© २०२३
प्युठान, ११ भदौ ।
स्थानीय तहमा दोहोरिएका अध्यक्षहरूले नेतृत्व गरेको पालिकाहरू कार्यसम्पादनमा कमजोर देखिएका छन् । स्थानीय तहको निर्वाचन २०७९ मा नेतृत्वमा दोहोरिएर नेतृत्व सम्हालेका पालिकाको संस्थागत क्षमता स्वमूल्याङ्कनमा कमजोर देखिएका हुन् ।
दुई नगरपालिका र सात गाउँपालिका गरी नौ स्थानीय तह रहेको जिल्लामा गौमुखी गाउँपालिका, ऐरावती गाउँपालिका र सरुमारानी गाउँपालिकाको अध्यक्षमा क्रमशः विष्णु गिरी, नविल विक्रम शाह र झग बहादुर विश्वकर्माले नेतृत्व गरेका छन् । उनीहरू दोहोरीएर निर्वाचित भएका थिए ।
संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले बिहिबार सार्वजनिक गरेको आ.व. २०७९/८० को स्थानीय तह संस्थागत क्षमता स्वमूल्याङ्कन (लिजा) नतिजा सार्वजनिक गरेको थियो । उक्त मूल्यांकन नतिजा अनुसार जिल्लाको गौमुखी गाउँपालिका सबैभन्दा कमजोर देखिएको छ । गौमुखीले ६६ दशमलव ५० अङ्क लिएको छ । यो प्युठानका सबैभन्दा कम परिणाम हो ।
गौमुखी गाउँपालिकाका अध्यक्ष विष्णु कुमार गिरीले आशा गरिएभन्दा कमजोर नतिजा देखिएको बताए । कमजोर नतिजा आउनुमा नीतिगत भन्दापनि नीति कार्यान्वयनमा समस्या देखिएको उनको तर्क छ । ‘हाम्रो अनुभवलाई नितिगत तहमा लागु हुन्छ भने कार्यान्वयनमा कर्मचारीको तदारुकतामा पर पर्छ’ गिरीले भने,‘यी कुरालाई समिक्षा गरी संस्थागत क्षमतामा सूधार ल्याउने योजना छ ।’ कागजात व्यवस्थापन, विषयगत कर्मचारीको गल्ती, प्रमाणहरूको अभावलाई भावी दिनमा सच्याइने बताए ।
अन्तरपालिका समन्वय, कागजातहरूको प्रमाणका कमजोरीका कारण नतिजा कमजोर आएको ऐरावती गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिृकत हिमलाल विश्वकर्माको बुझाई छ । ‘हामीले लिजाका आधारमा काम गरिरहेकै छौं’ विश्वकर्माले भने, ‘तर प्रमाणहरू जुटाउने, अन्तरपालिका समन्वयका कामहरू र समयमै कागजपत्र अपलोडमा चुक्यौं ।’ कागजातहरूलाई प्राथमिकतामा राखेरका काम थालिएको उनको भनाइ छ ।
प्युठानमा सबैभन्दा राम्रो नतिजा नौबहिनी गाउँपालिकाको छ । नौबहिनीले ८५ अंक लिएको छ । देशकै ८० अंक भन्दा राम्रो नतिजा ल्याउने पालिकाहरू मध्ये नौबहिनी अब्बलमा देखिन्छ । नौबहिनी गाउँपालिका बाहेक जिल्लाका अन्य पालिकाले भने ८० अंक कटाउन सकेका छैनन् । झिमरुक गाउँपालिकाले ७७ दशमलव ७५ अंक सहित दोश्रो र सरुमारानी गाउँपालिकाले ७७ दशमलव ५० अंक लिएका छन् ।
त्यसैगरी प्युठान नगरपालिकाले ७२, स्वर्गद्वारी नगरपालिका ७६ दशमलव ५०, मल्लरानी गाउँपालिका ७१ दशमलव ७५, माण्डवी गाउँपालिका ७६ र ऐरावती गाउँपालिकाले ६७ दशमलव ५० अंक प्राप्त गरेको मन्त्रालयले जारी गरेको सूचनामा छ ।
संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले प्रत्येक आर्थिक वर्षमा शासकीय प्रवन्ध, संगठन तथा प्रशासनको अवस्था, वार्षिक बजेट तथा योजना तर्जुमा व्यवस्थापन, वित्तीय एवम् आर्थिक व्यवस्थापन, सेवा प्रवाहको अवस्था, सहकार्य र समन्वयको अवस्था लगायतका विषयहरूलाई मूल्याङ्कनको आधार मानिएको हुन्छ ।