© २०२३
अव्यवस्थित रूपमा पशुको बध गरी फोहर पानीले धोएर मासु बिक्री गर्ने ब्यवसायीहरूलाई स्थानीय सरकारले तह लगाउने भएको छ । पटक पटकको अनुगमन पश्चात दिइएको निर्देशन नमानेका मासु व्यवसायीहरूलाई उप–महानगरपालिकाले बधशाला नै बन्द गराउने चेतावनी दिएको छ । स्थानीय तहको निर्वाचन पश्चात आएका जनप्रतिनिधिहरूले पहिलो काम बजार व्यवस्थापनबाट सुरु गरेका थिए । घोराही उप महानगरपालिका १४ का अध्यक्ष शक्तिराम डाँगीले वडालाई व्यवस्थित बनाउने भन्दै २०७४ असोज २४ गते बजार अनुगमन गरे । अधिकांश पसलमा मासु खुल्ला रूपमा झुण्डाएर बिक्री गरेको पाइएपछि असोज २९ गते मासु व्यवसायीहरूलाई वडा कार्यालयले छलफलका लागि बोलाएको थियो । वडा कार्यालयमा भएको व्यवसायी तथा सरोकारवालाहरू बीचको छलफलमा झुण्डाएर मासु बिक्री नगर्ने, फ्रिजिङ गर्ने, फलामको हुक प्रयोग नगर्ने, बधशालाको नियमित सरसफाई गर्ने, लगायतका सहमति भयो । तर त्यसको एक सातापछि भएको अनुगमनमा कुनै फरक नभेटिएपछि बजारका विभिन्न पसलहरूबाट २४ केजी दुई सय ग्राम मासु जफत गरी डम्पीङ साईडमा लगेर फ्याकिएको वडा अध्यक्ष शक्तिराम डाँगीले जानकारी दिए । “मासु व्यवसायीहरूले आफैले गरेको निर्णय कार्यान्वयन नगरेकोले चेतावनी स्वरूप मासु जफत गरिएको हो” डाँगीले भने । मानव स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष असर गर्ने मासु सफा तथा व्यवस्थित रूपमा बिक्री गर्ने वडा कार्यालयको आग्रहलाई मासु व्यवसायीहरूले वास्ता गरेनन् । व्यवसायीहरूले वडा कार्यालयमा आफैले गरेको निर्णयलाई लत्याउँदै उच्च अदालत तुलसीपुरमा वडा अध्यक्ष शक्तिराम डाँगी विरुद्ध मुद्दा समेत दायर गराए ।
जनताको सेवा गर्दागर्दै आफू विरुद्ध मुद्दा दायर भएपछि उनले मासु तथा बधशाला ब्यवस्थापनको काम थाती राखेका थिए । “जनताको सेवा गर्दा गर्दै पनि मैले मुद्दा खेपें तर मैले गरेको निर्णयमा म अडिग नै छु” डाँगीले भने । अहिले व्यवसायीहरूले मुद्दा फिर्ता लिएको भन्ने सुनेको तर आफूलाई जानकारी नआएको डाँगीले बताए । करिब करिब एक वर्ष सम्म बधशाला तथा मासु पसलहरूको अनुगमन नभएपछि आजीत भएका टोलबासीहरू गुनासो पोख्न वडा कार्यालय पुगे । स्थानीय टोलवासीहरूको पटक पटकको आग्रहलाई टार्न नसकेपछि पुनः अध्यक्ष डाँगी २०७५ भदौ १९ गते मासु बधशालामा अनुगमनका लागि पुगे । अनुगमन टोलीमा उपमहानगरपालिकाकी उप प्रमुख सिता न्यौपाने, नगर पशु शाखाका प्रतिनिधि, उद्योग वाणिज्य संघका प्रतिनिधि, नागरिक समाज, पत्रकारहरू रहेका थिए । अनुगमन टोली वधशाला भित्रको दुर्गन्धले प्रवेश गर्नै सकेन । त्यहाँ बध गरीएको मासु खान लायक नभएको र फोहर जताततै फाल्ने गरेको, खोलाको पानीले धुने गरेको जस्ता कुराहरू भेटिएपछि उपमहानगरपालिकाले बधशाला बन्द समेत गरायो । खुल्ला रूपमा झुण्डाएर मासु बिक्री गर्ने व्यवसायीहरूलाई सचेत गराउँदा गराउँदै पनि अटेरी गरेपछि घोराही उप महानगरपालिकाले बधशाला बन्द गराएको हो ।
