© २०२३
जिल्लाकै नमुनाको रुपमा एक युवाले आधुनिक तरिकाले ब्यवशायीक बाख्रापालन ब्यवशाय सञ्चालन गरेका छन् । एक सय प्रतिशत शुद्ध बोयर जातको बाख्रा अस्ट्रेलियाबाट ल्याएर सल्यान कपुरकोट गाउापालिका ५ रिमका सुजन वोहोराले बाख्रापालन ब्यवशाय सञ्चालन गरेका हुन् । ४५ लाख रुपैयाँ भन्दा बढी लगानी गरेर २४ वर्षिय सुजनले आधुनिक खोर निर्माण गरेर ब्यवशायीक रुपमा बाख्रा पालेका हुन् ।
तुसारेखोला वहुउद्देश्यीय कृषि फार्म दर्ता गरेर २०७६ असारदेखि ब्यवशाय सुरु गरेको जनाउँदै उनले भने, ‘अहिले मं संग बोयर र स्थानीय जात गरेर ५१ वटा बाख्रा रहेका छन् ।’ माउ बाख्रा २५ वटा, पाठी १० वटा, बोका ७ र खसि ९ वटा अहिले पालिरहेको उनले जनाए । ब्यवशायमा लगानी पनि बढाउने र १०० वटा माउ बाख्रा पाल्ने लक्ष्य रहेको उनले सुनाए ।
विदेश जाने तयारिमा रहेका सुजनलाई उनका दाई शुशिल वोहोराले घर परिवार मिलेर आधुनिक तरिकाले बाख्रापालन ब्यवशाय शुरु गरौँ भन्ने सल्लाह दिएपछी ब्यवशाय शुरु भएको हो । शुशिल भन्छन्, ‘मं सरकारि कार्यालयमा जागिर गर्छु, भाइ विदेश जाने तयारिमा थियो । तर मैले सल्यानमा बाख्रापालन ब्यवशायको राम्रो सम्भावना देखेपछी आधुनिक तरिकाले ब्यवशाय शुरु गर्नुपर्छ भन्ने सोँच बनाएँ, अहिले भाइले ब्यवशाय सम्हालीरहेको छ ।’
एउटा पाठीको मुल्य २ लाख ४० हजार, बोकाको मुल्य ३ लाख २५ हजार
केहि समय अघि मात्रै फार्ममा १०० प्रतिशत शुद्ध बोयर जातका ५ वटा बाख्रा ल्याइएको थियो । शुशिलका अनुसार ३ वटा पाठी अस्ट्रेलियाबाट, एउटा पाठी र एउटा बोका चितवनबाट ल्याइएको हो । अस्ट्रेलियाबाट ल्याएको एउटै पाठीलाई २ लाख ४० हजार, चितवनबाट ल्याएको पाठीलाई २ लाख १५ हजार र बोकालाई ३ लाख २५ हजार रुपैयाँ मुल्य हालेर ल्याएको उनले जानकारि दिए । ब्यवशायमा संलग्न सुजनका दाई शुशिल वोहोरा जागिरे भएका कारण उनले साँझ विहान फार्ममा काम गर्छन् भने सुजनको आमा, बुवा, श्रीमिती र भाउजु दिनभर बाख्राको स्याहार, दाना, घाँसपातमा ब्यस्त देखिन्छन् ।
ब्यवशायीक बाख्रापालनका लागि खोर सुधार आवश्यक ठानिन्छ । यहि कुरालाई विशेष ध्यान दिएर आधुनिक खोर निर्माण गरिएको सञ्चालक सुुजनले बताए । उनका अनुसार खोर निर्माणमा मात्रै २२ लाख रुपैयाँ लगानी गरिएको छ । बाख्रापालन संगै घांस खेती पनि गरिएको छ । ४७ रोपनि आफ्नै जमिनमा बाख्रा फार्म र उन्नत जातको घाँस खेति भइरहेकोे जानकारी गराए । कोइरालो, भिमल, खरी, भटमासे, किम्बु, मेन्दोला, सुपर नेपीयर, सुम्बा सेटेरीया, सेटेरिया, पासपालम, मोल्याटो लगाएत घाँस खेती पनि भइरहेको उनले जनाएका छन् ।
नमुनाको रुपमा आधुनिक ढंगले बाख्रापालन ब्यवशाय सञ्चालन गरेका वोहोराले कर्णाली प्रदेश सरकारको तर्फबाट आव २०७६।०७७ मा २५ हजार रुपैयाँ रासीको जिल्ला स्तरिय मुख्यमन्त्री उत्कृष्ट कृषक पुरस्कार प्राप्त गरिसकेका छन् । यद्यपि सरकारले अझै पनि गाउँमै केही गर्न चाहने र आफ्नै पाखा पखेरिमा परिश्रम पोख्न चाहनेहरुलाइ उचीत प्रोत्साहन गर्न नसकेको सुजनले जनाए । हाल सम्म आफ्नो फार्मले नमुना कृषि गाउँ कार्यक्रम अन्तर्गत कर्णाली प्रदेश सरकारबाट ७५ हजार रुपैयाँ मात्रै अनुदान पाएको उल्लेख गरे । आफुहरुले गाउँमै केही गर्छौँ भनेर ४५ लाख लगानी गर्दा समेत राज्यबाट अपेक्षाकृत सहयोग हुन नसकेको उनको भनाई छ ।