खोज

बुटवल, १४ जेठ ।

होटल ब्यवसाय गर्दै आएका मिलनचोकका शेर बहादुर रेश्मीमगर अहिले समस्या छन् । तीन वर्षको दौरानमा कोभिड संक्रमण र अहिलेको आर्थिक समस्याबाट होटलको खर्च धान्न मुश्किल परेको उनको दुःखेसो छ । न्यू अर्घाखाँची होटलका संचालन रेश्मी विकल्प खोजी रहेका छन् । ‘धेरै समस्या छ’– उनले भने । होटलमा काम गर्ने कुक, कर्मचारीको तलब, घरभाडाको पिरलो उनलाई छ । आर्थिक मन्दीको चपेटामा अहिले पर्यटन ब्यवसाय धरासायी हुने अवस्थामा पुगेको उनी बताउँछन् । उपभोक्तासंँग खर्च गर्ने क्षमता घट्दा होटलमा जाने र खर्च गर्ने बानी घटेको उनको दाबी छ । पिडामा रहेको बेला उनका घरबेटी रविलाल पोखरेलले घाउमा मलहम लगाउने काम गरेका छन् । उनले तिर्ने मासिक घरभाडामा २० प्रतिशत छुट दिएका छन् ।

समग्र क्षेत्र आर्थिक समस्यामा परेको बेला आफ्नो क्षमता अनुसार छुट दिएको घरधनी रविलाल पोखरेलको तर्क छ । ‘कोभिड संक्रमणको बेलामा पनि छुट गरेको थिएँ’–उनले भने । राजनीतिक दलहरु किचलो छोडेर देशको आर्थिक समस्याको समाधानमा लाग्नुपर्ने उनी बताउँछन् । धेरै ब्यवसायीहरु पेशा छोड्ने मनसायमा देखिएको उनले दाबी गरे । बुटवल नगरमा निमार्णाधीन भौतिक पूर्वाधार, उपभोक्ताको क्रयशक्तिमा ह्रास आउनु, दक्ष युवाहरु विदेश पलायन हुनुजस्ता कारण प्रत्यक्ष बजारमा प्रभाव परेको छ ।

११ वर्षदेखि रामु सापकोटा होटल ब्यवसायबाट रमाएका थिए । बुटवल बसपार्कमा एलिसा होटल संचालन गरेका उनी कोभिड संक्रमण र आर्थिक समस्याका कारण जटिल समस्यामा छन् । आर्थिक संकटकै कारण घरभाडा तिर्न कठिन भएको उनको दुःखेसो छ । आधा दर्जन युवालाई रोजगार दिएका उनी अहिले कर्मचारी घटाउन बाध्य भएका छन् । ब्यवसायीको यो पिडालाई कम गर्न रुपन्देही होटल तथा रेष्टुरेन्ट ब्यवसायी संघले घरबेटीहरुलाई घरभाडा छुटको आग्रह गरेका छन् । संघको आग्रहमा सापकोटाका घरबेटी अमृत काफ्लेले २० प्रतिशत छुट दिएका छन् । बजारमा आर्थिक मन्दीकै कारण ब्यापार ब्यवसायमा नकारात्मक प्रभाव पर्दा छुट गरेर सहयोग गरेको उनले बताए । ‘कोभिड संक्रमणकालमा एक वर्ष छुट दिएको थिएँ’–उनले भने । कठिनाईको अवस्थामा एक अर्कालाई सहयोग गर्नु नै मानवता भएको उनको तर्क छ ।

होटल ब्यवसायी घरबहाल ब्यवस्थापन समितिका संयोजक तथा प्रथम उपाध्यक्ष प्रेम प्रसाद भट्टराईले थला परेको पर्यटन ब्यवसायीहरुको हकहितमा आफुहरु निरन्तर काम गर्ने प्रतिवद्धता जनाए । दैवीप्रकोप लगायतका कठिनाईमा संस्थाबाट सहयोग गर्दै आएको भन्दै उनले पछिल्लो समय आगजनीबाट क्षति भएका ३ वटा होटल ब्यवसायीलाई सहयोग गरिएको बताए ।

