खोज

काम गर्न नसक्नेहरुका लागि कोभिड १९ को गतिलो बाहना भएको छ । काम नभएका, रोकिएका र शुरु नभएका कामलाइ सरकारी कार्यालयहरुले कोभिडको बाहना बनाउने गरेका छन् । चैत्र ११ गतेदेखि कोभिडको बढी प्रभाव नेपालमा परेको भएपनि सरकारी कार्यालयहरुले भने आर्थिक बर्षको साढे ८ महिना बित्दासम्म शुरु नभएका कार्यक्रमलाई कोभिड भन्दै तर्किने गरेका छन् ।

त्यसैमध्येको शुरु नभएको एक कार्यक्रम हो प्रदेश ५ सरकारले घोषणा गर्दा बहुचर्चित बनेको कार्यक्रम ‘पढ्दै कमाउदै कार्यक्रम’ । जुन कार्यक्रम आर्थिक बर्ष २०७६/७७ को साढे आठ महिना बित्दासम्म शुरु भएन । तर अहिले प्रदेश ५ को भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयले उक्त कार्यक्रमलाई कोभिड १९ का कारण रोकिएको बाहना बनाउँदै आएको छ ।
कोभिड–१९ (कोरोना भाईरस) को सन्त्रास अहिले पनि छ । तर प्रदेश सरकाले यो बर्षदेखि रोकिएको कार्यक्रम शुरु हुने बताउन शुरु गरेको छ । प्रदेश सरकार भन्छ, गत बर्ष कार्यक्रम कार्यान्वयनको क्रममा कोरोना भाईसरको कारण स्थगन भएका कार्यक्रम यो बर्ष सुरुवात हुदैछ । खासगरी कृषि तर्फका कार्यक्रमहरुलाई यो बर्ष कार्यान्वयनमा ल्याउने गरी कार्य तालिका बनाएर काम सुरुवात गरिएको प्रदेश ५ को भुमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालयको कृषि विकास निर्देशनालयले जनाएको छ ।

कृषि विकास निर्देशनालय बुटवलका प्रमुख याम नारायण देवकोटाका अनुसार गत बर्ष स्थगन भएका कार्यक्रमहरु यो बर्ष सुरुवात गर्न लागिएको हो । गत बर्ष कोरोना भाईसरको कारण स्थगन भएको ‘पढ्दै कमाउदै कार्यक्रम’ यो बर्ष सुरुवात गर्न लागिएको हो । प्रदेश ५ का विभिन्न कृषि धारको अध्यापन हुदै आएका विद्यालय तथा विश्वविद्यालयमा अध्यायनरत विद्यार्थीहरुले आफ्नो योजना अनुसारको पढ्दै कमाउदै कृषि वा पशुपालन क्षेत्रमा काम गर्ने छन । कृषकसंग कृषि विद्यार्थी नामाकरण गरिएको कार्यक्रमको लागि कृषि विकास निर्देशनालयले १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । जुन कार्यक्रम कार्यान्वयनको लागि स्नातक वा स्नाकोत्तर तहमा अध्ययन गर्दै आएका विद्यार्थीहरुले आफ्नो अध्यायन संगै आफुले सिकेको सैद्धान्तीक ज्ञानलाई व्यवहारमा लागू गर्न चाहेमा सरकारले सहयोग   गर्ने छ ।

खासगरी विद्यार्थीहरुले नमुना फर्म स्थापना, नमुना प्रविधि प्रर्दशन तथा अन्य कुनै ठोस कार्यक्रम कृषि वा पशुपालन क्षेत्रमा गर्नुपर्ने कार्यविधि निर्माण गरिएको छ । जसको लागि १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरिएको हो ।

यसरी विद्यार्थीहरुले यो कार्यक्रम अनुसार कृषक, कृषिक समुह, सहकारी वा कम्पनीहरुसंगको सहकार्य वा एकल रुपमा कृषि तथा पशुपंक्षि उत्पादनदशिल कार्यमा सहभागी हुन सक्ने छन । जसको लागि निर्देशनालयले १५ दिनको म्याद राखि सूचना प्रकाशन गर्ने गर्ने । कृषक संग कृषि विद्यार्थी कार्यक्रम सञ्चालन निर्देशिका २०७६ अनुसार विद्यार्थीले अधिकतम १० लाख रुपैयाँ सम्म अनुदान पाउने छ ।

कृषि विकास निर्देशनालय बुटवलका प्रमुख याम नारायण देवकोटाका भन्छन्–‘यो एउटा नमुना कामको सुरुवात गर्न खोजिएको हो, विद्यार्थीहरु सैद्धान्तिकसंगै व्यवहारिक ज्ञान समेत हुने भएकोले हामीले यो कार्यक्रमको सुरुवात गरेका छौं, गत बर्ष कोभिडको कारण सुरुवात गर्न नसकिएको यो कार्यक्रम यो बर्ष शुरु गर्नेे छौं ।’

विद्यार्थीहरुबाट आएको प्रस्तावको आधारमा सम्बन्धीत विद्यालय वा विश्व विद्यालय, फर्म वा समुह, सहकारी संग सम्झौता गरी सोही अनुसारको भुक्तानी दिने कार्यविधिमा उल्लेख छ । नमुना फर्म, व्यवसाय वा कुनै उद्यमी कृषि वा पशुपालन संग सम्बन्धीत विद्यार्थीहरुले गर्दा अन्य किसानहरुले समेत सिक्ने थलोको रुपमा विकास हुने, सैद्धान्तीक कुरा व्यवाहारिक रुपमा कार्यान्वयन गर्दा थप सहयोगी हुने भएको कारण यो कार्यक्रम ल्याइएको कृषि विकास निर्देशनालय रुपन्देहीले जनाएको छ ।