ट्रेंडिंग:

>> नुवाकोट उत्कृष्ट पर्यटकीय गन्तव्य >> अनुसन्धानको पाटोलाई सरकारले उपेक्षा गरेको आरोप >> अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनमा लुम्बिनीका मुख्यमन्त्री आचार्यको प्रस्तुतिः बुद्ध सर्किटमा मोनोरेल र नमुना राजधानीका लागि विदेशी लगानीको आह्वान >> बक्यौता नउठाई उद्योगमा लाइन जोड्ने सरकारको निर्णयविरुद्ध रिट दायर >> महालेखाले अर्थमन्त्रीलाई बुझायो एकीकृत आन्तरिक लेखा परीक्षण प्रतिवेदन >> पूर्वमन्त्री अधिकारीलाई थप ७ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति >> रवि लामिछानेको प्रतिक्रिया- ‘खोरमा थुन्दैमा बाघ स्याल हुँदैन्’ >> अदालतका दुई कर्मचारी घुससहित पक्राउ >> कतार एयरवेजद्वारा गौतमबुद्ध विमानस्थलबाट सेवा सुरु >> वैदेशिक रोजगारमा पठाइदिन्छु भन्दै ठगी गर्ने तीन जना पक्राउ >> फिल्म ‘पूर्णबहादुरको सारङ्गी’ ले आइतबारसम्म कति कमायो ? >> धर्मका नाममा राजनीति र अतिवाद हुन हुँदैन- प्रधानमन्त्री ओली >> नेप्सेमा ११ अंकको गिरावट, ७ अर्बको कारोबार >> दीपक मनाङे जेल चलान >> नागढुङ्गाबाट सुनसहित एक भारतीय पक्राउ >> अवैध लागूऔषधसहित पक्राउ >> दीपक मनाङेलाई जिल्ला अदालतमा पेश, आजै कारागार चलान हुने >> नेपालको कुवेतमाथि १६५ रनको फराकिलो जित >> कृषि यन्त्रको प्रयोगले खेतीपाती सहज >> रास्वपाका पदाधिकारी र सांसदविरुद्धको अवहेलना मुद्धा दर्ता गर्न सर्वोच्चको आदेश >> रवि लामिछानेको सरकारी वकिलको कार्यालयमा बयान लिन शुरु >> बागमती प्रदेशमा भागबण्डा मिलाउन फुटाइयो मन्त्रालय >> स्थानीय तहको उपनिर्वाचनको उम्मेदवार बन्न कस्तो योग्यता चाहिन्छ ? >> अखिल तिलोत्तमाको अक्षयकोष निर्माण अभियान >> कप्तान पुजाको शतकमा नेपालले कुवेतलाई दियो २१४ रनको विशाल लक्ष्य >> सवारी दुर्घटना न्युनीकरण गर्न गृहमन्त्रीको प्रहरीलाई निर्देशन >> लामिछानेलाई भैरहवा ल्याइयो, विमानस्थल बाहिर रास्वपाका कार्यकर्ताको प्रदर्शन >> रवि लामिछाने चढेको विमान पोखराबाट उड्यो >> रवि लामिछाने पोखरा विमानस्थलमै, भैरहवाको मौसम प्रतिकुल हुदा उडान हुन सकेन >> बुटवलमा प्रिमियम र स्मार्ट नामी इभी गाडी सार्वजनिक >> फिल्म ‘कार्साङ’ मा जितु नेपालको क्यारेक्टर लुक्स सार्वजनिक >> सुन तोलाको २४ सयले घट्यो >> नेपाली यू-१९ टिमले कर्नाटकाको यू-१९ टिमसँग मूलपानीमा पाँच अभ्यास खेल खेल्ने >> भारतको उत्तरपूर्वी राज्य मणिपुरको जिरिबाममा अनिश्चितकालीन कर्फ्यू >> दीपक मनाङे पक्राउ >> लाल आयोगको प्रतिवेदनमा के छ ? >> ट्रम्प र पुटिनबीच टेलिफोन कुराकानी नभएको मस्कोको दाबी >> काठमाडौँ महानगरले सामुदायिक विद्यालयका विद्यार्थीलाई १६ खेलमा प्रशिक्षण दिने >> माओवादीको विरोध सरकारमा नहुनुको छटपटी हो- प्रधानमन्त्री ओली >> एकादशीमा गुल्मी र पाल्पाका पालिकामा बिदा >> रामग्राम स्तुपमा आउने धार्मिक पर्यटक व्यवस्थापनमा चुनौति >> पर्यटकहरूमाथि हुने सास्ती रोकियोस् >> कता गैरहेको छ, शिक्षामा भएको लगानी ? >> सीमा पारीको प्रदूषण, वारी सास्ती >> पहाडी हावापानीमा लटरम्म किवी >> रवि लामिछानेलाई बुटवल ल्याइँदै >> तिहारको देउसी–भैलोः संस्कृतिको बचाउ कि, कमाउ धन्दा ? >> तीस बर्षपछि स्वास्थ्य चौकीले पायो नयाँ संरचना >> आज हरिबोधनी एकादशी : तुलसीसँग विष्णुको विवाह गरी मनाइदै >> यू-१९ महिला विश्वकप एसिया छनोटः आज नेपाल र कुबेत भिड्दै

