कपिलवस्तु, ८ चैत्र । मानसिक स्वास्थ्य सम्बन्धि समाचार संप्रेषण गर्दा सञ्चारकर्मीहरु थप संवेदनशील हुनु पर्ने बताईएको छ । युनाईटेड मिसन टु नेपाल (युएमएन) को साझेदारीमा दलित सामाजिक बिकास केन्द्र (डिएसडिसी) ले जिल्लाको यशोधरा गाउँपालिका र मायादेवी गाउँपालिकामा सञ्चालन गरेको मानसिक स्वास्थ्य परियोजना अन्र्तगत सञ्चारकर्मी सँगको अन्तरक्रियामा सो बिषयको जानकारी दिईएको हो ।
कार्यक्रममा वरिष्ठ मनोविद बिनोद पौडेलले समाजमा रहेको मानसिक स्वास्थ्य समस्यामा हुने हेय र भेदभावको सोचलाई परिर्वतन गर्न सञ्चार क्षेत्रको भुमिका अहम हुने बताए । नेपालमा नसर्ने रोग मध्यको १८ प्रतिशत समस्या मानसिक स्वास्थ्यको बिषयका कारण भएकाले यसलाई सञ्चार क्षेत्रले गम्भिरताका साथ हेर्नु पर्ने उनले बताए । मानसिक स्वास्थ्य अन्र्तगत आत्महत्याको समाचार संप्रेषण गर्दा बिशेष सावधानी अपनाउनु पर्ने, कंलक लगाउने भाषाको प्रयोग नगर्ने, समस्याको समाचार बनाउदाँ बिज्ञ, पिडित र प्रभावित भई रुपान्तरणमा भुमिका खेल्ने व्यक्तिको दृष्टिकोण समेट्ने, गलत जानकारी नफैलाउने र उपचार तथा सहयोगका बिकल्प बारे जानकारीमुलक सुचना सहितको समाचार सामाग्री प्रस्तुत गरेर सञ्चार माध्यमले भुमिका खेल्न सक्ने जनाईएको थियो ।
कार्यक्रममा मानसिक स्वास्थ्यको समस्याका कारण हुने आत्महत्या जस्तो संवेदनशील विषयमा समाचार सम्प्रेषण गर्दा सञ्चारकर्मीहरूले निकै जिम्मेवारीका साथ प्रस्तुत गर्न आग्रह गरिएको थियो । सञ्चार माध्यमले सही ढंगले समाचार सम्प्रेषण गर्दा आत्महत्याको दर घटाउन सहयोग पुग्ने तर गलत रिपोर्टिङले नकारात्मक प्रभाव पर्नुका साथै आत्महत्यालाई प्रोत्साहन मिल्न सक्ने बिषयमा जानकारी प्रदान गरिएको थियो ।
कार्यक्रममा आत्महत्याको समाचारलाई उत्तेजक वा सनसनीपूर्ण प्रस्तुति नगर्ने, विधि र साधनको उल्लेख नगर्ने, कारणलाई सरल निष्कर्षमा नपुर्याउने, सहानुभूति दिने तर जिम्मेवार शैली अपनाउने, हेल्पलाइन नम्बर र समाधानको उपाय प्रस्तुत गर्ने, प्रसिद्ध व्यक्तिहरूको आत्महत्या समाचारमा अझ बढी सतर्कता अपनाउनुका साथै अनुसन्धान गर्ने र आधिकारिक स्रोतबाट तथ्य लिएर मात्र समाचार प्रकाशन गर्न आवश्यक रहेको बताईएको थियो । आत्महत्या सामाजिक समस्या बन्दै गएकाले सञ्चार क्षेत्र संवेदनशिल बनेर निराकरणमा सहयोग पुर्याउन आवश्यक रहेको मनोविद् सफल सापकोटाले बताए । परियोजना अन्र्तगत दुई पालिकामा मानसिक स्वास्थ्य समस्या भएकालाई समुहमा जोडेर आफ्नो कुरा राख्ने बतावरण बनाईएको परियोजना संयोजक निर्मला सिंहले बताईन । परियोजनाले अन्तरक्रिया, सचेतना, मनोचिकित्सक सेवा, बिद्यालय मानसिक स्वास्थ्यको कार्यक्रम सगै स्वास्थ्यकर्मीलाई मोड्युल १ र २ को तालिम प्रदान गर्दै आएको उनले प्रष्ट्याईन ।
सञ्चार क्षेत्रको सहयोगले मानसिक स्वास्थ्यका मुद्दा उठान हुन थालेको र सचेतना कार्यक्रम प्रभावकारी बन्न थालेको युएमएन कपिलवस्तुका कलस्टर टिमलिडर रुपकुमार बिकले बताए । परियोजनाको कार्यक्रम प्रभावकारी भएकाले जिल्लाभर कार्यक्रम बिस्तारको आवश्यकता रहेको नेपाल पत्रकार महासंघ कपिलवस्तु शाखाका अध्यक्ष डिलाराम भुसालले बताए । उनले सञ्चार क्षेत्रले अझ संवेदनशिल भई मानसिक स्वास्थ्य बारेका सचेतनामुलक सामाग्री संप्रेषण गर्ने प्रतिबद्धता जनाए । मानसिक स्वास्थ्य समस्यालाई सरलीकृत गरि सचेतना प्रवाह गर्न सञ्चार क्षेत्रको भुमिका अहम रहने डिएसडिसीका कार्यकारी निर्देशक रामसरन रैदासको भनाई थियो ।
कार्यक्रममा संस्थाकी सहसचिव कुसुम कोरी सहित जिल्लाका १६ सञ्चारकर्मीको सहभागीता रहेको थियो ।
११ चैत्र २०८१, सोमबार
