© २०२३
घोराही उपमहानगरपालिका १९ राम्चेका खेतबहादुर घर्ती आजभोली गाडी चढेर बजार आउँछन् । तीन वर्ष पहिलेसम्म उनी घोराही आउनका लागि दुईखोलीसम्म हिडेर आउनुपर्दथ्यो । दुई खोलिआए पछि होलेरीबाट घोराही आउने गाडी कुर्नुपर्दथ्यो तर, आजभोली उनको घर आँगनमै गाडी पुगेको छ । “पहिले घोराही पुगेर कुनै काम गरेर फर्कनका लागि दिनभर लाग्दथ्यो तर, अहिले मोटरसाइकल चढेर आधा घण्टामै घोराही पुग्न सकिन्छ” घर्तीले भने ।
पछिल्लो तीन वर्षमा सैघामा विकासको मूल नै फुटेको छ । साविकको सैघा गाविसमा तीन वर्ष पहिलेसम्म ट्याक्टर गुड्न सक्ने एउटा सडकको मात्रै ट्रयाक खुलेको थियो तर, अहिले सैघबाट घोराही जोड्ने चार ओटा मोटरबाटो खुलिसकेका छन् । अहिले दुईखोलि–फिडि–राम्चे हुँदै सैघा, कटुवाखोला–पलासे हुँदै सैघा, वाम्ला खोला–पाँचपोखरि हुँदै स्वर्गद्धवारी जानेबाटे खुलेको छ । तीन वर्षको बीचमा साविकको सैघा गाविसभित्र १२ ओटा सडक सञ्जाल विस्तार भएका छन् । अहिले सबै जसो टोलबाट वडा कार्यालय आउने सडक निर्माण भएको छ । “हामीले तीन वर्षमा पूर्वाधार निर्माणलाई उच्च प्राथमिकतामा राखेर काम ग¥यौ र अहिले सैघालाई चारतीर बाट जोडेका छौ” घोराही १९ का अध्यक्ष हर्कबहादुर घर्तीले भने ।वडाले सडक निर्माणका साथै खानेपानी र विद्युतिकरणलाई उच्च प्राथमिकतामा राखेको छ । तीन वर्ष पहिलेसम्म सैघा विद्युतको पँहुचबाट बाहिर थियो तर, अहिले ५ सय ३० घरमा विजुलीबत्ति पुगिसकेको छ । सैघाको कुल घरधुरी संख्या एक हजार दुई सय ६८ हो । विजुली नपुगेका अरु घरमा सौर्य उर्जाको व्यवस्था समेत गरिएको छ । “निर्वाचनवाट स्थानीय सरकार बनेपनि सैघामा यसरी विकास होला भनेर हामीले सोचेकै थिएनौ” स्थानीय श्रिधर पुरीले भने । वडा सदस्य जंग रोकाका अनुसार तीन वर्षको बीचमा ३० लाख देखि ५० लाख सम्मका ६ ओटा खानेपानी आयोजना सञ्चालन गरिएको छ । पाीको सतह भन्दा धेरै माथिको गाँउ भएकोले सैघामा सधै पानीको समस्या हुने गर्दथ्यो ।
गाविस हुँदा सैघामा वार्षिक पाँच लाख रुपैयाँ बजेट विनियोजन हुन्थ्यो । तर, अहिले पुरै गाविसलाई एउटा वडा बनाइएको छ । वडामा उपमहानरपालिकाबाट वार्षिक एक करोड रुपैयाँ बजेट विनियोन भइरहेको छ । त्यसैगरी प्रदेश सरकारले पनि वार्षिक डेढ करोड रुपैयाँभन्दा बढी बजेट विनियोजन गरिरहेको छ । संघीय सरकारबाट सिधै र संसद् विकास कोषबाट पनि बजेट विनियोजन भइरहेको छ रोकाले जानकारी दिए । गाविस हुँदा विकासमा निकै पछिपरेको परेको सैघा अहिले तङग्रीन थालेको छ । घोराही उपमहानगरपालिकाका मेयर नरुलाल चौधरीले पालिकाका विकट क्षेत्रहरुको पूर्वाधार विकासमा आफूहरुले विशेष ध्यान दिएको बताउछन् । “हामी उपमहानगरका सबै वडाहरु समानुपातिक ढंगले विकासको गतिमा अघि बढुन् भन्ने चाहन्छौ, अन्य वडाको तुलनमा पुग्न बढी मेहनत गर्नुपर्ने देखिन्छ” चौधरीले भने ।
सैघाको विकाश गर्न अब उत्पादनमा ध्यान दिनुपर्ने चौधरीले बताए । भौगोलिक रुपमा विकट भएकाले खाद्य वालिको तुलनामा टिमुर, कागती, दालचीनी जस्ता विरुवा रोप्न अहिले उपमहानगरपालिकाले जोड दिएको छ । “उत्पादन विनाको पूर्वाधार विकासले मात्रै हामीले आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न नसक्ने भएकोले विरुवा रोपिएको हो” चौधरीले भने ।