© २०२३
गुल्मीमा पौराणिक, ऐतिहासिक गाथा बोकी जैविक विविधता र प्राकृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण तपोभूमि रेसुङ्गा धार्मिक ऐतिहासिक महŒव बोकेको सुन्दर क्षेत्र हो । यहाँ आउने जसलाई पनि प्राकृतिक मनोरमले भुलाउन सक्छ । शान्त, सफा र हरियाली वातावरणले यस क्षेत्रको सुन्दरतामा सुनमा सुगन्ध थपेको महशुस यहाँ रमाउन आउने सबैलाई लाग्छ । तम्घास बजारदेखि करिब सवा सात किलोमिटर मोटर बाटो हुँदै रेसुङ्गा क्षेत्रमा प्रवेश गर्न सकिन्छ । मोटर बाटो सकिनासाथ मन लोभ्याउने पोखरी पुगिन्छ । महाप्रभु लक्ष्मीनारायणले गुल्मी र अर्घाखाँचीका जनताको सहयोगमा बनाएको ठूलो पोखरी रेसुंगामा अवस्थित छ । विभिन्न तीर्थस्थलहरूबाट जल र बालुवा ल्याई मिसाएर पोखरीको निर्माण गरेको मानिन्छ । रेसुङ्गाको पोखरी प्राचीन कालदेखि नै पवित्र तीर्थस्थलको रूपमा रहेको छ । त्यहाँको चिसो हावापानीले जो कोहिको बहलिएको मन प्राकृतिक सुन्दरतामा रमाउन शुरु गर्दछ ।
चारैतिरको सुन्दरताले मनभरी उमङ्ग छाएको महशुस गर्न बेर लाग्दैन । त्यो सुन्दर पोखरीलाई छाडेर अब यात्रा रेसुङ्गाको शिरतर्फको शुरु हुन्छ । अनेकन प्रकारको रुख बिरुवासँगै मनका बह पोख्दै उनीहरूसँग आप्mना भावना साट्दै जो कोहिले पनि करिब आधा किलोमिटर उकालो पार गरेको पत्तै पाउँदैन । प्रकृतिसँगै रमाउनेहरूका लागि यो क्षेत्र अति नै महŒवपूर्ण छ । यहाँ पुगेकाहरूले वर्षौंसम्मका आप्mना दुःखहरू केहि समयका लागि बिर्सेर प्रकृतिसँग रमाउँदा स्वर्गको अनुभुति मिल्छ । हुनत हाम्रो देशमा यस्ता धेरै प्राकृतिक सम्पदाहरू छन् । त्योमध्येकै एक क्षेत्र हो रेरुङ्गा ।
रेसुङ्गा क्षेत्र समुद्र सतहदेखि २३०० मिटर उचाइमा ३४ सय हेक्टरमा फैलिएको छ । रेसुङ्गा क्षेत्र सिद्धबाबा, विष्णु, शिव, गणेश लगायतका विभिन्न देवीदेवताका मन्दिरले पनि प्रसिद्ध रहेको छ । यहाँ भगवान राम र लक्ष्मण पनि श्रष्यश्रृंग ऋषिको दर्शन गर्न आएर समस्या सोध्दा पानीको समस्या ऋषिले बताएपछि आफ्नो धनुबाणले हानेर पानी निकालीदिएको किम्बदन्ती अनुसारको रामकुवाको पनि छुटै विशेषता रहेको छ । गुल्मी भन्ने बित्तिकै रेसुङ्गाको नाम नसम्झनेहरू सायद कोही छैनन् होला । गुल्मीको धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थानमध्येकै एक महŒवपूर्ण स्थान हो रेसुङ्गा क्षेत्र ।
रेसुङ्गाको शिरमा पुगेपछि उत्तरतिर हेर्दा एकैछिनमा पुगिएलाजस्तो गरी अन्नपूर्ण धवलागिरी, माछापुच्छे« लगायत धेरै हिमाल देखिन्छन् । यसले त्यहाँ पुग्ने पर्यटकलाई लोभ्याउने मात्र नभई त्यहाँ पुग्दाको थकाई हटाउन महŒवपूर्ण सहयोग गर्दछ । सूर्यास्तको बेला धवलागिरीको छायाँ त रेसुङ्गामै परेजस्तो अनुभुति हुन्छ । सुनको गजुर र तामाको छाना भएको प्यागोडा शैलीमा निर्मित यज्ञशाला रेसुङ्गाकै सबैभन्दा ठूलो मन्दिर हो । यहाँ हजारौँ भक्तजनहरू आफ्ना मनको कुरा पुरा हुने विश्वास लिएर आउने गर्दछन् त कतिले पुरा भएको विश्वास व्यक्त गर्ने गर्दछन् ।
