खोज

कोभिड १९को विश्वमहामारी तथा वर्षादले निम्ताउन सक्ने संभाावित विपद संगै भोकमरी पर्न सक्ने भन्दै रोल्पामा खाद्यन्न भण्डारणको संभाव्यता अध्ययन थालिएको छ । जिल्ला समन्वय समिति रोल्पाका प्रमुख राजवहादुर वुढा नेतृत्वको ३ सदस्यीय कार्यदलले जिल्लामा खाद्यान्न भण्डारणको संभाव्यता वारे अध्ययन थालनी गरेको हो ।

कार्यदलले तयार गरेको प्रारम्भिक अवधारणा पत्रका अनुसार रोल्पाका अधिकांश किसान आफ्नै उत्पादनले करिव ६ महिना मात्रै खान पुग्ने अवस्थामा छन । आकाशेपानीको भरमा खेती गर्ने उनीहरु पानीले साथ नदिएको वेला त्यो भन्दा पनि कम उत्पादनमा चित्त वुझाउने गर्छन । मुख्य वालीको रुपम रहेको मकै उत्पादन कम भएको वर्ष जिल्लामा खाद्य संकट निम्तने गर्छ । सहुलियत दरको चामल किन्न जिल्लाका अधिकांश क्षेत्रका जनता सदरमुकाम लिवाङमा रहेको नेपाल खाद्य कम्पनीको डिपो धाउने गर्दछन ।

कार्यदलले तयार गरेको अवधारणा पत्रका अनुसार जिल्लामा ३४ हजार ६५० मेट्रिक टन मकै, २२ हजार १९६ मेट्रिक टन गहुँ, ११ हजार ६२० मेट्रिक टन चामल, १ हजार ५० मेट्रिक टन कोदो,६१८ मेट्रिक टन जौ र १०० मेट्रिकटन फापर उत्पादन हुने गर्दछ । वर्षमा आधा समय आफैले उत्पादन गरेको खाद्यान्न उपभोग गर्ने जिल्लावासी आधा समयको खाद्यान्नका लागि भने जिल्ला वाहिरको खाद्यान्नमा आश्रित हुने गरेको उल्लेख गरिएको छ ।

जिल्लामा सिस्नो,कोदो,मकै,आलु,जौ, मह जस्ता स्थानीय पोषिलो रैथाने उत्पादन भएपनि तिनको उपभोगमा कमी आएको उल्लेख गरिएको छ । जिल्लामा उत्पादीत खाद्यान्नको व्यवस्थापन र प्रवद्र्धन गर्दै कृषिमा आधुनिकरणको माध्यमवाट मकै,धान गहु जस्ता मुख्यवालीको उत्पादन वृद्धी गरे मात्रै खाद्य असुरक्षाको जोखिमवाट वच्न सकिने सरोकारवालाहरुले वताएका छन । स्थानीय तहहरुको अगुवाईमा स्थानीय जनताले उपभोग गरेर वचेको खाद्यान्नलाई संचितिकरण गर्न सके संभावित खाद्य संकटवाट वच्न सकिन्छ, ५ नम्वर प्रदेश सभा सदस्य दीपेन्द्र पुनले भने । हरेक स्थानीय तहमा खाद्य भण्डारण जरुरी छ त्यस तफै सवैले सोच्नुपर्छ सदस्य पुनले भने ।

स्थानीय तहहरुले खाद्यान्न उत्पादन र खपतको यथार्थ तथ्यांक संकलन गरेर कहाँ कति खाद्यान्न वढी वा अपुग छ त्यसको आधारमा योजना वनाउन सहज हुने जिल्ला समन्वय समिति रोल्पाका प्रमुख राजवहादुर वुढाको भनाई छ । महामारी र विपद कतिवेला आउछ भन्ने थाहा नहुने भएकाले सवै स्थानीय तहहरु खाद्य भण्डारणका विषयमा चनाखो हुनुपर्ने वुढाको भनाई छ ।

हाल जिल्लाका तीन स्थानमा खाद्यान्न भण्डारणकको प्रस्ताव गरेको घरेलु तथा साना उद्योग विकास समिति रोल्पाका कार्यालय प्रमुख तीलक वलीले जानकारी दिए । जिल्लाका माडी, परिवर्तन, थवाङ र गंगादेव गाउँपालिकालाई लक्षित गरि घर्तीगाउँमा डिपो राख्ने प्रस्ताव गरिएको छ । यसैगरि सुनिल स्मृती,लुंग्री र सुनछहरी गाउँपालिकालाई लक्षित गरेर सुलिचौरमा अर्को डिपोको प्रस्ताव गरिएको छ । दाङ संग सिमाना जोडिएको रुन्टीगढी र सल्यान संग सिमा जोडिएको त्रिवेणी गाउँपालिकाको लागी दहवनमा डिपो प्रस्ताव गरेका छौ कार्यालय प्रमुख वलीले भने । सदरमुकाम समेत रहेको रोल्पा नगरपालिकामा भने नेपाल खाद्य कम्पनीको लिवाङमा रहेको डिपोले नै सेवा प्रवाह गर्ने प्रस्ताव गरिएको छ ।
१ लाख ७५ हजार ९२८ हेक्टर क्षेत्रफलमा फैलिएको रोल्पामा ४० हजार ९२७ हेक्टर जमिन मात्रै खेतियोग्य रहेको वताईन्छ । खेतीयोग्य जमिन मध्य हाल ३१ हजार ४९६ हेक्टर क्षेत्रफलमा मात्रै खेती हुदै आएको कृषि ज्ञान केन्द्र रोल्पाले वताएको छ । खेती गरिएको जमिन मध्ये ४ हजार ७१५ हेक्टर खेत र २६ हजार ७८१ हेक्टर जमिन पाखो रहेको छ । जिल्लामा ३ हजार ९३० हेक्टर जमिनमा मात्रै सिचाई सुविधा पुगेको छ । २ हजार ५५४ हेक्टर जमिन अर्धसिंचित रहेको छ ।