ट्रेंडिंग:

>> भ्रष्टाचार सूचकांकले बढाएको चिन्ता >> ‘सामाजिक सञ्जाल नियमन गरौं’ >> मालपोतको ५ हजार घुस, लेखन्दासले पारे फास्फुस ! >> लुम्बिनी प्रादेशिक अस्पतालको भवन निर्माणः दैनिक २१० जना कामदार काममा >> माघ शुक्ल पूर्णिमा : स्वस्थानी व्रत आज समापन गरिँदै >> देशमा पश्चिमी न्यून चापीय प्रणालीको आंशिक प्रभाव, यी तीन प्रदेशमा हिमपातको सम्भावना >> प्रथम सहिद लखनको स्मृतिमा फुटबल प्रतियोगिता हुने >> कपिलवस्तुमा लागूऔषधसहित २ जना पक्राउ >> विवाहको उमेर २० वर्ष नै कायम राख्न माग गर्दै प्रधानमन्त्रीलाई  ज्ञापन–पत्र   >> बाल्टीमा डुबेर एक बर्षीय बालकको मृत्यु >> मानव कल्याण समाज दाङको आयोजना  ज्ञान  विज्ञान महायज्ञको आय व्यय सार्वजनिक  >> वेष्टर्न रुपन्देही सुपर लिग च्याम्पियन >> उप सम्पादक खनाललाई उत्कृष्ठ सहकारी पत्रकारिता पुरस्कार प्रदान >> स्थानीय तहमा पुग्दै हुलाक कार्यालय, खुम्चिदै सेवा >> लखन कपमा सम्पूर्ण युवा क्लब विजयी >> अन्ततः गायिका एलिना चौहानले गरिन सबन्धबिच्छेद >> भूमि सम्बन्धीबाहेक अन्य ५ अध्यादेशको पक्षमा मतदान गर्न सकिने जसपा नेपालको निर्णय >> पर्सामा भारतीय नागरिकको हत्या आशंका >> लगातार ५ दिनसम्म घटेको शेयर बजारमा आज हरियाली >> स्थानीय तहका कर्मचारीले कर्णाली सरकारलाई दिए चार दिनको अल्टिमेटम >> अमेरिकामा विमान दुर्घटनामा वृद्धि, स्कट्सडेलमा दुई विमान ठोकिए >> संसद बैठक १५ मिनेटका लागि स्थगित >> सेवाग्राही विदेश गएपछि बागलुङमा १५ हजार आठ सय ३८ राष्ट्रिय परिचयपत्र थन्किए >> ५५ किलो गाँजा, १३ किलो अफिम, १ लाख बढी रुपैयाँ बरामद >> जसपा नेपालले भुमी सबन्धी अध्यादेशको बिपक्षमा मतदान गर्ने >> निर्देशक एट्लीले सलमान खानसँग ५०० करोडको फिल्म बनाउँदै >> दाङमा खाना पकाउने क्रममा जलेर एक महिलाको मृत्यु >> रुकुम पश्चिममा जनयुद्ध दिवस मनाउन सार्वजनिक विदा >> बुधबार रानीमहलमा अन्तर-प्रदेश बैठक >> लखन कपमा द एक्स विजयी >> अमेरिकामा फेरी ठोक्किए दुइ बिमान, १० दिनमा अमेरिकामा चौथों बिमान दुर्घटना >> सुन तोलाको ६ सय रूपैयाँले बढयो >> सामाजिक सञ्जाल विधेयक फिर्ता लिन सुमना श्रेष्ठको माग >> सडक दुर्घटनाका कारण र समाधानका उपाय >> विश्व सुरक्षित इन्टरनेट दिवस,प्रविधिको दुरुपयोगले बढाउँदै विकृति >> विद्युतको तार सर्ट हुँदा आगलागी, लाखौंको क्षति >> दाताले हात झिक्दा थलामा सशक्तिकरण कार्यक्रम >> बिपद प्राधिकरणको सिईयो नियुक्तिमा बिज्ञतालाई ध्यान दिन सरोकारवालाको जोड >> प्रतिनिधिसभा बैठक बस्दै, के-के छन् कार्यसूची ? >> माओवादी घटकहरूबीच एकता हुँदै : कृष्णबहादुर महरा >> ३ प्रदेशका उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रमा हिमपातको सम्भावना >> लुम्बिनी च्याम्पियनसिप फुटबलमा एसएसएफएको विजयी शुरुवात >> छविलाल बन्जाडे जोसीलाई  पुर्पक्षका लागि थुनामा पठाउने आदेश  >> अवरुद्ध घोराही तुलसीपुर सडक खुल्यो >> यौन तथा प्रजनन स्वास्थ्य अधिकारका लागि सञ्चारकर्मी कार्यशाला >> मिडिया काउन्सिल विधेयक राष्ट्रिय सभाबाट पारित >> थ्री बाई थ्री एनबिसी बास्केटबल सुरु >> स्वर्गिय रबि गौतमको स्मृतिमा रक्तदान >> राजनीतिक थिचोमिचोका आधारमा एआईजीलाई राजीनामा गर्न लगाइयोः रास्वपा सांसद श्रेष्ठ >> भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले अमेरिकी सामानमा भन्सार महसुल घटाउने तयारी 