रेसुङ्गाक्षेत्र गुल्मीको शिरस्थान हो । नेपाल सरकारले देशका प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्यहरूमध्ये रुरु रेसुङ्गा क्षेत्रलाई पनि विकास गर्ने उद्देश्यले २०६३ सालमा रुरु रेसुङ्गा क्षेत्र संरक्षण तथा पर्यटन विकास समितिको स्थापना गरेको छ । धार्मिक स्थल रेसुङ्गामा रहेको भ्यूटावरबाट गुल्मीका बिभिन्न मनमोहक दृश्य देख्न सकिन्छ । टावरमा पुगेपछिको मौसम परिवर्तन धेरै पर्यटकहरूका लागि स्मरणीय बनिदिन्छ । छिनभरमै घाम छिनभरमै कुहिरो अच्चमको मौसम कुहिरो एक्कासी डमक्क हँुदै गर्दा केहि मिनेटमै सिरीसिरी चलेको हावाले कुहिरो लखेटेर लागेको घामले तम्घास बजार र पारी देखिने अर्जुन डाँडाले सबैलाई एकैछिन लोभ्याउँछ । धेरै पर्यटकहरू भ्यूटावरमा पुगेर चारैतिर पहाडले घेरेको सुन्दर तम्घास बजार नियाल्ने गर्दछन् । त्यसरी बजारलाई हेर्दाको सुन्दरतालाई शब्दमा बयान गर्न गाह्रो हुन्छ ।
रेसुङ्गामा हरेक वर्षको साउनभर मन्दिर ब्यवस्थापन समितिले एक महिनासम्म मेला आयोजना गर्ने गर्दछ । यस क्षेत्रको प्रचार प्रसार होस् भन्ने मुख्य उद्देश्यका साथ मेलाको आयोजना गर्ने गरिन्छ । त्यसैगरी कार्तिक आँैसी एकादशीमा पनि मेला हुने गरेको मन्दिरका पुजारी मीनराज पौडेलले बताए । गत वर्षको साउन महिनाभरिमा करिब पाँच लाख भक्तजन पुजाआजमा सहभागी भएको समेत पौडेलले बताए ।
यहाँ धार्मिकस्थल पोखरीमा नुहाउन तथा पूजाआजा गर्न साउनभर भिडभाड लाग्ने गर्दछ । नेपालकै चारधाम मध्येकै एक धाम पर्ने धार्मिक स्थल रेसुङ्गाको पोखरीमा नुहाउनाले भुल गरेर गरेका पाप नष्ट हुने धार्मिक मान्यताअनुसार पोखरीमा नुहाउन गुल्मी लगायत छिमेकी जिल्लाहरूबाट पनि श्रद्धालु भक्तजन आउने गर्दछन् । एक महिने मेलामा धार्मिक तथा पर्यटकीय स्थल रेसुङ्गामा पूजाआजा गर्न गुल्मी लगायत छिमेकी जिल्ला अर्घाखाँची, पाल्पा, बाग्लुङ्ग प्यूठान, रूपन्देही लगायतका नेपालका बिभिन्न ठाउँबाट श्रद्धालु भक्तजनहरू अबलोकन तथा पूजाआजा गर्न आउने गर्दछन् ।
रेसुङ्गा क्षेत्र आफैमा जति सुन्दर छ त्यसलाई अझै पनि विकास र प्रचार प्रसार गर्न जरुरी छ । यहाँ जाने पर्यटकहरूका लागि यातायातको सहजता हुनु जरुरी छ । प्राकृतिक सुन्दरतासँगै पर्यटकहरूका लागि आवश्यक पर्ने चीजबीजको चाँजोपाँजो पनि मिलाउनु पर्ने देखिन्छ । त्यसैगरी घना जंगलमा यो क्षेत्र रहेकाले घुम्न जानेहरूको सुरक्षाको विषयलाई पनि विशेष ध्यान दिन सकिएन भने कुनैपनि बेला अप्रिय घटना नघट्ला भन्न सकिँदैन । त्योसँगै रेसुङ्गा मन्दिरसम्म पुग्ने मोटर बाटोलाई स्थानीय र प्रदेश सरकारले प्राथमिकतामा पारेर सुधार गर्नु अति आवश्यक देखिन्छ ।à