूको निबासमा ल्याएर खडा गरिदिने, जथाभाबी हर्न बजाउने जस्ता प्रबृत्ति विद्यमान छन् । यसलाई निश्चित लिकमा हिँडाउन पनि सरकारले कतिपय कदम चाल्नु आवश्यक छ । अधिकारका साथै कर्तब्यको पालना भएन भने त्यो अधिकार बलियाका लागि हतियार र निर्धाका लागि यातना बन्न पुग्छ भन्ने कुरा पनि बुझ्नु जरुरी हुन्छ ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?