बधशाला बन्द भएपछि मासु व्यवसायीहरू सुचारु गरीदिन भन्दै र त्यहि अवस्थामा सुचारु गर्न नहुने भन्दै स्थानीय टोलवासीहरू भदौ २० गते वडा कार्यालय पुगेका थिए । तिन घण्टा लामो छलफपछि मासु व्यवसायीहरूसंग ६ बुँदे सहमति गरी सञ्चालन गर्न घोराही उप महानगरपालीकाले अनुमति दिएको छ । पशुवाट निस्कने फोहर निश्चित ठाँउमा खाल्डो खनेर फाल्नुपर्ने, खोलाको पानीले मासु सफा गरीरहेकोमा ईनार तथा धाराको पानी प्रयोग गर्नुपर्ने, अहिलेको बधशालालाई पहिला पुर्णरूपमा सरसफाई गर्नुपर्ने लगाएतका ६ बुँदामा व्यवसायीहरू सहमत भएका छन् । अहिलेको निर्णय कार्यान्वयनमा नआए बधशाला नै बन्द गराउने सोचमा उप महानगरपालीका पुगेको छ ।
फोहर गर्नेलाई कारबाही गर्दै कपिलवस्तु
कपिलवस्तु, २४ भदौ– कपिलवस्तु नगरपालिका क्षेत्रमा फोहरमैला व्यवस्थापन तथा छाडा चौपायाको व्यवस्थापनको समस्या देखिएसँगै सरोकारवालाको बैठकले फोहर व्यवस्थापन नगर्नेलाई कारबाही गर्ने निर्णय गरिएको छ ।
कपिवलवस्तु नगरपालिकाको आयोजनामा उपप्रमुख लक्ष्मी गुप्ताको अध्यक्षतामा सम्पन्न सर्वपक्षिय बैठकले फोहोर र छाडा चौपाया व्यवस्थापनका लागि भन्दै सो निर्णय गरेको हो ।
सो अवसरमा बोल्दै होटल तथा रेष्टुरेष्ट व्यवसायी संघका जिल्ला उपाध्यक्ष गोपाल केसीले छाडा चौपायाका कारण नगरमा फोहरमैला बढ्नुका साथै दुर्घटनाको सम्भाव्यता बृद्धि भएको गुनासो गरे । “सडकमा यत्रतत्र छाडा चौपाया छोड्ने चौपायाका मालिकलाई कारवाही र जरिवाना नगरे समस्या समाधान हुँदैन,’ उनले भने । छाडा चौपायाका कारण सडक सुरक्षामा समस्या आउनुका साथै नगरको सौन्दर्यतामा समेत समस्या आएको उनको तर्क थियो ।
बुुद्धस्थल तौलिहवामा स्वदेशी र बिदेशी पर्यटक आउने भएकाले फोहर व्यवस्थापनको कार्य तथा सरसफाई र स्वच्छतालाई प्राथमिकतामा राख्नु पर्ने नगर चेम्बर अफ कमर्सका अध्यक्ष गोपीकृष्ण शर्माले बताए । छाडा चौपाया व्यवस्थापन आफूहरूका लागि मुख्य समस्या बनेको वडा नम्बर ३ का वडा अध्यक्ष प्रकाश गैरेले बताए । सरसफाई सचेतना बारे नगर भरीनै अभियान चलाउन आवश्यक रहेको तौलिहवा उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष गयादिन कुर्मीले सुझाव दिए । नगरलाई सफा बनाउन फोहर व्यवस्थापनको पद्धती निर्माण गर्न आवश्यक रहेको प्रमुख जिल्ला अधिकारी अर्जुन प्रसाद पोख्रेलले बताए ।
सरसफाईका लागि अनुगमन गर्ने दिगो संरचना आवश्यक रहेकोमा उनले जोड दिँदै बिद्यालयका बालबालिकालाई फोहर व्यवस्थापन र सरसफाई सचेतना तथा टोलस्तरीय सफाई समिति गठन गर्न नगरपालिकाले पहल गर्नुपर्ने सुझाव दिए ।
फोहर व्यवस्थापन गर्न नागरिकस्तरमा सचेतना पश्चात अनुगमन संयन्त्र निर्माण गरि कारबाहीका लागी प्रक्रिया अगाडि बढाउन आवश्यक रहेकोमा उनले जोड दिए । सचेतनाका बावजुद पनि जानाजान फोहर व्यवस्थापन नगर्नेलाई स्थानीय प्रशासनले मुलुकी संहिताको हलचक्राई महल अनुसार कारवाही अगाडी बढाउने उनले बताए । छाडा चौपाया व्यवस्थापन गर्न गाई गोरुलाई धार्मिक तिर्थस्थलमा पुर्याउने तथा अन्य चौपायाका हकमा सम्बन्धित धनीलाई जरिवाना गर्ने कार्यमा प्रशासनले सहयोग गर्ने उनले प्रतिबद्धता जनाए । नगर क्षेत्रलाई सुन्दर र सफा बनाउनका लागी सर्वपक्षिय सरोकारवाला बिचको छलफलका सुझाव कार्यान्वयनमा ल्याईने नगरपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत बिमलराज आचार्यले प्रतिबद्धता जनाए । सफा र स्वच्छ नगरको परिकल्पनालाई पुरा गर्न कपिलवस्तु नगरपालिकाले ठोस योजना बनाएर अघि बढने उपप्रमुख लक्ष्मी गुप्ताको भनाई थियो ।