खोज

नेपाल प्रहरीले चालु आर्थिक वर्षको छ महिनामा देशका विभिन्न स्थानबाट अवैध हातहतियारसहित एक सय ३४ जनालाई पक्राउ गरेको घटनाले मुलुकको सुरक्षा अवस्था कति कमजोर छ भन्ने कुरा स्पष्ट गरेको छ । प्रहरीका अनुसार पक्राउ पर्नेमा एक सय ३० पुरुष र चार महिला छन् । प्रहरीका अनुसार पक्राउ पर्नेमा छ जना विदेशी नागरिक समेत छन् । यसले के देखाउँछ भने अपराधकर्ममा महिला पुरुष दुवैको सहभागिता छ भने विदेशी समेत पक्राउ पर्नु भनेको नेपालका लागि गंभीर सुरक्षा चुनौति हो । अहिले मुलुकका लागि ठूलो भन्दा पनि साना साना हतियार सुरक्षा चुनौतिका रूपमा देखापर्दैछन । प्रहरीले अवैध हातहतियार नियन्त्रणमा सक्रियताको कारण विभिन्न व्यक्तिहरूलाई हतियारसहित पक्राउ गर्न सफल भएको दावी गरेको छ । त्यसैपनि नेपाल भारत खुला सिमाका कारण नेपालमा हतियारको अवैध ओसारपसार हुने गरेको छ । भारतसंग सिमा जोडिएका तराईका जिल्ला त्यसै त आपराधिक गतिविधिमा चर्चित नै छन । छिमेकी मुलुक भारतवाट सहजै आउने साना हतियार आपराधिक मनोबृत्ति भएकाहरूले राख्ने र पैसाकै लागि अपराधका घटनासम्म गर्न पछि नपर्ने देखिएको छ । निश्चितरूपमा खुला सिमाका कारण अहिले यस्ता हतियार प्रमुख सुरक्षा चुनौतिको रूपमा देखापरेको छ । सुरक्षा चुनौतिका रूपमा देखिएको हतियार मोह नियन्त्रणमा सरकारले गंभीरता नदेखाउने हो भने नेपाल आफ्नै नागरिकवाट सुरक्षित नरहने स्पष्ट भएको छ । शान्ति सुरक्षाको प्रत्याभूति गर्नु सरकारको पहिलो र प्रमुख दायित्व हो । पछिल्लो समय सरकारले शान्ति सुरक्षा कायम गर्न सफल रहेको दाबी गरे पनि मुलुकभित्र हुने आपराधिक घटना र पक्राउ परेका हात–हतियारका आधारमा तराई मधेश मात्र होइन समग्र मुलुककै शान्ति सुरक्षा कमजोर देखिएको छ ।

नेपाल र भारतबीच करिव एक हजार आठ किलोमिटर खुला सिमा रहेको छ । सिमानामा चुस्त र दुरुस्त सुरक्षा प्रबन्धको पनि अभाव छ । तराईमा मात्र होइन, राजधानीलगायत मुलुकका प्रायः भागमा हतियार पक्राउ पर्नुले मुलुक हतियारको भकारी हुँदै गएको हो कि भन्ने चिन्ता लाग्नु स्वाभाविक छ । नेपालका तराई क्षेत्र बारा, पर्सा, रौतहट, सर्लाही, रूपन्देही, कपिलवस्तु, बाँके लगायतका जिल्ला हतियार चुनौतिका रूपमा देखिएको प्रहरी र अनुसन्धानको रिपोर्ट छ । भर्खरै पक्राउ परेका हतियार र अभियुक्तको अनुपात मुलुकको सुरक्षा व्यवस्थामा चुनौती थपिँदै आएको पुष्टि हुन्छ । हतियारको पहुँच मुलुकभरि नै बढ्दै आएको छ । हतियारको यो पहुँचले नागरिकमा त्रास बढ्नुका साथै अस्थिरता पनि बढाउन सक्छ । अर्कोतर्फ भित्रिइसकेका हतियारलाई प्रकृयासंगत बैध वनाउनु जरुरी छ । होइन भने मुलुकका लागि अवैध साना हतियार जहिले र जतिवेला पनि सुरक्षा चुनौति हुनेछन । नेपाल प्रहरीले सूचना संयन्त्रलाई बलियो बनाउँदै काम गरेको कारण हातहतियार कारोबारी र हतियार नियन्त्रणमा लिन सकिएको दावी गरेको छ । अवका दिनमा सरोकारवाला निकायबीचको सहकार्यले मात्र हतियार नियन्त्रणमा थप सफलता हासिल हुन्छ । नेपाल प्रहरीले हतियारको जोखिमबारे सर्वसाधारणलाई चेतना फैलाउनु पनि उत्तिकै आवश्यक छ । बरामद भएकामध्ये भरुवा बन्दुक र कटुवा पेस्तोलको संख्या अन्यको भन्दा बढी रहेको प्रहरीको भनाईले आम नाागरिक असुरक्षित छन भन्ने कुरा पुष्टी गरेको छ । तस्करी, हत्या, अपहरण, डकैती, लुटपाट, जबरजस्ती चन्दा असुली तथा दुर्लभ वन्यजन्तुको सिकारीमा यस्ता हातहतियार प्रयोग भएको देखिएकोले प्रहरीको भूमिका अझै प्रभावकारी हुनु जरुरी छ ।