खोज

प्युठान, ०१ असोज ।
प्रदेश सरकारको लागत साझेदारीमा करोडौं खर्चेर निर्माण गरिएका प्यूठानका चिस्यान केन्द्र (कोल्डस्टोर) प्रयोग विहिन भएका छन् । चिस्यान केन्द्र सञ्चालन नहुँदा जिल्लामा उत्पादित कृषि उपज जिल्ला बाहिरका चिस्यान केन्द्रमा पु¥याउनु पर्ने बाध्यता छ । चिस्यान केन्द्र सञ्चालन गर्न स्थानीय तहले गर्न नसक्दा किसानको लागत बढेको छ ।

जिल्लामा प्यूठान नगरपालिका ४ को बिजुवारर माण्डबी गाउँपालिका ३ को देविस्थानमा २०७७ सालमा चिस्यान केन्द्र स्थापना भएको थिए । दुबै स्थानमा स्थापना भएका चिस्यान केन्द्र एक वर्ष पनि सञ्चालन नभइ अलपत्र अवस्थामा छन् ।

प्युठान नगरपालिकाका नगरप्रमुख विष्णु योगीले पुरानो प्रविधिको चिस्यान केन्द्र त्यो बेला निर्माण गरिएकाले सञ्चालनमा समस्या भएको बताए । ‘निर्माण गर्ने प्राविधिक नै पाइएन, प्रयोग गरिएका प्रविधि पनि फेज आउटवालारहेछन्’ योगीले भने, ‘नगरपालिकाले सञ्चालनको चाहनाराख्दाराख्दैपनि सञ्चालन गर्ने अवस्था छैन् ।’ चिस्यान केन्द्रमा प्रयोग गरिएका प्रविधिको सञ्चालनको लागत पनि अत्यधिक बढी भएका कारण चिस्यान केन्द्रको सञ्चालनमा समस्या भएको उनको भनाइ छ । नगरपालिकाले लुम्बिनी प्रदेश सरकारसंगको लागत साझेदारीमा १ करोड ५० लाखको खर्चेर १ सय मेट्रिक टन क्षमताको चिस्यान केन्द्र बनाइएको थियो । प्रदेश सरकारकै लागत साझेदारीमा माण्डवी गाउँपालिकामा १ करोड १२ लाख ५८ हजार लागतमा यहाँ पनि १ सय मेट्रिक टन क्षमताको चिस्यान केन्द्र निर्माण भएको थियो ।

क सिजनमा जिल्लाका आलुराख्न पाउँदा जिल्लाका किसान निकै खुशी भए । तर खुशी धेरै समय टिक्न सकेन ।राखिएको आलु उम्रिएर विउ समेत जोगाउन समस्या भएपछि केन्द्रमा कृषि भण्डारण गर्न छाडिएको थियो । आफु जनप्रतिनिधी भएर नआउँदै बन्द भइसकेको चिस्यान केन्द्र तत्काल सञ्चालनमा ल्याउन नसकिने माण्डवी गाउँपालिकाका अध्यक्ष नमराज अधिकारी (रोसन)ले बताए । ‘पालिकाको जनशक्तिले भ्याउदैन’ उनले भने, ‘बनाउने प्राविधिक जनशक्ति पाइदैन ।’ प्रदेश सरकारले निर्माण गरी हस्तान्तरण गरिएको चिस्यान केन्द्रमा कमशलर काम नगर्ने प्रविधिको प्रयोग गरिदिएका कारण सञ्चालनमा समस्या देखिएको उनको भनाइ छ ।

यस्तै झिमरुक गाउँपालिकाले स्थापना गर्न थालेको चिस्यान केन्द्रको डिजाइनमा समस्या हुँदा सञ्चालनमा ढिलाइ भएको छ । २ करोड ३९ लाखमा निर्माण भएको चिस्यान केन्द्र थ्रि फेज विद्युतीय लाइनर जेनेरेटर स्टिमेटमा नहुँदा भवन निर्माण भएर पनि सञ्चालनमा ल्याउन नसकिएको झिमरुक गाउँपालिकाका इञ्जिनियर असोक जि.सीले बताए । चालु आर्थिक वर्ष सञ्चालनमा आउने उनको भनाइ छ ।

जिल्लामा चिस्यान केन्द्र सञ्चालन नहुँदा आफूहरूले धेरै समस्या भोग्नुपरेको झिमरुक गाउँपालिका–३ आहालखोलाका किसान नविन के.सीले गुनासो गरे । उनले दाङको लमहीरहेको चिस्यान केन्द्रमा ७ सय किलो टिपिएस आलुको मुल विउ भण्डारका लागि महँगो भाँडा तिरेर लग्न परेको गुनासो गरे । प्युठान नगरपालिका–४ विजुवार स्थित चिस्यान केन्द्रमाराख्दा प्रति के.जी. २ रूपैयाँ लागत लाग्नेमा दाङ पु¥याउनुपर्दा ८ रूपैयाँ एकतर्फि लागत लाग्ने गरेको उनले बताए । झिमरुक गाउँपालिकाको हरियाली आहालखोला कृषक समुहबाट १ लाख ५० हजार के.जी. आलु भण्डारणका लागि किसानले लमहीमा पु¥याइएका छन् । चिस्यान केन्द्र नजिक नहुँदा चोथर्फी मारमा परेको किसानहरूको गुनासो छ ।

गाउँमा उत्पादन भएको उन्नत जातका आलु जिल्ला बाहिरराखेर एकै पटक ल्याउनुपर्दा विउ आलुलेराम्रो भाउ नपाउने किसानले गुनासो गर्दछन् । जिल्लामा चिस्यान केन्द्र सञ्चालनमा नभएकाले धेरै उत्पादन गरेर व्यवसायिक कृषि गर्ने किसान मात्र नभएर थोरै उत्पादन गर्ने किसान समेत मारमा परेका छन् । प्युठान नगरपालिका–७ टिकुरीका माधव के.सीले ५० के.जि. आलुको विउको लागि प्रत्येक वर्ष जिल्ला बाहिर पठाउनु पर्ने बाध्यतारहेको बताए ।

स्थानीय तहहरूले चिस्यान केन्द्र सञ्चालनका लागि सरोकारवाला संघसस्थासँग समन्वय गरेर सञ्चालन गर्न केसीले मागराखे । जिल्लाका उत्पादित फलफूल तरकारीको गुणस्तर नबिग्रने गरी लामो समयसम्मराख्नका लागि चिस्यान केन्द्र निर्माणको माग हुँदै आएको छ । पटक-पटक किसानले डेलिगेशन मार्फत चिस्यान केन्द्र सञ्चालन गर्न मागराख्दै आएका छन् । निर्माण भएर पनि अलपत्र पर्ने समस्याले किसान चिन्तित छन् ।