ट्रेंडिंग:

>> अमेरिकामा घुस दिएको आरोपपछि अडानीका कम्पनीहरुको शेयरमा भारी गिरावट >> नेपाली यू-१९ क्रिकेट टिमले जित्यो कर्नाटकाविरुद्धको सिरिज >> शुल्क विवरण सार्वजनिक गर्न अस्पतालहरुलाई मन्त्रालयको परिपत्र, नगरे कारबाही गरिने >> नेप्सेमा ३१ अंकको गिरावट, ८ अर्बको कारोबार >> चार महिनामा करिब १७ प्रतशितले बढ्यो राजस्व >> कानुनका विद्यार्थीहरु बिच कालिकामा बहस प्रतियोगिता >> भारतीय स्थल सेनाध्यक्ष द्विवेदीलाई नेपाली सेनाको मानार्थ महारथी दर्जा प्रदान >> ग्रेटर नेपालका अभियन्ता नेपाल प्रहरी नियन्त्रणमा >> डरत्रास देखाई रकम असुली गर्ने व्यक्ति पक्राउ >> बुटवल–गोरुसिंगे–चन्द्रौटा सडक सास्ती नहुनेगरी विस्तार गरिनुपर्छः मुख्यमन्त्री आचार्य >> रसुवागढी जलविद्युत आयोजना राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा जोडियो >> अस्ट्रेलियामा बालबालिकालाई सामाजिक सञ्जालमा प्रतिबन्ध लगाउने विधेयक संसदमा पेश >> मन्त्री हेरफेर हुने कुरा हल्ला मात्रै- गृहमन्त्री लेखक >> बालअधिकार दिवसमा आश्रमका बालबालिकालाइ शान्ति समाजको सहयोग >> सुन तोलाको एक हजारले बढ्यो >> राष्ट्रिय जीवन बिमा कम्पनीको सीइओ पदका लागि फेरि आवेदन माग >> नेटफ्लिक्समा आर्यन खानको वेभ सिरिज >> क्षितिज ईन्टरनेशनल कलेजमा रक्तदान  >> सिंहदरबारमा मन्त्रिपरिषद् बैठक बस्दै >> भारतीय स्थल सेनाध्यक्ष द्विवेदीलाई नेपाली सेनाले दियो ‘गार्ड अफ अनर’ सम्मान >> क्रिकेटर तृष्णा विश्वकर्मालाई भैरहवामा नगदसहित सम्मान >> रोगका कारण सुन्तला फल हरियै हुँदा बोट पहेँलै >> अनौठो संस्कृति झाँक्री नाँच >> सामुदायिक विद्यालयलाई पूर्ण निःशुल्क शिक्षा बनाउन पहल >> विश्व जोड्ने टेलिभिजनको चिन्ता >> सन्दर्भ विश्व मत्स्य दिवस मत्स्य संरक्षण, प्रबद्र्धन तथा बजार व्यवस्थापन >> पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र लुम्बिनीमा निर्मित हजार बुद्ध मन्दिरको पूजामा सरिक हुने >> सार्वजनिक स्थलमा श्रीमानको किरिया >> अवैध क्रसर बन्द गर्न सरकारलाई सुझाव >> धानले मान >> पश्चिमी वायुको प्रभाव कायमै, यी तीन प्रदेशमा हल्का वर्षाको सम्भावना >> सरकारको पहलमा १० हजार सहकारीपीडितको बचत फिर्ता >> ‘असार होइन, जेठभित्रै काम सक्छौं’ >> सोइया महिला स्वावलम्वी संस्थाद्वारा संचालित परियोजनाबारे छलफल >> एम्स कलेजमा डिजिटल रुपान्तरण सेमिनार >> डेभिस कपमा नेपालको विजयी शुरुवात >> पेट्रोलियम डिलर्स एसोसिएसन र आधुनिक समाज डेन्टल बिच सम्झौता >> दिल्लीमा वायु प्रदुषण गम्भीर श्रेणीमा, आधा कर्मचारीलाई ‘वर्क फ्रम होम’ लागु >> नि:शुल्क आलुको बीउ वितरण >> गैंडाले बाली नष्ट गरेपछि स्थानीय चिन्तामा >> अमेरिकाले युक्रेनलाई युद्धमा प्रयोग हुने ल्याण्ड माइन दिने >> नेप्से ९ अंकले बढ्यो, ७ अर्बको कारोबार >> काठमाडौँ आइपुगे भारतीय स्थल सेनाध्यक्ष द्विवेदी >> इजरायल–प्यालेस्टाइन युद्धमा तटस्थ नबस्न प्रधानमन्त्रीलाई ध्यानाकर्षण >> एमालेको ‘जागरण सभा’ काठमाडौँको दरबारमार्गमा हुने >> विकासमा राजनीति नगरौं- गृहमन्त्री लेखक >> ओस्कार विजेता मिसेलको गुनासोः बच्चा जन्माउन नसक्दा असफल भए ! >> चार महिनामा १२ अर्ब ७२ करोडको विद्युत् भारत निर्यात >> उपेन्द्र यादव र रसियन प्रतिनिधिबीच भेटवार्ता >> दुर्गा प्रसाईंलाई ५ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति

अधिकार र कर्तव्यका कुरा(सम्पादकीय)

