© २०२३
नवलपुर, १० कात्तिक ।
पुर्वी नवलपरासीको नवलपुरमा चितवन राष्ट्रिय निकुन्जबाट निस्कने गैंडाले धानबालीमा क्षति पुर्याउन थालेपछि यहाँका किसानहरु चिन्तित बनेका छन् । हरेक दिन एकाबिहानै धानबालीमा गैंडा निस्कन थालेपछि स्थानीयबासीहरु पाकेको धान समेत काट्न पाएका छैनन् ।
“कावासोती नगरपालिकाको पिठौली, कोलहुवा, रजहर लगायत थुप्रै ठाउँमा अहिले स्थानीयको धानबालीमा गैंडाले क्षति पुर्याएको छ । स्थानीयहरु बाहिर निस्कन समेत सकेका छैनन्”–कावासोती नगरपालिका ११ का वडाध्यक्ष शारदा प्रसाद अधिकारीले भने ।
धानबालीमा आतंक मच्चाएको गैंडालाई हात्तीको सहयोगमा निकुन्जमा पुर्याईए पनि अर्को दिन फेरि गैंडा धान खेतमा नै पस्ने गरेको स्थानीयहरु बताउँछन् । बिहान उज्यालो भएदेखि नै कावासोती नगरपालिका र देवचुली नगरपालिकाको सिमानामा लोकाहा खोलाको आसपास रहेको धान खेतमा गैडा देखिएपछि स्थानीय त्रसित भएका हुन् ।
निकुञ्जबाट निस्किएर आएको गैडाले कावासोती, देवचुली, मध्यबिन्दु नगरपालिकाका धैरै ठाउँहरुमा रहेको अधिकांश खेतमा बाला लागेको धानमा क्षति पुर्याएको कावासोतीका स्थानीय शारदा शर्माले बताईन् । बिहानैदेखि देखिएको गैडालाई स्थानीयबासीले लखेट्न नसकेपछि निकुन्ज कर्मचारी, सेना र निकुन्जको हात्तीको सहयोगमा नारायणी नदी पारी पठाईएको भए पनि यो क्रम नरोकिएको लौखानी प्रवेशद्वार पिठौलीका गेमस्काउट गम्मर सिङ्ग गुरुङले बताए ।
“हरेक दिन जसो निकुन्जबाट निस्किने गैडा लगायतका वन्यजन्तुले खेतमा क्षति पुर्याउँदा किसान हैरान परेका छन । बिहानको समयमा विद्यालय तथा कलेज पढ्न जाने विद्यार्थीहरुलाई समेत पढ्न जान डरलाग्दो अवस्था छ, खेती नष्ट गरेर उब्जनी खान पाईदैन, वन्यजन्तुको संरक्षण गर्दागर्दै आफुहरुकै उठीबास लाग्ने अवस्था हुन लागि सक्यो”– देवचुलीका स्थानीय वसन्त पोख्रेलले भने । निकुञ्जबाट निस्क्ने वन्यजन्तुले खेती नष्ट गरेर दुख दिन थालेपछि यतिबेला स्थानीयबासीहरु मध्यवर्ती क्षेत्र र निकुञ्जप्रति आक्रोशित हुन थालेको पोखरेलले गुनासो गरे ।
वन्यजन्तु जोगाउनु पर्ने, निकुञ्जको संरक्षण गर्नुपर्ने तर स्थानीय सधै असुरक्षित रहनु पर्ने अवस्था रहेको र यसले गर्दा मध्यवर्ती क्षेत्र आसपासका स्थानीयबासीहरुले मध्यवर्ती क्षेत्र विरुद्ध नै असन्तुष्टि पोख्न थालेको पोखरेलको भनाई छ । निकुञ्जले दिने क्षतिपूर्ति वैज्ञानिक नभएको, क्षतिपूर्तिको प्रक्रिया झन्झटिलो भएको, क्षति भए अनुसारको क्षतिपूर्ति नपाईने लगायतका कारणहरुले गर्दा मध्यवर्ती क्षेत्र आसपास स्थानीयबासी आक्रोशित छ्न् ।
“स्थानीयबासी वन, वन्यजन्तु र निकुञ्जको संरक्षणमा लागेका छ्न् त्यो अनुसारको प्रतिफल स्थानीयले पाएका छैनन्”–पोखरेलको भनाई छ ,।