चरन क्षेत्र अभाव हुँदा हराउँदै भेंडापालन व्यवसाय

३१ भाद्र २०८०, आईतवार
३१ भाद्र २०८०, आईतवार

पाल्पा, ३१ भदौ ।

धान खेतीयोग्य जमिन पछिल्लो समयमा आवासीय क्षेत्रमा परिवर्तन हुँदा चरनको समस्याका कारण भेडा व्यवसाय हराउँदै गएको छ । जिल्लाको माडी, रामपुर, हुँगी जस्ता ठाउँहरुमा बस्ने कुमाल समुदायको मुख्य आम्दानीको श्रोत भेडापालन व्यवसाय भएपनि पछिल्लो दशकमा भेडा चरनको ठाउँमा मानवीय बसोबास बढ्न थालेपछि त्यतिखेर व्यवसायको अस्तित्व नै समाप्त भएको स्थानीयहरुको भनाई रहेको छ ।

माडी फाँट आसपासको कसेनी, रुप्से चिदीपानी, हुँगी, पोखराथोक, चिर्तुङधारा, रामपुर फाँटको तिलपुर, बर्दले, तिलपुर जस्ता बस्तीका कुमाल समुदायले विशेष गरी कुमाल समुदायले भेडापालन गर्ने हो तर खेतमा धानवाली भित्र्याएपछि खाली जमिनमा भेडा चराएको देख्दा सिंगो फाँट नै सेताम्ये देखिन्थ्यो । तर पछिल्लो समयमा भेडा पाल्ने खेतमा बस्ती बस्यो । चरनको समस्या बिस्तारै बढ्दै गयो । त्यसले गर्दा यो पेशा तथा व्यवसाय क्रमिक रुपमा हराउँदै गएको रुप्सेका स्थानीय देव कुमार कुमाल बताउँछन् ।

भेडापालन पुरानो व्यवसाय नै हो । यसबाट कृषकले राम्रो आम्दानी गर्न सफल भएका थिए । सबैका घर घरमा २० देखि ४० वटा सम्म हुन्थे । हिउँदको समयमा भेंडाको रौं काट्न उत्तरी क्षेत्रबाट आउँथे । एउटा परिवारले २०–३० हजार रुपैयाँसम्मको रौं मात्र बिक्री गर्थे । त्यसैगरी हाम्रो सनातन धर्म अनुसार पञ्चवली गर्दा भेडा अनिवार्य रुपमा हुन्थ्यो । पुजाका लागि थुमे (भाले) बिक्री गर्दा प्रति परवार १ लाख सम्म हुन्थ्यो । चरनको अभावका कारण हराउँदै जाँदा जसोतसो केहीले मात्र निरन्तता दिएका छन् । कसेनीका लेख बहादुर कुमाल भन्छन्, “भेडाबाट आम्दानी लिने भनेको अव एकादेशको कथा जस्तै भएको छ ।”