किसानको आम्दानी बन्दै खोरियाको खयर

खयरको व्यवस्थित र व्यवसायिक खेतीको लागि नर्सरी स्थापनाका लागि स्थानीय सरकारले समन्वय गरेको रम्भा गाउँपालिकाका अध्यक्ष बिष्णुप्रसाद भण्डारी बताउँछन् । यस वर्ष पिपलडाँडा, रामपुर ढुंगाना वेशीमा नर्सरी स्थापना भएका छन् । खयरको बिरुवाको प्रत्येक वर्ष माग बढ्दै गएको छ ।
२० असार २०८१, बिहीबार
२० असार २०८१, बिहीबार

पाल्पा, २० असार । निस्दी गाउँपालिको वाकामलाङका डमराका बिरमान घर्ती गतवर्ष खयर बिक्रीबाट हात परेको रकमबाट निकै खुसी भए । प्रकृतिले दिएर बारीको काल्नोमा आफै उम्रिएको एउटा खयरको रुख बाट २ लाख ८० हजार रूपैयाँमा बिक्री गरेका थिए ।
पछिल्लो समयमा बिरमान जस्ता गाउँघर कुरेर बसेका किसानको लागि खयर नगदेवालीका रूपमा स्थापित हुन पुगेको छ । गरिबी र विपन्नतामा च्यापिएकी लक्ष्मी पोखरेलले पनि गत वर्ष ५ वटा खयरको रुख बिक्रीबाट २ लाख रूपैयाँ पाउँदा सारै खुसी भएको बताउँछिन । खयरको रुख बिक्रीबाट आएको रकमले घरमा खरको छाना फालेर टिनको छाना राख्न पाउँदा अत्यन्तै आनन्द आएको बताउँछिन । घरमा खरको छाना हुँदा किरा किरी पनि घरमा आउने र वर्षा लागेपछि छाना चुइएर रात काटनै कठिन हुन्थ्यो अब आनन्द भयो भन्दै आफनै कथा सुनाइन ।

कालीगण्डकी उपत्यका, कालीनदी र नस्दी अरूणखोलाका पाखा पखेरामा प्राकृतिक रूपमा आफै उम्रीएका जगंलका रूपमा रूपान्तरित खयर २०६४ साल पछिका समयमा आम्दानीको मुख्य श्रोत बनेको छ । वन ऐन २०४९ जारी भएपछि तत्कालिन सरकारले राजपत्रमा सुचना नै जारी गरेर खयर प्रजातीका रुखहरू कटान गरेर ओसार पसारका लागि पुर्णरूपमा प्रतिवन्ध लगाए पछि नदीका आसपासमा खयर जंगल नै भएको थियो ।

सरकारले खयरको रुख कटानमा पुर्णरूपमा प्रतिवन्ध लगाए पछिका दिनहरूमा घाटहरूमा शव दहन, गाई भैसी बाध्नका लागि भकारो ढिकी जस्तामा प्रयोग भएको रुखलाई नेपाल सरकारले २०६४ साल देखि औद्योगीक कच्चा पद्धार्थ रूपमा परिभाषित गरी खयर कटान तथा ओसार पसारका लागि फुकुवा गरेपछि आम्दानीको संगै रोजगारीको बलियो ढोका खुलेको हो । पाखा पखेरामा उम्रिएका स्थानिय प्रजातीका खयर बाट राम्रो हुन लागेपछि यसै वर्षबाट डिभिजन वन कार्यालयले अभियानका रूपमा व्यावसायीक खेतिको कार्यक्रम थालनी गरेको डिभिजन वन कार्यलयका प्रमुख नारायण देव भट्टराई बताउछन । यसै वर्ष वन कार्यालयले २ लाख विरुवा निसुल्क रूपमा वितरण गरिनेछ ।

