खोज

सदरमुकाममा सार्वजनिक जग्गा अतिक्रमणको कुरा विभिन्न कार्यक्रममा बारम्बार उठने गर्छ । मुख्य बजारमै वर्षौअघि निर्माण भएका अग्ला घर आधा सार्वजनिकमा बनेका छन, डोजर लगाएर भत्काउनुपर्छ भन्ने आवाज जाडतोडले गुन्जिन्छ । तर, हिम्मत कस्को ? त्यस्ता व्यक्ति दल र नेताको आडमा छन । सम्बन्धित निकाय नै तै चुप मै चुप बस्छन । सार्वजनिक जग्गाको संरक्षण गर्ने निकाय जिल्ला प्रशासन कार्यालय र सन्धिखर्क नगरपालिका हो । भर्खरै सरुवा भएर आएका सबैजसो प्रमुख जिल्ला अधिकारीले क्रान्तिकारी शब्दमै भन्छन, सार्वजनिक जग्गा मिचेर घर र घडेरी बनाउनेलाई कारवाही हुन्छ, घरमा डोजर लगाइन्छ । तर, केही समयपछि प्रजिअ नै गुपचुप बस्छन । सरुवा हुन्छ । नया“ आउने प्रजिअले बरफादार भएर कुरा झिक्छन तर, कारवाही कहिल्यै हु“दैन । दसकैदेखिको समस्या यथावत नै छ ।
सबै दलका नेता सदस्य रहेर जिल्ला प्रशासन, नापी, तत्कालिन सन्धिखर्क गाविसका प्रतिनिधि सहितको छ वर्ष अघि तत्कालिन माओवादी जिल्ला नेता रामबहादुर रायमाझीको संयोजकत्वमा छानविन समिति बन्यो । प्रतिवेदन तयार पार्याे । तरपछि सबै विलाए । अहिले कसैले कुरा उठाउन रुचाउदैनन् ।
सन्धिखर्क मेनरोड र बैंक रोडमा जाने ठाडो बाटो, कुलो, चौपारी, शान्ति वगैचा चोकमा जग्गा मिचेर ठडिएका घर भेटिए । चुत्रावेशीमा बा“गीखोला मिचेर घर घडेरी, गुन्टे खोला सार्वजनिक खोल्सो पुरिएर घर बनेका छन ।
समितिले बुझाएको प्रतिवेदन जिल्ला प्रशासन र सन्धिखर्क नगरपालिकाबाट गायब गरिएको छ । फाइल भेटिदैन । छानविन समितिमा रहेर अनुगमन गरेका तत्कालिन सन्धिखर्क गाविसका सचिव जीवनारायण आचार्य अहिले जिल्ला प्रशासनका सुब्बा छन । उनले पनि प्रतिवेदन भेटाएनन् । ‘जग्गा धेरै मिचिएर घर बनेका छन,’ उनले भने, ‘कारवाही नै हुन सकेन । मुख्य रोडका ठाडो बाटोमै घर भेटिएका छन ।’ सन्धिखर्कका सरोकारवालाले कुरा उठाएपनि नेता र सम्बन्धित निकायले चासो दिदैन । सदरमुकाममा सडक, खोल्साीखाल्सी, खोला, बगर र वन मिचिनेक्रम बढदो छ । द्वन्द्वमा नक्सा जलेर नष्ट हु“दा जिल्ला नक्सा विहीन भएकाले सार्वजनिक जग्गामा घर बनेको हुन । नक्सा विहीन भएको मौका छापेर जग्गा कारावोर गर्नेले आधा नीजि जग्गा र आधा सार्वजनिक जग्गा मिचेर बनाइएका घडेरी सोझासाझालाई बिक्री गरेका छन । सदरमुकाममा २०४१÷०४२ सालमा नापी भएको थियो । त्यतिबेला फराकिलो बा“गी खोला सा“घुरिएको सन्धिखर्कका केएल शर्माले बताए । चौपारी, सिंचाइ कुलो, खोल्सा सार्वजनिक थिए, अहिले घर बनेका छन, उनले भने ।
जग्गा हडप्ने व्यक्तिहरू सबै दलको भोट बैंक भएकाले अतिक्रमणको विषय गुपचुप राखेको बारका सचिव अधिवक्ता जगन्नाथ भुसालले बताए । जग्गा मिचेर घर बनाएका व्यक्ति दलका नेताको आडमा संरक्षणित छन । भोट बिग्रन्छ भनेर सबैले ढाकछोप गरेका छन, उनले भने । सार्वजनिक जग्गा मिचेर घर बनाउने व्यक्ति राजनीतिक दलको संरक्षणमा रहेकै कारण कारवाही हुनबाट जोगिदै आएका छन । उनीहरूको घरमा डोजर लगाएर भत्काउने हिम्मत दलका नेता र प्रशासनको छैन । छानविन समिति पनि भू–माफियाको जालोमा फस्यो, उनले भने । प्रतिवेदनसम्म बनायो त्यसपछि गुपचुप भए । प्रशासनले केही गरेन ।
शक्तिकेन्द्रस“ग पहु“च भएकाले अतिक्रणम गरेका छन । सरकारी जग्गाको संरक्षण गर्ने निकाय सन्धिखर्क नगरपालिका र रेखदेख गर्ने जिल्ला प्रशासन हो । ‘सरकार नै नभएजस्तो छ,’ उनले भने, ‘छाडातन्त्र भयो । बारबाट पनि धेरै पटक कुरा उठायौं, कसैले वास्ता गरेन ।’ जग्गा मिच्नेवालाले पाटी र नेतालाई आर्थिक सहयोग गर्छन, चुनावमा दौडिन्छन अनि कारवाही हुन्छ त ? उनले प्रश्न गरे । जग्गा मिच्ने दलको कार्यकर्ता भएकाले कारवाही गरे भोट घटने डरका कारण नेता चुप लागेर बसेका छन ।
विशेष नापी कार्यालयले नापनक्साको काम गरिरहेको छ । कुन ठाउ“मा के कति जग्गा मिचिएको छ, नापीले नक्सांकन गरिरहेकाले नक्सा तयार पारेपछि सर्वदलीय बैठक बसेर कारवाहीको प्रक्रिया अघि बढाइने सन्धिखर्क नगर उपप्रमुख ठाकुर विकले दावी गरे । छानविन समितिले व्यावहारिक रूपमा प्रतिवेदन तयार पारेको होला, आधिकारिक नापीले नक्सा तयार पारेपछि अतिक्रमित जग्गा के गर्ने त्यतिबेला थाहा हुन्छ, उनले भने । सदरमुकाममा जग्गा अतिक्रमण भएर घर घडेरी बनेको उनले बताए ।