बुद्धजन्मस्थल लुम्बिनी, प्रदेशको अस्थायी राजधानी, अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलन केन्द्र, अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल लगायत यहाँ रहेका धार्मिक, सामरिक, पर्यटकीय स्थलहरुको कारण लगानी ह्वात्तै बढाएका रुपन्देहीका होटल ब्यवसायीहरु राजनीतिक अस्थिरता र आर्थिक मन्दीबाट धरासायी बन्दै गएका छन् । एउटा होटलमा न्यूनतम डेढ करोड लगानी भएको छ । रुपन्देहीमा १ हजार २ सय ४७ वटा पर्यटक होटल रहेको संघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष माधव खनालले बताए ।

कुल १८ हजार ७ सय ५ रुमहरु रहेको होटलमा २८ हजार ५७ बेड क्षमता छ । तीन वटा पाँचतारे होटलहरु टाईगर प्यालेस, पवन प्यालेस र सिद्धार्थ भिल्लासा छन् । चारतारे बुद्घ माया, कसाई र ड्रिमल्याड रिसोर्ट गरी ३ वटा होटल छन् । यसैगरी तीन तारे १२–१५ वटा र ए लेभलका ३ सय होटलहरु छन् । यसबाहेक बजेट र डाउनटाउन लेभलका होटल छन् । सरकार र निजी क्षेत्रबाट पर्यटन विकासमा कुल ३० खर्ब भन्दा बढी लगानी रहेको उनको दाबी छ । ‘यो लगानी जोखिममा छ’–उनले भने । रुपन्देहीमा बाह्य पर्यटक लक्षित ठुला होटलहरुमा लगानी गरिएको र अस्थायी राजधानीलाई मध्यनजर गरी लगानी भएका होटलहरुमा पर्यटक घटेको छ । अस्थायी राजधानी सरेसंगै यहाँ हुने सेमिनार, गोष्ठी शुन्य भएको छ । वार्षिक २–३ अर्ब क्षति ब्यहोर्नुपर्ने अवस्था भएको छ । नुवाकोट र वसन्तपुरको केवलकार अबको विकल्पका रुपमा रहेको छ ।

‘स्थानीय पर्यटकिय स्थलको खोजी, टुर प्याकेजमार्फत बसाई लम्ब्याउने गरी पर्यटन प्रवद्र्धनका कार्यक्रममा जोड दिएका छौ’ –अध्यक्ष भण्डारी

देशको आर्थिक मेरुदण्डका रुपमा रहेको पर्यटन क्षेत्रलाई धरासायी हुनबाट जोगाउन सरकारबाट आवश्यक नीतिगत पहल जरुरी रहेको रुपन्देही होटल तथा रेष्टुरेन्ट ब्यवसायी संघका अध्यक्ष लेखनाथ भण्डारीले बताए । अहिलेको जटिल अवस्थालाई मध्यनजर गरी घर बहाल छुट गर्ने, बैकका ब्याजदर कम गर्ने र घरभाडा कानुन निर्माणमा सरकारले जोड दिनुपर्ने उनको तर्क छ । ‘हामीले सम्बन्धित क्षेत्रमा निरन्तर लबिङ गरिरहेका छौ’–उनले भने । रुपन्देहीमा रहेका मध्ये कुल होटल ब्यवसायीमध्ये ९० प्रतिशत भाडामा संचालन भएका छन् । संघमा १ हजार २ सय ३ जना ब्यवसायीहरु संघमा आवद्ध छन भने ५ हजार जनाले स्वदेशमा रोजगार पाएका छन । पछिल्लो तथ्याक अनुसार ५ प्रतिशत ब्यवसायीहरु बिस्थापित भएका उनले दाबी गरे । संघको पहलमा १४ जना घरधनिबाट २०–४० प्रतिशतसम्म घरभाडा छुट गराउन सफल भएको उनले बताए । ब्यवसायीहरुलाई टिकाउन घरभाडा छुट अभियानसंगै स्थाई समाधानको पहलमा आफुहरु लागेको उनले बताए ।
खानाको गुणस्तर, बसाईको लम्ब्याउने जस्ता अभियान चलाउन जरुरी रहेको उनले बताए । रात्रीकालिन बजारलाई पर्यटन उकास्ने बिकल्पका रुपमा अगाडी बढाउन पहल भैरहेको उनले बताए । स्थानीय पर्यटकीय क्षेत्र पहिचान गरी पर्यटकलाई टुर प्याकेजको ब्यवस्थापनमा सरोकारवालाहरुसंग सहकार्य गर्ने उनले बताए ।