यसका लागि आवश्यक तयारी पुरा भएको उनले बताए । जिल्लाको काली गण्डकी जलाधार क्षेत्र बाकामलाङ, रामपुर, हुगीं, गेझा पिपलडाडा, येम्घा खानीगाउ, छेर्लुङ, अर्गली, अरूणखोला, मित्याल, ज्यामिरे, निस्दी खोला जलाधार क्षेत्र अन्तर्गत ढुगांनावेशी क्षेत्र खयरको पकेट क्षेत्र हो ।
पछिल्लो समयमा वन्य जन्तुको कारण खेतियोग्य जमिनमा बाझो हुदै गएको छ । अब बारीमा समेत खयर लगाउन प्रोत्साहन गर्ने उदेस्यले कार्यालयको ४ वटा नविनतम कार्यक्रम अन्तगत काली, अरूणखोला , निस्दी खोला जलाधार क्षेत्रमा खयरको व्यवसायीक खेति बिस्तार कार्यक्रम रहेको कार्यालयका सुचना अधिकारी संयोग बस्नेत बताउछन । एउटा वोट तयारीका लागि १० देखि १२ वर्ष लाग्दछ एक पटक काटिएको बिरुवालाई कटान गर्नको लागि ७ वर्ष लाग्दछ । एउटा वोट १० क्विन्टलसम्मको तौल हुन्छ । किसानले प्रति.के.जी ७० मा बिक्री हुने र बजारको पनि समस्या नभएकाले कृषकहरूको आकर्षण बढेको उनी बताउछन ।
रूपन्देहीको भैरहवा, बाँकेंको नेपालगञ्ज, पर्साको बिरगञ्जमा प्रशोधीत केन्द्र भएकाले सामान्य प्रशोधनका लागि यहाबाट व्यावसायी मार्फत जाने गर्दछ । यहा खयरको कारोवार गर्ने व्यावसायीकहरू १० जना भन्दा बढि छन् । यही व्यावसायमा १ सय भन्दा बढिले प्रत्यक्ष रोजगारी पाएको सहायक वन अधिकृत रामचन्द्र लामा बताउँछन ।

जिल्लाको कुल वन क्षेत्र मध्ये ४.२ क्षेत्रफलमा र ३ हजार २ सय हेक्टर क्षेत्रफलमा खयर सिसौ प्रजाती मध्य सबै भन्दा बढि खयर प्रजातीका रुखहरू भएको उनले बताए । डिभिजन वन कार्यालयसंग हातेमालो गरेर खयरलाई व्यवसायिक बनाउन लागेका छन । वगनासकाली गाउपालिकाको यम्घाका वडा अध्यक्ष लक्ष्मी अधिकारी भन्छन्, वडा तहको कार्यक्रमबाट यस वर्ष २ हजार खयरका बिरुवा रोपण गरिने लक्ष्य राखिएको छ । राम्रो आय आर्जन, वन्य जन्तुबाट क्षती नहुने बजारीकरणको लागि सजिलो भएकाले व्यवस्थित र व्यवसायीक खेतिका लागि स्थानिय सरकारले कार्यक्रम नै बनाएको उनले भने ।

खयरको व्यवस्थित र व्यवसायीकखेतिको लागि नर्सरी स्थापनाका लागि स्थानिय सरकारले समन्वय गरेको रभ्भा गाउँपालिकाका अध्यक्ष बिष्णु प्रसाद भण्डारीले बताए । जनताको जिवन स्तर माथि लैजान सहज भएका कारण यसको व्यवसायीक खेति तर्फ जिल्ला वन कार्यालयसंग समन्वय गरेको उनले बताए । यस वर्ष पिपलडाडा , रामपुर ढुंगाना वेशीमा नर्सरी स्थापना भएका छन । खयरको विरुवाको प्रत्येक वर्ष माग बढदै गएकोछ । यस वर्ष पनि माग अनुरूप माग पुराउन कठिन हुन सक्ने कार्यालयका रेन्जर यामलाल पोखरेल बताउछन । गत आर्थिक वर्ष बाहिर निर्यात गर्दा सरकारलाई बुझाउन पर्ने राजश्व वापत १३ लाख रूपैया जम्मा भएको थियो । गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष राजश्वमा समेत वृद्धि हुने अनुमान गरिएकोछ ।

 

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?