खोज

पाल्पा, ८ भदौ । तानसेन कैलाश नगरका स्थानीय बासिन्दा तथा पत्रकार अनिल लिगल आफनै टोल नजिक सांस्कृतिक डबली निर्माणको कार्य थालनी हुँदा निकै खुसी भएका थिए । लिगलसँगै स्थानीय अशोक थापा पर्यटन व्यवसायी हुन । उनी पनि आफ्नै छिमेक मै छरिएर रहेको कला र संस्कृतिलाई एउटै मञ्चबाट प्रस्तुतीका लागि निर्मीत डबलीको निर्माण कार्य सुरु भएपछि पर्यटन व्यवसाय प्रति थप विकास हुने अपेक्षा राख्दै खुसीको सीमा नै थिएन । थापाको पनि करोडौं लगानीमा श्रीनगरको काखमा हिम श्रृंखलाको अबलोकन गर्न सकिने ठाउँमा श्रीनगर सांस्कृतिक डबलीको निर्माण कार्यले तीब्रता पाएसँगै तानसेनबासी कै गहनाको रूपमा भएको भन्दै तानसेन बासीको मन मस्तिष्कमा बसेको खुसी यतिखेर निरासासँगै खिन्नतामा रूपान्तरित हुन लागेको छ ।

पाल्पा जिल्लामा सांस्कृतिक डबली निर्माण गर्ने तत्कालिन सरकारको निर्णय अनुरूप लुम्बिनी सरकारले विनियोजन गरेको रकम अन्तर्गत सात करोड १९ लाख ५८ हजार रूपैयाँमा करिब पाँच सय दर्शक अट्न सक्ने क्षमताको डबली ठेक्का प्रणाली अन्तर्गत काठमाडौको प्रतिष्ठा निर्माण कम्पनीले निर्माणको जिम्मेवारी प्राप्त गरेको थियो ।

लुम्बिनी प्रदेश सरकारका तत्कालिन मुख्य मन्त्री शंकर पोखरेलद्वारा शिलन्यास गरिएको डबलीको २०७८ सालको असार ७ गते निर्माण कार्य पुरा गर्ने गरी २०७६ सालको असार १५ गते ठेक्का संझौता भएको हो । करोडौं रूपैयाँमा निर्मीत डबली हालसम्म न त पुरा हुन सक्यो न त निर्मित संरचनाको संरक्षण हुन सक्यो त्यसैले एकपछि अर्को गरी खण्डहरमा परिणत हँुदै गएको स्थानीयहरूको भनाइ रहेको छ ।
निर्माण कम्पनीको काम प्रति नियमन तथा अनुगमन गर्ने निकाय नै नहुँदा निर्माण कार्यको साठी प्रतिशत पुरा हुन नपाउँदै डबलीको भित्री भाग जंगलमा परिणत हुन पुगेको स्थानीय पुजा रावल बताउँछन । कति लागत, कहिले निर्माण कार्य पुरा हुने, के के भौतिक संरचना निर्माण हुने भन्ने जानकारी गराउने सूचना पाटी नै छैन । अहिले देख्दा र हेर्दा सरकारको लगानी वालुवामा पानी नै भएको रावलको बुझाई रहेको छ । लुम्बिनी सरकारको नेतृत्व शंकर पोखरेलले गर्दा सम्म उद्योग वन तथा वातावरण मन्त्रालय अन्तर्गत जिल्लामा डिभिजन वन कार्यलयवाट निर्माण स्थलमा नियमित रूपमा रेखदेख हुन्थ्यो । जव शंकर पोखरेलको नेतृत्व परिवर्तन संगै मन्त्रालय विभाजन भयो । रेखदेखको जिम्ववारी पनि स्थानान्तरण भएको कारणले यस्तो समस्या आएको वन कार्यलयका सम्वद्ध कर्मचारीहरू बताउँछन ।

तानसेन नगर सरकारका प्रमुख सन्तोषलाल श्रेष्ठ भन्दछन् यस डवलीको स्वामीत्व लिनका लागि नगर सरकारले पटक पटक लिखीत रूपमा माग गर्दासम्म कुनै सुनुवाइ भएको छैन । नगर सरकारले स्वामित्व पाए निर्माण कम्पनीलाई ताकेता गरेरै निर्माण कार्यलाई अगाडि बढाउँदै सञ्चालन गरिने थियो । तर नगर सरकारको मागलाई प्रदेश सरकारले बेवास्ता गरेको उनले बताए । राजनैतिक खिचातानीमा बाँझिएको डबली सरकार परिर्वतन संगै भैरहवाको पर्यटन डिभिजन कार्यालयलाई रेखदेखको जिम्मेवारी दिएका कारण यस्तो समस्या आएको नगर सरकारका पूर्व जनप्रतिनिधिहरू बताउँछन ।

कति संरचना निर्माण भयो कति बाँकी छ भन्ने केही जानकारी नै छैन । निर्माण व्यवसायीलाई कुन निकायले ताकेता गर्ने ? भैरहवाबाट रेखदेख गर्न कठिन भएको छ । यसको नियमन तथा अनुगमनको लागि डिभिजन वन कार्यालयलाई जिम्मेवारी दिएको खण्डमा काममा सहज हुने डिभिजन वन कार्यालयका प्रमुख नारायण देव भट्टराई बताउँछन ।

नियमन तथा अनुगमन हुन नसक्दा निर्माण व्यवसायीले निर्माण कार्य पुरा गरेको छैन । लामो समय भयो काम रोकीएको गेटमा लगाएको तालामा खिया लागि सक्यो । स्थानीयको कौतुहलता पनि मरी सक्यो । राजनैतिक खिचातानीमा बल्झिदा करोडांै रूपैयाँको लगानीमा निर्मीत संरचनाहरू बेबारीसे नै भयो । यसको जिम्मेबारी कसले लिने जस्ता कुराहरू उठन लागेको स्थानीय हरूको भनाई रहेको छ ।
पर्यटनको प्रचुर सम्भावना बोकेको पाल्पामा पर्यटन प्रवद्र्धन गर्नका लागि भनेरै निर्माण गरिएको हो । यसको निर्माण कार्य संचालनमा आएपछि बल्ल यसको महत्व झल्किने छ ।

यसको निर्माण कार्य पुरा गरेर निर्माण व्यवसायीले हस्तान्तरणका लागि उद्योग बाणिज्य संघले दवाबको कार्य पनि गरेको उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष शैलेन्द्र भटराई बताउँछन । यसको संरक्षण नियमनसँगै स्वामित्व समेत स्थानीय सरकारलाई दिएको खण्डमा संरक्षण हुने भएकोले लुम्बिनी सरकारले यसतर्फ ध्यान दिँदै निर्माण कार्यलाई अगाडि बढाउन निर्माण व्यवसायीलाई दवाब दिनुपर्ने अध्यक्ष भट्टराई बताउँछन ।