खोज

रसायनिक मल र विषादीयुक्त कीटनाशक औषधी प्रयोगले गर्दा भान्सामा अर्गानिक तरकारी पाउन मुस्कील छ । रसायनिक मलको प्रयोगले माटोको उत्पादकत्व क्षमता घट्दै गएको पनि छ । बिषादीयुक्त औषधी प्रयोगले जनस्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष असर गरिरहेको छ ।

त्यो असरबाट टाढा राख्नका लागि देवदहको पससपुरमा एउटा प्रयास गरिएको छ । देवदह ग्रीन एग्रो एण्ड रिसर्च एण्ड रिसोर्स प्रालिले रुपन्देहीको देवदह नगरपालिकामा ३ सिसपुरमा सामुहिक लगानीमा अर्गानिक तरकारी खेती गरेको हो । रसायनिक मल र विषादीयुक्त कीटनाशक औषधी प्रयोगलाई विस्थापित गर्ने, स्थानीय उत्पादनलाई प्रोत्साहन, रोजगारी सिर्जना गर्ने उद्देश्यले काम गरिएको संचालकको भनाई छ ।

१ करोड ५० लाख लगानीमा सञ्चालनमा ल्याइएको एग्रो फर्ममा ५० जना सामूहिक रूपमा उत्पादनसँग जोडिएका छन । करिब पाँच बिघा जमिनमा अहिले तरकारी उत्पादन गर्दै आइरहेको छ । अहिले दुई बर्षदेखि उत्पादन गर्न थालिएको छ । स्थानीय उत्पादन स्थानीय क्षेत्रमा खपत गर्ने उद्देश्यले फर्म संंचालनमा ल्याइएको संचालकको भनाई छ । अहिले स्थानीय युवा लगायतले यस फर्ममा रोजगारी पाइरहेका छन् ।

रूपन्देहीको देवदह नगरपालिकाका प्रमुख हिराबहादुर खत्रीले राजनीतिसँगै स्वाभिमानको लागि उद्यमी बन्नुपर्छ भन्ने बुझेका खत्रीको नेतृत्वमा फर्म अहिले अगाडि बढेको छ । मेयर हुनु अघिदेखि नै खत्री पशुपालन र दुग्ध उत्पादनसँग जोडिँदै आएका व्यक्ति हुन् । उनको देवदहमा शिवगंगा डेरी उद्योग र गोधुली डेरी सप्लायर्स थियो । जनताको सेवासँगै गत वर्षदेखि उनले देवदह ग्रीन एग्रो एण्ड रिसर्च एण्ड रिसोर्स प्रालि संचालनमा उनी पनि जोडिएका छन । १ करोड ५० लाख लगानीमा सञ्चालनमा ल्याइएको एग्रो फर्ममा सामूहिक रूपमा उत्पादनसँग जोडिएका हुन् खत्री । उनी राजनीतिसँगै दुध उत्पादन र प्रशोधनमा रमाएका छन् ।

नेताहरू राजनीति गर्न आत्मनिर्भर पनि हुनुपर्ने उनले बताए । ‘राजनीति गर्ने नेताहरूले भाषण मात्र गर्ने होइन, केही आफैं गरेर देखाउन सक्नुपर्छ,’ खत्री भन्छन्, ‘कृषिमैत्री नीति निर्माण गर्ने, अनुदान किसानसम्म पुग्ने वातावरण बनाउनेदेखि आफैं उत्पादनसँग जोडिन सक्नुपर्छ ।’

एग्रोले अहिले उत्पादन दिन थालिसकेको छ । स्ट्रवेरी, सन्डोबी कोरियन फर्सी, वाटरमेलन, लोकल काक्रो, करेला जस्ता उत्पादनले बजार लिन थालेको छ । जहाँ थोपा सिचाइँ प्रणाली र प्राङ्गारिक मल प्रयोग गरी ग्रीन हाउसभित्र उत्पादित बेमौसमी तरकारी अहिले सबैको रोजाइमा परेको छ । अहिले यसको प्राबिधिक रुपमा भोजराज भट्टले हेरिरहेका छन । यसरी सामुहिक रुपमा गरिएको काममा आफू प्राबिधिकको रुपमा काम गर्दा खुसी लागेको उनी बताउछन् ।

‘हलो जोत्नेलाई हली र गोबर सोहोर्नेलाई गोठालो भन्ने होइन,’ मेयर खत्री भन्छन्, ‘कृषि पेशा सम्मानको पेशा नबन्दासँग नेपालको कृषि क्षेत्रको व्यावसायिक विकास हुँदैन । युवा शक्तिले कृषिमा रचनात्मक काम नगरेर देश बिग्रिएको हो ।’ यहि उद्देश्यलाई ध्यानमा राखेर सामुहिक कृषिमा हात हालिएको समुहका एक सदस्यले बताए ।

रसायनिक मलको प्रयोगले माटोको उत्पादकत्व क्षमता घट्दै गइरहेको र बिषादीयुक्त औषधीको प्रयोगले उपभोक्ताको स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष असर गरिरहेकाले प्राङगारिक मल तथा विषादीरहित औषधीको प्रयोग तथा अर्गानिक तरकारी उत्पादन गरी आयातलाई प्रतिस्थापन गर्दै कृषिमा आत्मनिर्भर गराउने फार्मको उद्देश्य रहेको छ । फार्ममा अहिले दैनिक जसो गाउँका युवाहरुले प्रत्यक्ष रोजगारी पाइरहेका छन् ।