खोज

लक्ष्मण र पुनम श्रेष्ठको परिवारमा असोज ९ गते शुक्रबार डरलाग्दो घटना घट्यो । अन्य दिन झै घरको छतमा खेलिरहेको कान्छा छोरा आरुस श्रेष्ठ दुर्घटनामा परे । ४ वर्षिय आरुस एक तला घरको छतबाट टाउकाको भरमा बजारिन पुगे । घरभित्र काममा ब्यस्त आमा पुनमले छरछिमेकको हल्लाखल्ला भएपछि बल्ल थाहा पाए । करीब १५ फिट उचाईबाट सिधै भुईमा टाउकोको अगाडीको भाग ठोक्कीएका बच्चालाई गम्भिर चोट लागेको थियो । रक्तश्राप भैरहेको अर्धचेत बच्चालाई परिवारका सदस्यले बोकेर आम्दा अस्पताल लगे ।

महिला तथा बाल अस्पताल आम्दामा यस्तो जटिल समस्याको उपचार नहुने भएकाले प्राथमिक उपचार पछि न्युरोसर्जनकोमा लग्न सुझाव उपचारमा संलग्न चिकित्सकहरुले दिए । उता आमा पुनम र बुबा लक्ष्मण श्रेष्ठको होस हवास उड्यो । गम्भिर चोक लागेको र टाउको नै फुटेको छोराको उपचार कहा गर्ने भन्ने चिन्तामा डुबे । ‘बच्चाले बान्ता गरिरहेको थियो ।’– बुबाले घटना सम्झदै भने ।

यस्तो आपतको बेला उनलाई रोशनी क्षेत्रीले राहत दिईन । बुटवलमा न्युरोसर्जरीको उपचार गर्दै आएका चिकित्सक केआई सिह केसीको बारेमा उनले परिवारलाई जानकारी दिए ।

बच्चालाई चौराहा अस्पतालको ईमरजेन्सी कक्षमा लगियो । सिटि स्क्यान पछि बच्चा गम्भिर अवस्थामा रहेको कुरा थाहा लाग्यो । टाउकोको अगाडीपट्टि हड्डी भुटेर रक्तश्रापसंगै गिदीमा समेत चोट लागेको थियो । तुरुन्तै अपरेसन कार्य अघि बढ्यो । ‘छोराको अवस्था हेर्दा हामीले आशा मारेका थियो ।’–बुबा लक्ष्मण श्रेष्ठले भने । अपरेसन कक्षमा लगेसंगै निक्कै चिन्तामा पिरोलिएका आमा पुनम साढे दुई घण्टासम्म ढोकामै बसिन । अपरेसन कक्ष बाहिरको रातो बत्ति निभ्यो अनि चिकित्सक बाहिरिए । ‘कस्तो छ डाक्टर साब ।’– आमाले रुदै सोधिन । डा.केसी मुस्कुराउदै अपरेसन सफल भएको बताए ।

न्युरोसर्जन डा.केसीका अनुसार न्युरोसर्जरी निक्कै संवेदशिल उपचार भएको बताउछन । अझ त्यसमा पनि सिभियर हेड इन्जुरी गंभिर र संवेदनसिलसंगै जटिल मानिने उनको दाबी छ । ‘गिदीको उपचारको क्रममा कुनै भागमा छुदा शरीर नै नचल्ने पनि हुनसक्छ ।’–उनले भने । टाउकोमा रहेको गिदी ४४ भागमा बाडिने उनी बताउँछन । बच्चाको चोट टाउकोको अगाडि पट्टि लागेको हुदा यो भाग भित्रीतर्फभन्दा कम जटिल हुने उनले बताए । हड्डि भाचिएर गिदिको झिल्लि च्यातिएको अवस्था ल्याईएको बच्चाको उपचार सफल भएको उनले बताए । ‘यस्तो चोट रिकभरी पनि सजिलै हुन्छ ।’– उनले भने । अहिले बच्चाको स्वस्थ्य यथावत अवस्थामा आएको भएपनि केही समस्या भने हुने उनले बताए । अगाडी फुटेको हड्डी निकालेर सुरक्षित फ्रिजिङ गरेर राखिएको हुदा अब गिदीको सुरक्षा सबैभन्दा चुनौती हुने उनले बताए । बच्चाको चोट निको भएपनि २–३ महिनामा फेरि अपरेसन गरेर हड्डी वा यस्को साटोमा टाईटनियम जाली राखिने उनले बताए । गिदीलाई सुरक्षा प्रदान गर्ने हड्डी निकालिएकोले अब विशेष सुरक्षा अपनाउन उनले सुझाव दिएका छन । ‘टाउको कतै ठोक्किनबाट जोगाउनुपर्छ ।’–उनले भने । बच्चाहरुको उमेर बढ्दै जादा टाउकोको आकार पनि केही बढ्ने हुन्छ । त्यसैले १८ वर्षभन्दा माथि पुगेपछि टाईटनियम जाली वा आर्टिफिसियल हड्डि राख्न उपयुक्त हुने उनको सुझाव छ ।

१२ दिन अस्पतालको उपचारपछि डिष्चार्ज भएका छोरालाई घर लैजाने तरखरमा रहेका बुबा लक्ष्मण श्रेष्ठ निक्कै खुशी छन ।

‘छोराले अर्को जीवन पाएको छ ।’–उनले भने । मध्यम आयश्रोतका श्रेष्ठ उपचारमा करीब साढे ४ लाख खर्च भएको बताउछन । ‘हामीलाई उपचारमा खर्चको पिरभन्दा पनि बच्चाले नया जीवन पाउदा खुशी छौ ।’–उनले भने । बच्चा सानो भएकाले पनि बालरोग विशेषज्ञबाट उपचार गर्नुपर्ने भएपनि त्यसप्रकारको उपचार ब्यवस्था नेपालको सबै भागमा नहुदा धेरै कठिनाई भएको उपचारमा संलग्न चिकित्सक केसी बताउछन । बच्चाहरुको घरमै पनि विशेष ध्यान पुर्याउनुपर्ने उनको सुझाव छ ।

लुम्बिनी प्रदेशभरिमा अहिलेसम्म १ हजार ६ सय बढी न्युरोसर्जरीको उपचार उनले गरेका छन । हेड इन्जुरीसहित ट्युमर र अन्य धेरै प्रकारका बिरामीहरु रहेका छन । विशेष गरि विरामीहरु फलो अपमा नआउने समस्या बढी रहेको उनले बताए ।