७ भाद्र २०७५, बिहीबार
७ भाद्र २०७५, बिहीबार

सरकारले नागरिकहरूको वैयक्तिक गोपनियता जोगाउने गरी नयाँ विधेयक ल्याएको छ । गृहमन्त्री रामबहादुर थापाले प्रस्तुत गरेको विधेयकमा जीउ, आवास, सम्पत्ति, लिखत, पत्राचार तथा चरित्र अनितिक्रम्य अधिकार रहने कुरा उल्लेख गरिएको छ । यसरी नै परिवारको गोपनीयता, प्रजनन स्वास्थ्य गोपनीयता, नागरिकको निजी आवास, डेरा अपार्टमेन्ट, रात बिताउने गरी बसेको होटल, लज लगायतमा अनुमति बिना प्रवेश र खानतलासीको अधिकार नहुने व्यवस्था पनि अघि सारिएको छ । प्रस्तावित विधेयकअनुसार व्यक्तिको लिखत तथा पत्राचार गोप्य रहनेछन् । शैक्षिक योग्यताका प्रमाणपत्र, चिकित्सा अवस्था, बैंक खाता, डेविट तथा क्रेडिट कार्डको विवरण पनि गोप्य रहनेछन् । यस्तै, जैविक तथा आनुवांशिक विवरण, ल्याप्चे, सहीछाप पनि गोप्य अधिकारमा पर्ने भएका छन् । विधेयकले अनुमति बिना व्यक्तिको निजी जीवनमा असर पुग्ने तथा बेइज्जत हुने कुनै पनि सूचना सार्वजनिक गर्न नमिल्ने उल्लेख गरेको छ । यतिमात्र हैन, नागरिकको रोजगारी, व्यवसाय तथा कारोबारका विवरण, राजनीतिक आवद्धता, निर्वाचन सम्बन्धी विवरण पनि गोप्य रहने छन् । वैयक्तिक गोपनीयताको कसुरमा तीन वर्षसम्म कैद र ३० हजार रुपियाँसम्म जरिवानाको व्यवस्था गरेको छ ।
यो विधेयकले नागरिकलाई आफ्ना दैनिकी कार्य अघि बढाउन निश्चितै अधिकारहरू प्राप्त हुनेछ । लोकतन्त्रको प्रत्याभूति भएको महशुस गर्नेछन् । लोकतन्त्रमा नागरिकलाई यी अधिकार दिइनु पथ्र्यो । ढिलै भए पनि जनताले अधिकार प्राप्त गर्ने भएका छन् । आजसम्म सरकारी निकायबाट गरिने ढिला सुस्ती, घुसखोरी, कमिशनखोरीलाई यसले निश्चितै नियन्त्रण गर्नेछ भन्ने आशा राख्न सकिन्छ । सरकारी निकायबाट जतिबेला पनि नागरिकमाथि गरिने टर्चर, खासगरी प्रहरी निकायबाट हुने गरेका ज्यादतीले नागरिकलाई आतंकित तुल्याएको थियो । नागरिकको सम्मान गर्ने, तपाईंसम्म पनि नभन्ने चलनले घर गरेको थियो । अनुशासित परिपाटी नै बसेको छैन । अब त्यसमा सुधार हुन सक्छ । कसैले पनि कसैमाथि दुब्र्यवहार गर्न रोक लाग्न सक्छ । नागरिक सबै समान हुन्छन्, सबैलाई सबैले सम्मान गर्नुपर्छ भन्ने भावना जगाउन र गोपनीयतालाई चुस्त राख्न यो विधेयकले भूमिका खेल्न सक्छ ।
यसरी हेर्दा नागरिकलाई ब्यक्तिगत स्वतन्त्रता पर्याप्त मात्रामा दिइएको देखिन्छ । तर, यसले अर्को समस्या निम्ताउने सम्भावना बढ्न जान्छ । कसैका बैंक खाता नै सरकारले थाहा पाउन सकेन भने त्यसले कालो धन थुपार्नेहरूलाई फाइदा पुग्न जान्छ । देशमा आर्थिक क्राइसिस बढ्छ । नक्कली कारोबार बढ्न जान्छ । भ्रष्टाचारलाई बढावा दिन्छ । कसैलाई पक्राउ नै गर्न नपाएपछि लागू औषध सेवन गर्ने, होटेलहरूमा केटाकेटीहरूले छाडा व्यवहार गर्ने, तस्करी गर्नेहरू मौलाउन सक्छन् । अझै नेपालमा मानिसले अधिकार बढी खोज्ने तर, कर्तब्यको पालना गर्न नजान्ने परिपाटी छ । गाईको दुध खान जान्ने, तर, गाई पाल्न नजान्ने, कुकुर पाल्ने, तर, चोकमा ल्याएर आची गराउने, गाडी किन्न सक्ने, तर, गाडी अरूको निबासमा ल्याएर खडा गरिदिने, जथाभाबी हर्न बजाउने जस्ता प्रबृत्ति विद्यमान छन् । यसलाई निश्चित लिकमा हिँडाउन पनि सरकारले कतिपय कदम चाल्नु आवश्यक छ । अधिकारका साथै कर्तब्यको पालना भएन भने त्यो अधिकार बलियाका लागि हतियार र निर्धाका लागि यातना बन्न पुग्छ भन्ने कुरा पनि बुझ्नु जरुरी हुन्छ ।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?