खोज

बुुटवल,१९ कात्तिक । ‘ढुंगा खोज्दा देउता भेटियो’ यो पुरानो चलेको उखान हो । तर विष्णुप्रसाद अधिकारीलाई भेटेपछि अर्को उखान थप्न मन लाग्छ ‘ढुंगा फोर्ने देउता भेटियो’ । हुनपनि अधिकारी (६९) ढुंगा फोर्न नसकेर हार खाएका मान्छेका लागि देउता नै हुने गरेका छन् ।
भारतको पायनियर कम्पनीमा ढुंगा फोर्ने सीप सिकेका उनी करिव १६ बर्ष उक्त कम्पनीमा काम गरेको अनुभव छ । घर फर्किएपछि उनी अहिले बुटवलमा ढुंगा फोर्ने काम गर्छन । बुटवलमा काम गर्न थालेको पनि दशक बढी भइसकेको छ । केही लामो र छोटो गरेर दुई वटा छिनो, सानो र ठूलो गरेर दुइवटा घन उनको ढुंगा फुटाउने औजार हुन् । ढुंगाको आकार अनुसार छिनीको संख्या भने थपघट हुन्छ ।
शुरुमा लामो छिनो र सानो घनबाट ढुंगामा केही प्वाल पारेपछि उनले उक्त प्वालमा सानो छिनो घुसाउँछन अनि ठूलो घनले हिर्काउँछन् । यति गर्दा ढुंगा फुट्छ । एक जनाले दिनमा करिब ट्याक्टरको एक ट्याक्टर ढुंगा फुटाउन सक्ने उनमा सीप छ ।
बुटवलमा घर, कार्यालय, विद्यालय, मठ मन्दिर बनाउने क्रममा जगमा परेको ढुंगा हटाउन, खोलाबाट ल्याएका फुट्न गाहे मान्ने गोला आकारका ढुंगा फुटाल्न उनलाई गुहार्ने गरिन्छ । एउटै ढुंगा फुटाउँदा ४० टालिभन्दा बढी ढुंगा निस्किएको उनीसँग अनुभव छ ।
बुटवल उपमहानगरपालिका ३ चिडियाखोला घर भएका अधिकारी यो समयमा बुटवलको कान्ति माध्यमिक विद्यालयमा ठूला ढुंगा फोर्ने काम गरिरहेका छन् । ढुंगा फुटाउन अनेक उपाय गर्दासमेत नसकेपछि सोधखोज गरेर अधिकारीलाई पत्ता लगाएको विद्यालयका प्रधानाध्यापक गोविन्द ज्ञवालीले जानकारी दिए । विहीवार विद्यालयमा सहयोगीका साथमा भेटिएका उनले काम नगरी बस्दा बिरामी हुने गरेको सुनाए । एक टाली ढुंगा फुटाएको उनले २ हजारसम्म लिने गरेका छन् । ढुंगाको साइज अनुसार छिनोको संख्या धेरै लाग्ने उनको भनाई छ । ढुंगा कसरी फुट्छ त ? भन्ने जिज्ञासामा उनले भने, यो बल भन्दा पनि सीप लगाएर गर्ने काम हो ।
बुटवलमा पहिलोपटका चिडिया खोलाको खाती मेडिकल अगाडी रहेको कृष्ण मन्दिरको करिब एक तला जतिको कालो ढुंगा फुटालेपछि उनको चर्चा चलेको हो । अधिकारीका अनुसार बुटवलमा उक्त ढुंगा फुटाउन धेरै मिस्त्री र पहलमानलाई देखाउने भएछ तर कसैले आँट गरेनछन् । पछि उनीसँग कुरा पुगेछ । उनले औजार छैन तर फुटाउन सकिन्छ भनेपछि औजार किनिदिने शर्तमा ढुंगा फुटाएको उनले सुनाए । पाँच हजारमा ठेक्का लिएका उनले दुई दिनमा उक्त ढुंगा फुटाएका थिए । ढुंगा फुटाएको हेर्न भिड लागेको थियो उनले हाँस्दै भने । उक्त ढुंगा फुटालेपछि २५ टेक्टर ढुंगा निस्किएको थियो । ढुंगा फुटाउन २२ वटा छिनीको प्रयोग गरेको उनले सुनाए ।
    तस्वीरः कृष्ण मल्ल