खोज

असोज ११ र १२ गते परेको भीषण बर्षापछि गएको बाढी पहिरोमा परि ज्यान गुमाउनेको संख्या २ सय ४० माथि पुगेको छ । दशैंको पूर्व सन्ध्यामा भएको प्राकृतिक विपदका कारण यतिबेला दशैंको रौनक गुमेको छ । देश बिपदमा परेको अवस्थामा यो बर्षको दशैं त्यसैपनि खल्लो हुने देखिएको छ । सरकारले १४ बढी पालिकालाई बिपद प्रभावित पालिका घोषणा गरेको छ । बाढी प्रभावितहरू घर फर्किने अवस्था छैन । महेन्द्र राजमार्ग मात्रै होइन देशका अधिकांश मार्गमा सडक संचालनको अवस्था छैन । दशैं मान्न घर फर्किने जुन उल्लास विगतमा हुन्थ्यो, त्यो अहिले कतै देखिएको छैन । सवैतिर उही निरासा छ । विदेशबाट फर्किएकाहरू पनि आर्थिक अभाव र तनावकै कुरा गर्छन । सायद महंगी बढेकोले हुनसक्छ, बजारमा खरिददारीको रौनक पनि छैन । मुलुकको आर्थिक विकास र सम्मृद्धिको आधारमाथि तुषारापात भैरहेको छ । देश आर्थिक हिसावले जर्जर छ । ठिक यही बेला यो बर्षको दशैंलाई बिपदले चुर्लुम्मै निलेको छ । सरकारले देशका विभिन्न स्थानमा संचालन गरेको दशैं सस्तो पसलमा उपभोक्ताको कुनै भीड छैन । उपभोक्ताको चहलपहल बजारमा समेत छैन । जसका कारण मुलुकमा दशैं आएपनि दशैंको रौनक छैन । यो बर्षको दशैं उजाड उजाड हुने हो कि भन्ने चिन्ता उत्पन्न भएको छ । दशैंलाई रौनकमय बनाउन आवश्यक आर्थिक पाटो कमजोर हुँदा त्यसको असर सम्पूर्ण क्षेत्रमा परिरहेको छ । त्यसमाथि बिपद थपिँदा गाउँ सहर सवैतिर उही सन्नाटा, बिपदका दुःखद खबर र नैराश्यता मात्रै छ । दशैं मान्न घर फर्किनेहरू सकुशल घर फर्किने अवस्था छैन । बुटवल नारायणगढ सडक र काठमाण्डौं नारायणगढ सडकको अवस्था देख्दा यात्रुहरू घर फर्किनुभन्दा यो बर्ष बरु दशैं नमान्ने निर्णयमा पुग्नुपर्ने अवस्था छ । कतिबेला सडक भासिने हो वा सडकमाथिबाट पहिरो आएर च्याप्ने हो कुनै निश्चित छैन । मुलुकको अवस्था बाढी पहिरोका कारण विकराल बनिरहँदा दशैंले रौनक ल्याउन नसक्नु स्वाभाविक हो ।

दशैंको पूर्व सन्ध्यामा अर्थशास्त्रीहरूले पछिल्लो समय गरेको तर्कले आम जनताको ध्यान तानेको छ । जबसम्म मुलुकको आर्थिक अवस्थामा सुधार वा परिवर्तन हुँदैन, तबसम्म देशको अवयवहरू चलायमान हुन सक्दैन । अर्थशास्त्रीहरूको यो तर्कमाथि प्रश्न उठाउने अवस्था छैन । निश्चितरूपमा देशको आर्थिक अवस्था अहिले भनेजस्तो गरि सुधारको दिशामा गैरहेको छैन । केही समय पहिले देशमा आर्थिक पुनर्जागरणको युग सुरु भएको हो कि भन्ने भान परेको थियो तर बाढी पहिरोको बिपदको ताण्डबले ती सवै सपनामा परिणत भए । अव सडक र पूर्वाधार पुनर्निर्माणमा २५ अर्ब बढी रूपैयाँ खर्च गर्नुपर्ने अवस्था आएको छ । यो मुलुकको आर्थिक अवस्था सुधारमा अर्को दरार हो । अर्कोतर्फ राजनीतिक अस्थिरतासँगै फेरबदल हुने सरकारको नेतृत्वले सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा मात्र प्रभाव नपारी यसले हाम्रो समग्र आर्थिक, सामाजिक तथा अन्तर्राष्ट्रिय नीतिहरूमा प्रभाव पार्दै आएको सर्वविदीत छ । जसले मुलुकको समग्र विकास प्रक्रिया तथा सेवा प्रवाहलाई जनमुखी, मितव्ययी र प्रभावकारी बनाउने विषयमा चुनौती थपेको छ । सत्ता र शक्तिका लागि मुलुकलाई अस्थिरतामा धकेलिरहने हाम्रो वर्षौंदेखिको राजनीतिक परम्पराले नागरिकको राजनीतिप्रतिको विश्वास टुटाउँदै लगेको छ । जसका कारण मुलुकमा सांस्कृतिक बिचलनको अवस्था आउने गरेको अहिलेको दशंैको अवस्थाले पनि चरितार्थ गरिदिएको छ । जेहोस यो बर्षको दशैं हाम्रो घर आँगनमा आईपुगेको छ । सकि नसकि भएपनि आफ्नो घर जाने र दशैंमा मान्यजनको हातको टिका थाप्ने परम्परा बचाउने जिम्मेवारी बाढी पहिरोको दुःख, पीडा र बेदनाको बीचमा हामी नेपालीमाथि आईपरेको छ । बिपत्तिको बीचमा पनि आफ्नो संस्कृति र परम्परा धान्नेतर्फ हामी सवैको ऐक्यबद्धता भने आवश्यक छ ।