© २०२३
पछिल्लो समय बजारमा सुन अभाव छ तर सुनको अभावको बहानामा होल्सेल सुन ब्यबसायीले तोलामा ३ हजारदेखि ४ हजार सम्म बढी रकम लिएर सुनको बिक्री गरिरहेका छन् । यसरी बजारमा सुन अभावको मौका छोपी महँगोमा सुन बिक्री गर्नेहरूको एक समूह देशैभरी सक्रिय भएको छ । रूपन्देहीमा पनि सुनमा तोलामा ३ हजारदेखि ४ हजार सम्म अधिक रकम लिएर सुनको कारोबार भैरहेको सुन ब्यवसायीहरूले गुनासो गरे । बुटवलका केही थोक ब्यापारीले सुनको बजारमा अभावको फाइदा उठाउँदै महँगोमा सुनको ब्यापार गरीरहेको सुन ब्यबसायीहरू बताउँछन् । बजारमा सुनको पुरै अभाव छ । सुनचाँदी ब्यवसायीले सरकारले पर्याप्त सुन नदिएको भन्दै बिभिन्न चरणमा आफ्ना पसलहरू समेत बन्द गर्दै आएको छन् ।
बजारको माग भन्दा न्यून मात्रामा सरकारले सुन दिँदा कालो बजारी मौलाएको साना ब्यबसायीको गुनासो छ । बुटवलमा दैनिक १ केजी सुनको माग छ भने भैरहवामा पनि आधा केजी सुन दैनिक खपत हुने नेपाल सुनचाँदी ब्यबसायी संघ बुटवलका अध्यक्ष दिपक बिक बताउँछन् । सरकारले रूपन्देहीलाई सातामा ३ केजी सुन दिने गरेको भन्दै सुनमा सधै अभाब हुने गरेको अध्यक्ष बिकको भनाई छ । बारम्बार सुनको कोटा बढाउन माग गरेको भन्दै हाम्रा साना पसलले ज्यालाजर्ती खाएर चलेका छन् भने नेपाली दाजुभाई बिदेशबाट आउँदा ल्याउने सुनबाट चल्ने गरेका थिए । अहिले सरकारले त्यसमा समेत रोक लगाएपछि पुरै ब्यबसाय धरासायी हुँदै गएको उनले बताए । बुटवल भैरहवामा रहेका सुन पसलहरू अहिले बन्द हुने अवस्थामा पुगेका छन् । साना ब्यबसायीसँग सुन छैन, महँगोमा किनेर ग्राहक ठग्नेकुरा पनि भएन तर बजारमा महँगोमा सुनको कारोबार भैरहेको छ उनले भने । ग्राहकलाई सुन महँगोमा किनेर सस्तोमा दिन नसक्ने भन्दै राज्यले सबैलाई एकै ब्यबहार गर्नुपर्ने बताए । कहाँबाट आउँछ सुन सरकारले आयात नगरेको जानकारी हुँदा समेत बजारमा काँचो सुन पाउनुले अबैध कारोबार मौलाएको उनीहरूको गुनासो छ ।
यती सम्मकी कसैले ठूलो गहना बनाउने भन्दै आए आफूहरूले अडर नलिने गरेको भन्दै राज्यले अबैध रूपमा भैरहेको सुनको कालोबजारी रोक्न लाग्नुपर्ने बताए । बुटबल भैरहवामा दैनिक करिब दुई किलो सुनको कारोवार हुने गरेको सुनचाँदी ब्यबसायी संघको आँकडा छ । तर सरकारले जम्मा सातामा ३ किलो सुन दिने गरेको व्यवसायी बताउँछन । त्यसमा नेपाल सुनचाँदी ब्यबसायी महासंघले सरकारले दिने सुनमा ८० प्रतिसत बिभिन्न तरीकाले काट्ने गरेको हुँदा साना ब्यबसायी थप समस्यामा परेका छन् । नीतिमा ६० बाग्मती र ४० बाहिरी जिल्लामा भनेपनि त्यस्तो नभएको गुनासो र्गछन् । बजारमा सुन कति छ सरकारले छानबिन गर्नुप¥यो किन्ने ठाउँमा हेर्नुप¥यो यसरी दैनिक उपभोक्ता समेत सुनको महँगीमा परेको गुनासो गरेका हुन् । एक सुन ब्यबसायी भन्छन बुटवलमा ४ जनाले काँचो सुनको ब्यापार गर्ने गरेको भन्दै अहिले हामीले तिरेको अधिक तोलाको ३२ सय कहाँ कसरी भैरहेको छ त्यसको छानबिन समेत गर्न आग्रह गरेका छन । सुन तोलाको ५७ हजार माथिबाट रेटलिस्ट आउँदा यता बजारमा ६१ हजार तिर्नुपरेको गुनासो गरे । यति सम्मकी त्यसरी किनिएको सुनको बिल समेत नपाउने पाए ५७ हजार को दिने गरेको छ । सरकारले सुनको सही ब्यबसाय गर्न निगरानी तथा कार्बाही अगाडि बढाउन जरुरी देखिन्छ ।