खोज

गत बर्ष साउदीबाट काम विहिन भएर फर्कीएका सैनामैना नगरपालिका वडा नम्बर २ सरौलीका देव प्रकास विक अहिले टनेलमा तरकारी फालाईरहेका छन् । रोजगारीका लागि विदेश गएका उनी काम विहिन भएपछि स्वदेशमा फर्किएर तरकारी खेती गर्न सुरु गरेका हुन । बेमौसमी तरकारी खेती गरेका उनी टनेल भित्र गरिएको तरकारी खेतीबाट राम्रो आम्दानी समेत गरेका छन् ।

अव स्वदेशमा नै केही गर्ने सोँच बनाएका उनी भन्छन्–‘अव विदेश जन नपरोस’ टनेलमा उनले काक्रा फलाए, टमाटर फलाए र लहरेवाली समेत फलाए । यसको अलवा उनले विभिन्न वालीका तरकारीका विरुवा उत्पादन गरेर विक्रि समेत गरे ।
करिव १३ हजार विरुवा र २ क्वीन्टल करेला, घिरालौ सोही अनुपातमा, टमामटर समेत फलाएका उनी यसलाई निरन्तता दिने सोँच बनाएका छन् । सबै खर्च कटाएर ३ महिनामा उनले घरको खर्च समेत टारेर ५० हजार आम्दानी समेत गरेका छन् ।

स्न् २०२० मा युनाईटेड अव ईमिरेष्टबाट नेपाल फर्कीका बाबुराम पन्थ पनि अहिले व्यवसायी किसानको रुपमा आफुलाई उभ्याउने प्रयासमा छन् । ६ कठ्ठा जमिनलेमा उनले तरकारी खेती गरेका छन् । ३ वटा तरकारीका लागि टनेल बनाएका उनी प्राविधिक सरसल्लाह अनुसार काम गरेका छन् । ४ महिना सम्म बेतलवी बेराजगार भएर विदेशमा बसेको तितो अनुभव उनी संग छ । उनी भन्छन्–‘अव उता जन्ना, यतै यहि काम गुर्छ ।’ १ लाख २ हजार रुपैयाँ लगानीमाउनले ३ वटा बेमौसमममा खेती गर्न सकिने गरी टनेल बनाएका छन् ।

विदेशमा होईन स्वदेशमा नै केही गर्नुपर्दछ भन्ने उद्देश्यका साथ उनले ३ वटा गड्यौला मल (भर्मी कम्पोष्ट) को सेट समेत बनाएका छन् । सैनामैना नगरपालिमा सञ्चालन भएको परियोजानबाट ३५ हजार र गड्यौला मलका लागि ६५ हजार नगरपालिकाबाट अनुदान समेत पाएका उनले यसलाई अझ विस्तार गर्ने योजनामा छन् ।

प्राङ्गारिक मल भएको कारण विक्रिका लागि कुनै समस्या नभएको कारण गडौयाला मल बनाउने योजानमा उनी छन् ।यसालई अझ विस्तार गरेर शहरी क्षेत्रका कौसी खेतीमा विस्तार गर्ने योजना उनको छ । किसान नै मालिक बन्नुपदर्छ भन्ने मान्यता राखेका उनले अघिल्लो सिजमा सबै खर्च कटाएर राम्रो आम्दानी गर्न सफल भएको बताउँछन् ।

सैनामैना नगरपालिका वडा नम्बर ७ रामनगर टोलका लक्ष्मण पौडेले पनि साउदी अरव, भारत लगायतका स्थानमा धेरै समय विताएको अनुभव छ । २०७७ साल फागुन महिनामा नेपाल आएका उनले केही साथीहरुको सहयोग लिएर नगरपालिकाले उपलब्ध गराएको ५ विगाहा नदि उकास जग्गामा खेती गरिरहेका छन् । नगरपालिकाको पुर्ण सहयोगमा बहुतह कृषि तथा वृक्षरोपण कृषिक समुह निर्माण गरेका उनी उक्त समुहका अध्यक्ष समेत हुन । बहुबर्षिय योजना अनुसार समुहले हाल विभिन्न फलफुलका जातहरु रोपण गरेको छ । तत्काल आम्दानी लिन सकिने गरी उनीहरुले काक्रा, लौका, फर्सी रोपेर राम्रो आम्दानी गरेका छन् । बहुबर्षीय फलफुलमा लिची, आँप, सुनकागती, अनार लागयतका विरुवा रोपण गरिएको छ ।

नगरपालिकलो उपलब्ध गराएको ५ विघा नदि उकास जग्गामा उनीहरुले नमुना बनाउने गरी काम गरेका छन् । फुलखेती समेत गर्दे आएको समुहल यो पटक पनि फुलको लागि विरुवा उत्पादनको काम जारी राखेको छ । तिहार, दशै लक्षित सयपत्री फुलको व्यवसायीक खेतीमा समुह लागेको हो ।

पुर्खौली पेशा आरन व्यवसायलाई आधुनिक ढंगबाट अगाडी बढाउने योजना बनाएका दिपक रसाईली पनि मलेसिया, युएईमा ४ बर्ष समय विताएर फर्कीका हुन । सैनामैना ८ रामपुरमा घर भएकाउनले कृषि जन्य विभिन्न उपकारण बनाएर विक्रि वितरण गर्दै आएका छन् ।यसको साथै मर्मत संहारको समेत काम गर्दै आएका हुन । उनी भन्छन्–‘अव पुर्खौली पेशा लाई जोगाउनको लागि स्वदेशमा नै केही गर्ने सोँच बनाउको छु ।’

सैनामैना नगरपालिका वडा नम्बर ८ का अधिकारी एकिकृत कृषि फार्म सञ्चालन गरिरहेका गुणानीधी अधिकारी र मोतिराज अधिकारी पनि व्यवसायी किसानको रुपमा पहिचान बनाउन सफल भएका छन् । उनले फार्ममा प्रांगारिक मल उत्पादन गर्ने गड्यौला मल उत्पादन गरिरहेका छन् । फर्मममा ६ वटा बेडमा अहिले गड्यौला मल रहेका छन् । बार्षिक डेढ लाख रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएका उनले यसलाई व्यवसायीक रुपमा बढाउने योजना बनाएका छन् । नगरपालिकाकै ब्राण्ड बनाउने योजना बनाईएको उनको भनाई छ । गत बर्ष नगरपालिकामा युएनडीपीका सहयोगमा कोभिड १९ उद्धार सामाजिक, आर्थिक विकास परियोजना सञ्चालन गरिएको थियो ।

सेतो गुरास बाल सेवा रुपन्देहीले सञ्चालन गरेको परियोजनाले २ करोडको कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । यसमा किसानले ४ सय ५५ घर धुरीमा काम गरेको परियोजनाका संयोजक दिनेश क्षेत्री बताउँछन् । दोस्रो चराणको लागि थप ४ सय ८३ घर धुरी छनौट गरी कार्यक्रम गरिने समेत परियोजनाले जनाएको छ । छनौट भएका किसानालई थप १/१ लाख रुपैयाँ सहयोग गर्ने समेत योजना बनाइएको छ ।