आम्दानी राम्रो भनेर पनि भएन । यो व्यवसायप्रति नयाँ पुस्ताको खासै मन जान सकेन । जसोतसो पुरानो पुस्ताले निरन्तरता दिएका छन् । नगरभित्र शुन्य जस्तो त भएको छैन सय, पचासवटा खोजे भने भेटिन्छ । पहिले पचास वटा पालन गरेकाहरुले अहिले १०–२० मा झरेको छ । चरनको व्यवस्था भए यसबाट कृषकहरुले मासु, ऊन र मलबाट राम्रो आम्दानी गर्ने अवसर आउने रामपुका स्थानीय खुमबहादुर कुमाल बताउँछन् ।

पहिले पहिले खेतमा भेडा मात्र होइन । गाई गोरु चराउने प्रचलन थियो । खेतमा रासायनिक मलको प्रयोग अत्यन्त न्युन मात्रामा हुन्थ्यो । भेडा गाई गोरुको गोबर मलका कारण वाली उत्पादन राम्रो नै हुन्थ्यो । तर पछिल्लो समयमा चरनको समस्याका कारण गाई गोरु, भेडा हराउन पुगे । पछिका दिनमा खेत समेत रुखिदै गएको पोखराथोकका पुराना पुस्ताका मोहनलाल गैरे बताउँछन् ।

“भेडाबाट राम्रो आम्दानी लिने अवसर भएपनि चरनको समस्या छ । यो फेरि बाख्रा जस्तो होइन वनजंगल भन्दा समथर खेतमा चर्न रमाउने भएकाले खेतमा चराउने हो । त्यसैगरी बाख्रा जस्तो थुनेर राख्ने पनि होइन । यो पशु बधुवा हुँदा समस्या पनि भएको हो”–उनले भने ।

व्यावसायिक रुपमा पालन गर्ने फर्म दर्ता गरेर स्थानीय सरकारसँग आए खोर निर्माणदेखि अन्य क्षेत्रमा सहयोग गर्ने माथागढी सरकारका प्रमुख यम बहादुर चिदी बताउँछन् । भेडापालन व्यवसायप्रति आफु पनि अनभिज्ञ नभएकाले यसको प्रवद्र्धनका लागि सहयोग गर्ने हो तर त्यसका लागि कृषक नै अग्रसर हुनु पर्ने प्रमुख चिदी बताउँछन् ।

खाली जमिनमा घाँस रोपण कार्यलाई तीव्रता दिने हो भने घाँसको समस्या नै हुँदैन । कृषकमा इच्छा शक्ति भएको खण्डमा उन्नत जातको भेडाको पनि व्यवस्था गर्न सकिने बगनासकाली सरकारका प्रमुख सरस्वती चिदी बताउँछिन् ।

बाख्राको तुलनामा भेडाबाट फाइदा धेरै लिन सकिने र उन्नत तथा नश्ल सुधारबाट उत्पादन राम्रो लिन सकिने र त्यसैगरी प्रविधी पनि आधुनिक भएको खण्डमा रौं बिक्रीबाटै राम्रो आम्दानी लिन सकिने रुप्सेका पुराना कृषक नेत्र बहादुर सारु बताउँछन् । उत्पादन राम्रो लिनका लागि उन्नत जात र आधुनिक प्रविधीमा प्रवेश गर्न पर्दछ । परम्परागत प्रणाली बाट हुँदैन । व्यावसायिक रुपमा पालन गर्ने कृषकहरुलाई नगर सरकारले पूर्णरुपमा सहयोग गर्ने रामपुर नगर सरकारका प्रमुख रमण थापा बताउँछन् ।

 

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?