© २०२३
तराईको दोस्रो प्रमुख बालीको रूपमा रहेको गहुँ खेतीको समयमा मलको अभाव हुँदा कृषकहरू आक्रोशित भएका छन् । मलकै लागि रूपन्देहीको धकधई, मर्चवार, सुर्यपुरा लगायतका क्षेत्रमा कृषकहरू लामो लाईन बसे पनि मल पाएका छैनन् । उनीहरूले कृषि सामाग्री कम्पनीले फर्जी सहकारी संस्थाहरूको सहयोगमा मलको कालोबजारी बढाएको समेत आरोप लगाएका छन ।
अहिले गाउँमा मल नपाईए पनि शहरी क्षेत्रमा तोकिएको मूल्य भन्दा बढी मूल्य लिई मलको कालोबजारी गरि रहेको कृषकहरूको भनाई छ । गहुँ मात्र हैन अहिले आलु, तोरी लगायत बिभिन्न दलहन लगाउने समय हो कृषि सामग्री कम्पनीले कम्तिमा तत्कालको लागी दलहन लगाउन भए पनि मल उपलब्ध गराउन मर्चवारका कृषकहरूले माग गरेका छन । अन्न भण्डार मानिने रूपन्देहीको दक्षिण क्षेत्र मर्चवारमा खेतीको लागी मल समेत नपाउदा किसानहरू आक्रोशित भएका छन ।
मलको समस्या समाधानको लागी मर्चवारका ४ वटै गाउँपालिका अध्यक्ष सहित बिभिन्न सहकारीका प्रतिनिधिहरू कृषि सामग्री कम्पनीमा डेलिगेशन गएका थिए ।
सम्मरीमाई गाउँपालिका अध्यक्ष जितेन्द्रनाथ शुक्ल (बब्लु)को अगुवाईमा मर्चवारी गाउँपालिका अध्यक्ष केशवनन्द बनियाँ, कोटहीमाई गाउँपालिकाका अध्यक्ष चन्द्रभुषण यादव, मायादेवी गाउँपालिकाका अध्यक्ष धु्रव नारायण चौधरी, मर्चवारका अगुवा जगन्नाथ कुर्मि, अशोक कुमार तिवारीको समूह किसानहरूको समस्यालाई लिएर कृषि सामग्री कम्पनीमा डेलिगेशन गएका हुन ।
अन्य क्षेत्रको तुलनामा मर्चवारमा कृषि योग्य जग्गा बढी भए पनि मर्चवारले अन्य ठाउ भन्दा कम मल पाएको गुनासो कृषकहरूको थियो । कम्पनीले बितरण गर्ने मल अन्य स्थानको तुलनामा मर्चवारमा बढी पठाउनु पर्ने उनीहरूको तर्क थियो । तुलनात्मक रूपमा मर्चवारमा सहकारीको संख्या कम छ । “कुनै कुनै वडामा त सहकारी नै छैन, त्यहाका किसानले मल नै नपाउने ?” सम्मरीमाई–६ का कृषक अशोक कुमार तिवारीले भने । “शहरी क्षेत्रमा खेती योग्य जग्गा छैन तर सहकारी बढी छ त्यहा कम मलको भए पुग्ने ठाउमा कम्पनीले त्यही बढी मल दिन्छ,” तिवारीले भने ।
सातामा ६० बोरा मलले मर्चवारका कृषकलाई केही नहुने भएकोले यसलाई वार्ताबाट बढाईएको सम्मरीमाई गाउँपालिका अध्यक्ष जितेन्द्रनाथ शुक्ल (बब्लु) ले बताए । उनले तत्कालको लागी मर्चवारका प्रत्येक सहकारीलाई ९० बोराका दरले मल उपलब्ध गराउन कम्पनी तयार भएको बताए । यस पछि जिल्ला प्रशासन कार्यालय रूपन्देहीमा सर्वपक्षिय बैठक बसी समानुपातिक रूपमा मल बितरणको ब्यवस्था मिलाउन पहल गरिने शुक्लाले बताए ।
यता कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेडका क्षेत्रिय प्रबन्धक राजेन्द्र कुमार कार्कीले कम्पनीमा नै मलको अभाव रहेको बताए । उनले यो सिजनको लागि १७ हजार ५ सय टन मात्र डिएपी मल आएको बताए । क्षेत्रिय कार्यालयको कार्यक्षेत्र ठूलो भएको हँुदा यसलाई सबै जिल्लामा बाँडनु पर्ने भएकोले माग जति दिन नसकेको उनको भनाई छ । सहकारीको तथ्यांक आफूहरुसँग नभएकोले नियमानुसार आउने सहकारीलाई मल उपलब्ध गराएको बताए ।
à