खोज

गुल्मी, ५ वैशाख । बारीमा लगाएको उखुले गाउँदेखि शहरसम्म राम्रो बजार पाएको छ । गुल्मीका किसानले यतिबेला उखुको विविधिकरण गर्दै आम्दानी बढाएका हुन् । यहाँका किसानले उखुको रसवाट खुदो र गुड (सक्खर) बनाएर बिक्री गरि राम्रो आम्दानी गर्दै आएका छन् ।
जिल्लाको छत्रकोट गाउँपालिका –४ स्थित दिगामका युवा कृषक रामकृष्ण न्यौपानेलाई पनि पनि उखु रसबाट खुदो र गुड बनाउन भ्याईनभ्याई छ । उनीसँग किरण न्यौपाने, जगदीश पाण्डेय र मीना न्यौपाने सहित चार जनाको समूह छ । उनीहरू चारै जनाको संयुक्त लगानीमा ६० लाख भन्दा बढी रकम खर्चिएर गाउँमै गाउँले ग्रुप अफ इन्ड्रस्टिज प्रालिको नाममा उद्योग स्थापना गरेका छन । त्यही उद्योग मार्फत दुई वर्षदेखि व्यावसायिक रूपमा उखु खेति गरेर खुदो र गुड उत्पादन गरि बिक्री गर्दै आएका छन ।

गाउँले ग्रुप अफ इन्ड्रस्टिज उत्पादित खुदो र गुडलाई ‘दिगामे’ गुड र खुदोको नामबाट ब्रान्डिङ गरि बजारमा पु¥याइएकोे छ । खुदो र गुड बिक्रीवाट ९० लाख रूर्पैया भन्दा बढीको कारोबार भएको गाउँले ग्रुप अफ इन्ड्रस्टिज प्रालिका अध्यक्ष रामकृष्ण न्यौपानेले बताए । गाउँमा केही पनि छैन भन्ने र बेरोजगार भैयो भनेर विदेश जानेहरूका लागि न्यौपानेले स्वदेशमा बसेर पनि केही गर्न सकिन्छ भन्ने सकारात्मक सन्देश प्रवाह गर्न आफूहहरू उखुको बिबिधिकरणमा लागेको बताए ।

उनीहरूले १२ जनालाई प्रत्यक्ष रोजगारी पनि दिएका छन । त्यही जनशक्ति मार्फत उखुको रस प्रशोधन गरेर खुदो र गुड बनाउने काममा लागेका छन । उखु प्रशोधन गरेर बनाएको खुदोको मूल्य प्रतिलिटर एक सय ७५ र गुड प्रतिकिलो दुई सय ७० रूपैयाँदेखि तीन सय २० रूपैयाँमा बिक्री हुने गर्दछ । त्यति मात्र हैन उनीहरूले गाउँमा एक सय ५० जना भन्दा बढी किसानले उत्पादन गरेको उखु बारीमै पुगेर प्रतिकिलो नौ रूपैयाँदेखि १३ रूपैयाँसम्ममा खरिद गरिदिन्छन ।

उखुका लागि जिल्लाकै पकेट क्षेत्रको रूपमा चिनिने छत्रकोट गाउँपालिका अन्र्तगत दिगाम, हर्दिनेटा र हु“गा, रुरुक्षेत्र गाउँपालिकाको थानपति र थोर्गाका किसानले उखुको व्यवसायीक खेतीलाई विविधिकरण गरेर आम्दानी गर्न थालेका छन । उखुलाई मेशिनबाट पेलेर रस निकाल्ने र त्यही रसलाई पकाएर खुदो र खुदोलाई पकाएर बाक्लो बनाई गुड (सक्खर) बनाउने गरिन्छ । जिल्लामा उत्पादित त्यही खुदो र गुड बिक्रि गरेर किसानले बार्षिक पाँच करोड भन्दा बढीको कारोबार गर्दै आईरहेको कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीका प्रमुख नवराज भण्डारीले जानकारी दिएका छन ।
गुल्मीको दिगाम र थोर्गामा उत्पादित खुदो र गुड उपहारका रूपमा स्थानीय बजारदेखि बुटवल, पोखरा, काठमाण्डौं लगायतका विदेशसम्म पुग्ने गर्दछ । देशका विभिन्न ठाउँहरूमा वेलावखत आयोजना हुने व्यापारिक मेला महोत्सव र औद्योगिक प्रदर्शनीमा गुल्मीको गुड भनेपछि मानिसहरूले खोजीेखोजी लैजाने गर्दछन् ।

उखुबाट निकालेको रसलाई फिल्टर गरेर आगोमा पकाएपछि खुदो तयार हुन्छ । खुदो तयार भएपछि त्यसलाई फेरी साना साना भाडामा पकाएर बाक्लो बनाई नरिवल, काजु बदाम जस्ता विभिन्न स्वाद जन्य सामग्रि राखि तयार पारेर निश्चित आकार अनुसारका भाडामा राखेपछि गुड तयार गरिन्छ । जिल्लामा सादा, मसलेदार, फसफसे, चकलेटी र हाडे गरि पाँच प्रकारका गुड बनाउने गरिन्छ ।

कृषि ज्ञान केन्द्र गुल्मीका अनुसार जिल्लाको खेती योग्य जमिन मध्ये एक सय ९० हेक्टर क्षेत्रफलमा व्यवसायीक रूपमा उखु खेति गरिएको छ । यस वर्ष जिल्लामा पाँच सय ८९ मेट्रिकटन खुदो र गुड उत्पादन भएको कृषि ज्ञान केन्द्रका प्रमुख नवराज भण्डारीले जानकारी दिए । जिल्लामा यस पटक पाँच करोड ४५ लाख बराबरको उत्पादन भएकोमा दुई करोड ७० लाख रूपैंया बराबरको खुदो र गुड जिल्ला बाहिर निर्यात भएको भण्डारीले बताए ।