© २०२३
सुनवल, ११ बैशाख ।
नेपाली भूमि सिचाई गर्नका लागि बनाईएको नेपाल गण्डक पश्चिमी नहर सिँचाई प्रणालीको मर्मत सम्भारको काम सुरु भएको छ । पुर्वी नवलपरासीको त्रिवेणीमा रहेको गण्डक बाँधबाट सुरु भएको ३२ किलोमिटर लामो नहरको ४५ वर्षपछि पहिलो पटक मर्मत सम्भार सुरु भएको हो । नहरमा माटो र बालुवा भरिएर नहरको क्षमता अनुसारको पानी वितरण गर्न नसकिएकाले झन्डै चार करोडको लागतमा नहर मर्मत सम्भारको काम थालिएको गण्डक नहर ब्यवस्थापन कार्यालयका प्रमुख रनधिर शाहले जानकारी दिए ।
नहर सफाईसँंगै डिल भत्किएर नहर पुरिने स्थानमा पक्की संरचना बनाएर विभिन्न ६ स्थान बाट काम सुरु गरिएको छ । एकै वर्षमा सबै काम नसकिने भएकाले बहुवर्षीय योजनाको रुपमा नहर व्यवस्थापनको काम गरिने शाहले बताए । नहरको त्रिवेणीमा रहेको मुख्यद्वारमा रहेका तीनओटा ढोका मध्ये तेस्रो ढोका पनि खोलेर मर्मत तथा सफाईको काम सुरु गरिएको छ । मुख्य नहरबाट सहायक नहरमा पानी पठाउने संरचना पनि जीर्ण भएका कारण अधिकांश संरचना नयाँ फेरिएको र केहीको मर्मत गरिएको शाहले जानकारी दिए । “नहरको जुन क्षमता हो त्यो अनुसार पानी प्रवाह हुन र वितरण हुनका लागि नहर र त्यस अन्तर्गतका संरचनाहरु चुस्त दुरुस्त हुनुपर्छ त्यसैले अहिले विस्तृत रुपमा मर्मत सम्भारको काम थालिएको हो”–उनले भने ।
नेपाली नहर मार्फत पश्चिम नवलपरासीको ८ हजार ६ सय हेक्टर क्षेत्रफलमा सिँचाई सुविधा पुग्दै आएको छ । तर पछिल्ला वर्षमा नहरको मर्मत सम्भार नहुनु र भारतले नारायणी नदीमा पानीको सहत व्यवस्थापन नगरीदिंदा पर्याप्त पानी आउन सकेको छैन । मर्मत सम्भारको काम सुरु भएपछि यस वर्ष समयमै पर्याप्त पानी आउनेमा किसानहरु आशावादी भएका छन् । भूमिगत पानीको स्रोत हराउँदै गएको अवस्थामा नहरको सिँचाई अत्यावश्यक भईसकेको किसानहरुको भनाई छ । नहरमा नियमित पानी आउने हो भने नवलपरासीका किसानले बेमौसमी खेति पनि गर्न सक्ने आशामा छन् ।
विक्रम संवत २०३५ सालमा बनेको उक्त नहर २०३६ सालमा भारतले नेपाललाई हस्तान्तरण गरेको हो ।