© २०२३
बुटवल, ८ मंसिर । नेपाली सुन्तलाको कारोबार सुरुवात भएको छ । नेपाली सिजनवेल सुन्तलाको कारोबार सुरु भएपछि व्यवसायीहरूले किसानको बगैचामा नै गएर सुन्तलाको कारोबारको लागि सम्झौता गर्दै खरिद गर्न सुरुवात गरेका हुन । काठमाडौंको कालीमाटी पछिको सबैभन्दा ठूलो कृषि उपज केन्द्रको रूपमा रहेको बुटवल कृषि उपज थोक बजारमा पनि सुन्तलाको कारोबार सुरु भएको छ । उपज केन्द्रमा प्रदेशका ३ जिल्ला गुल्मी, अर्घाखाँची, पाल्पा र गण्डीकी प्रदेशको स्याङ्जाबाट समेत सुन्तला आएका छन् ।
बुटवल कृषि उपज थोक बजार सञ्चालक समितिका अध्यक्ष घनश्याम भुषाल (गोपाल) का अनुसार अहिले मौसम पनि अनुकुल भएको कारण पहिलो चरणको सुन्तला बजारमा आउने क्रम रहेको जानकारी दिए । बुटवल कृषि उपज थोक बजारमा अहिले सुन्तला व्यवसायीहरूले किसानबाट खरिद गरेर ल्याएको सुन्ताला राखेर बिक्री गर्दै आएका हुन ।
गत मंसिर ५ गते बाट व्यवसायीक रूपमा बुटवल कृषि उपज थोक बजार केन्द्रमा सुन्तलाको कारोबार सुरुवात भएको थियो । जस अनुसार सुन्तालाको ग्रेड हेरेर किसानबाट ल्याएको सुन्तला होलसेल व्यवसायीहरूले प्रतिकिलो ५० रूपैया देखि ८० रूपैयाँ सम्ममा विक्रि गर्दै आएका छन् । बुटवल कृषि उपज थोक बजार सञ्चालक समितिका व्यवस्थापक कृषि अर्थविज्ञ डिल्लीराज पौडेलका अनुसार अहिले उपज केन्द्रबाट ५० देखि ८०, ९० रूपैयाँ प्रतिकिलोमा सुन्तलाको होलसेल कारोबार भैरहेको छ ।
दैनिक किसान बाट संकलन भएको सुन्ताल कृषि मन्डीमा व्यवस्थापन गरिएको किसान चौतारीको रूपमा आडामा बिक्रीको लागि व्यवस्थापन गर्ने गरिएको पाईन्छ । जसलाई उपज केन्द्रले केही निश्चित राजश्व लिएर विक्रिको लागि स्थान उपलब्ध गराउँदै आएको हो । सिजनेवल फलफूलको रूपमा रहेको सुन्तलाको विक्रिका लागि व्यवसायीहरूले किसानको बगौचा, बारीमा पुगेर सुन्तालो सम्झौता गरी विक्रिका लागि बुटवल ल्याउने गरेका हुन्छ ।
बुटवलमा ल्याएको सुन्ताला खुद्रा व्यवासायीहरूले हाटबजार लगायत विभिन्न स्थानमा लगेर खुद्रा मुल्यमा विक्रि गर्दै आएको पाईन्छ ।
बुटवल कृषि उपज थोक बजारका बजार व्यवस्थापक डिल्लीराज पौडेलका दैनिक करिव ५ लाख रूपैयाँ बराबरको सुन्तला बुटवलबाट विक्रि भैरहेको छ । जसमा ९ देखि १० टन जती सुन्तला विक्रिका लागि आईरहेको छ । दैनिक ५ लाखको कारोबार बुटवलको मण्डी बाट मात्रै भएको हो ।यसको अलवा केही किसानहरूले भने विभिन्न हाटबजारमा, वा व्यवसायीहरूलाई बस र अन्य साधानमा सुन्तला नै ल्याएर दिने गरेका छन् । तिहार देखि नै अगाडी व्यवसायीहरूले केही मात्रामा सुन्तला ल्याएर विक्रि गर्दै आएका थिए । यो पटक मंसिर महिनाको सुरुवात देखि नै सुन्तला टिप्दा, भण्डारण गर्दा मौसम पनि राम्रो भएको छ । जसको कारण ढुवानीमा सहजता र उपभोक्ताको पनि राम्रो माग भएको पाइएको छ ।
विभिन्न स्थानमा सुन्तला विक्रेताहरूले डोकामा राखेर, ठेलामा समेत सुन्तला विक्रि गर्दै आएको पाईन्छ । बुटवलमा आएको सुन्तला खासरी तराईका जिल्लाहरू रूपन्देहीको भैरहवा, सहित नवलपरासी जिल्लाको पुरासी, सुनवल, रामग्राम, बर्दघाट लगायतका स्थानमा विक्रिका लागि होलसेलमा जाने गरेको छ ।यस्तै कपिलवस्तु जिल्ला, दाङ सम्म पनि बुटवलबाट सुन्तला विक्रिका लागि जाने गरेको हो ।
बुटवलमा अहिले सिजनेवल सुन्तला व्यवसायीहरूले बुटवल कृषि उपज थोक बजारमा सुन्तला ल्याएर विक्री गर्न थालेपछि सटर राखेर भाडा तिर्दै आएका व्यवसायीहरू भने रुष्ट भएका छन् । किसानले प्रत्यक्ष रूपमा आफ्नो उत्पादन बिक्री गर्न पाउने गरी किसान चौतारीको व्यवस्था गरिएकोमा सिजनेवल व्यवसायीहरूले केही मात्रै राजश्व तिरेर सुन्तलाको कारोबार गर्दा बास्तविक किसान र सटरमा भाडामा तिरेर बसेका व्यवसायीहरू मर्कामा परेको व्यवसायीहरूको गुनासो रहेको छ । यसको लागि नियमति कर तिरेका, सटर भाडा समेत तिर्दै आएका व्यवसायीहरूले आफुले नै व्यवासय गर्न पाउने पर्नेमा गरेका हुन । कति पय व्यवसायीहरूले बाहिर सुन्तला व्यवसायीहरूको कारण विहानको समयमा भिडभाड बढि भएको कारण यसलाई सञ्चालक समिति ले व्यवस्थापन गर्नुपर्ने माग गरेका हुन ।