© २०२३
कोभिड १९ को संक्रमणको कारण विद्यालयमा पठन पाठन गराइने सिकाई प्रणाली अवरुद्ध छ । अभिभावकहरु आफ्ना सन्ततिलाई कसरी सिकाईसँग जोड्ने भन्ने चिन्तामा छन् । नेपाल सरकार शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले विद्यार्थीको अवस्थालाई बर्गीकरण गरी पाँच वटा विकल्पलाई पठन पाठनको सहजीकरणका लागि अगाडी सारेको छ ।
वैकल्पिक प्रणालीबाट विद्यार्थीको सिकाई सहजीकरण निर्देशिका, २०७७ मा बालबालिकाहरुलाई बर्गीकरण गरी मुख्यगरी पाँच तरिकाले बालबालिकाको पठन पाठनमा सहजीकरण गर्न भनिसकेको छ । त्यसमा
१) त्यसमा सबै किसिमको प्रविधिको पहुँच भन्दा बाहिर रहेका विद्यार्थी रहेको समूहका लागि प्रिन्ट सामग्री,
२) रेडियो, एफएममा पहुँच भएका विद्यार्थी रहेको समूहका लागि रेडियो कार्यक्रम,
३) टेलिभिजनमा पहुँच भएका विद्यार्थी रहेको समूहका लागि टेलिभिजन कार्यक्रम,
४) कम्प्युटर भएको तर अनलाइन कनेक्टिभिटि नभएका विद्यार्थी रहेको समूहका लागि पेन डईभ, पाठ्यपुस्तक, उत्प्रेरक र इन्टरनेट तथा
५) सूचना संचार प्रविधिका साधनमा पहुँच भएका विद्यार्थी रहेको समूहका लागि अनलाइन कक्षा र सामग्री रहेका छन् ।
वैकल्पिक प्रणालीको माध्यमबाट सिकाइमा सहजीकरण गर्ने सम्बन्धमा प्रदेश सरकारको भूमिका पनि उल्लेख गरेको छ । निर्देशिकामा उल्लेख गरेको भूमिकामा
(क) संघ वा शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रको इलर्नीङ पोर्टलमा भएका सामग्रीहरू प्रदेश स्तरमा टेलिभिजन तथा रेडियोबाट प्रसारण गर्ने व्यवस्था मिलाउने,
(ख) स्थानीय तहबाट भएका काममा आवश्यक समन्वय र सहजीकरण गर्ने,
(ग) शिक्षा विकास निर्देशनालय मार्फत कार्यक्रम कार्यान्वयनका लागि आवश्यक सहजीकरण गर्ने, गराउने,
(घ) प्रदेशको शिक्षा तालिम केन्द्रको परिचालन गरेर शिक्षकको क्षमता विकाससम्बन्धी कामहरू गर्ने,इकाइमा आवश्यक मनोपरामर्श, शिक्षक अभिभावकका लागि घरायसी विद्यालय (होम स्कूलिङ्ग) सञ्चालनका लागि तयारी गर्ने, गराउने,
(ङ) राष्ट्रिय पाठ्यक्रम प्रारुपको परिधिभित्र रही प्रदेश स्तरमा टेलिभिजनका कार्यक्रमहरू उत्पादन र प्रदेश अन्तर्गतका टेलिभिजन तथा केवल टेलिभिजनहरूबाट प्रसारण गर्ने, गराउने,
(च) प्रदेशबाट उत्पादन तथा प्रसारण भएका सामग्रीहरू प्रदेश सामाजिक विकास मन्त्रालय र सम्बन्धित शिक्षा विकास निर्देशनालयको वेवसाइटमा राख्ने र शिक्षा तथा मानवस्रोत विकास केन्द्रको लर्निङ प्रोटलसँग लिङ्क गर्ने,
(छ) अनलाइनका लागि तयार गरिएका सामग्रीहरूलाई सिडि वा पेनड्राइभ, हार्डडिस्क, सिष्टमजस्ता अफलाइन मोडमा रुपान्तरण गर्ने र स्थानीय तह मार्फत वा सोझै विद्यालयले प्रयोग गर्न अनुकूल बनाउने,
(ज) अफलाइन मोडमा तयार गरिएका सामग्रीहरूलाई पुस्तक वा पुस्तिकाका रूपमा छपाइ गरी उपलब्ध गराउने,
(झ) प्रदेश भित्र भएका शिक्षण सिकाइका कार्यक्रमहरूको अनुगमन तथा सुपरीवेक्षण गरी आवश्यकता अनुसार प्राविधिक सहयोग गर्ने छन् ।