खोज

राधा पौडेल

पेशाले स्टाफ नर्स हुन् । राप्ति उपक्षेत्रिय अस्पतालको लैंगिक हिंसा सम्बन्धी एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र ओसीएमसीमा परामर्शदाताको रूपमा कार्यरत छिन् । तेस्रो संविधान दिवसका अवसरमा उनै सिनियर स्टाफ नर्स पौडेललाई नेपाल सरकारले जनसेवा श्री पदक चौथो श्रेणीबाट विभूषित गर्ने निर्णय गरेको छ ।
२०६९ साल फागुन महिनादेखि उनले उक्त केन्द्रमा सयांै जनालाई लैंगिक हिंसामा परेकाहरूलाई कानुनी परामर्स दिएकी छिन् । ओसीएमसीमा सरदर दैनिक ४/५ वटा लैंगिक हिंसामा परेका महिलाहरू आउने गरेको पौडेल बताउँछिन् । त्यस्ता पीडित महिलाहरूलाई परामर्स दिँदैमा उनको दिन बित्ने गरेको छ । यो पाँच छ वर्षको अवधिमा उनले धेरै किसिमका हिंसा पीडितहरूलाई अस्पतालमा भेटिन् र न्यायका लागि सम्वन्धीत ठाउँसम्म पु¥याउने काम गरीन् । ओसीएमसीमा बस्दा उनलाई थाहा भयो आफन्तबाट महिलाहरू वढि पीडित छन् । उनी भन्छिन् आफन्तबाट महिलाहरू बलात्कृत भएका छन्, श्रीमानबाट श्रीमतीहरू मरणासन्न हुने गरी कुटाई खाएका छन्, सासुले वुहारीलाई कुटेर बेहाल बनाएका छन् । “बाहिर तथा अन्य वार्डमा बस्दा यस्तो केही थाहा हँुदैनथ्यो तर यो केन्द्रमा आएदेखि बल्ल थाहा पाएँ हाम्रो समाज कतातिर जाँदै छ” पौडेलले भनिन् । सामान्य कुरामा पनि श्रीमानले श्रीमती कुटेर उपचारका लागि आउने गरेको पौडेल बताउँछिन् ।
राधा पौडेल २०५९ साल असोजमा स्टाफ नर्समा स्थायी नियुक्ती लिएर सेती अञ्चल अस्पताल पुगीन् । त्यहाँ उनी करीव दुई महिना मात्र बसीन् । सोही वर्ष मंसीरमा उनको मध्यपश्चिम क्षेत्रिय आयुर्वेद चिकित्सालय बिजौरीमा सरुवा भयो । २०६० साल चैत्रसम्म आयुर्वेद अस्पतालका बिरामीहरूको सेवा गरेकी पौडेलको २०६१ साल बैशाखमा तत्कालीन महेन्द्र अस्पताल दाङमा सरुवा भयो । स्टाफ नर्समा स्थायी भए लगत्तै पौडेलको कान्तीपुरकर्मी पत्रकार शुदर्शन रीजालसँग विबाह भयो । विहान दुवैजना काममा संगै निस्कने र साँझ दुवैजना मिलेर घरको काम गर्ने गरेको पौडेल बताउँछिन् । मनोपरामर्सकर्ता भएकोले उनको काम पनि त्यति सजिलो भने पक्कै थिएन । ओसीएमसीमा कामगर्दा आत्मसन्तुष्टि हुने गरेको उनले बताइन् । “धेरै जना दिदीबहिनीहरूको सेवा गर्न पाएकी छु, दुःखमा परेकालाई उद्धार गरी आयआर्जन गर्ने संघ संस्थासम्म पु¥याएकी छु” पौडेलले भनिन् ।
ओसीएमसीमा काम गर्दा सुरुका केही दिन त उनलाई असहज पनि लाग्यो । हिंसामा परेका महिला तथा बालवालीकालाई उद्धार गर्दै जाँदा हाम्रो समाजमा महिला हिंसाको अवस्थाको वारेमा बुझ्ने अवसर प्राप्त भयो उनलाई । “हाम्रो समाजमा तपाई हामिले कल्पना गरेभन्दा फरक रहेछ जुनकुरा मैले ओसीएमसीमा कामगर्दा थाहा पाएँ” पौडेलले भनिन् । एउटा अवोध वालीका आफ्नै बाबुवाट बलात्कृत हुन्छे, एउटी महिला बोक्सीको आरोपमा मरणासन्न हुनेगरी कुटिन्छे, कसैले त यातना सहन नसकी आत्महत्या सम्म गरेकाछन्, दाजुभाईवाट दिदिबहिनीहरू सुरक्षित छैनन् भने हाम्रो समाज कता जादैछ ? उनले प्रतिप्रश्न गर्छिन् । ओसीएमसीमा आएका त्यस्ता घटनाका पीडितलाई कानुनी उपचारदेखी लिएर पुनस्र्थापनाको काम समेत गर्दै आएकी छिन् उनी ।
स्वर्गिय बुबा तपराज उपाध्याय तथा स्वर्गिय आमा कृष्णादेबी उपाध्यायको कोखवाट २०३६ सालमा प्युठान जिल्ला रस्पुरकोटको चौरपानीमा राधा पौडेलको जन्म भएको थियो । कक्षा ७ सम्मको अध्ययन उनले आदर्श निम्न माध्यामिक विद्यालय चौरपानीमा गरेकी थिईन् । जनता माध्यामिक विद्यालय बिजुली प्युठानवाट उनले एसएलसी उत्तीर्ण गरीन् । उनलाई स्टाफ नर्स वनेर विरामीहरूको सेवा गर्ने भावना पैदा भयो । त्यसैले उनी स्टाफ नर्सको अध्ययनका लागि नेपालगञ्ज पुगिन् । विरानो ठाँउमा पनि उनी सजिलै संग घुलमिल भई नेपालगञ्ज नर्सिङ क्याम्पसवाट स्टाफनर्स उत्र्तिण गरीन् । २०५६ सालमा उनी दाङ फर्किइन् । उनले दाङकै सिएमए क्याम्पस तथा अनमी क्याम्पसमा अध्यापन समेत गरेकी थिईन् । सोही समयमा उनले परीवार नियोजन संघ दाङ शाखामा स्थायी नियुक्ति लिएर स्टाफ नर्सको जागिर समेत गरेकी थिईन् । एकेडेमिक तर्फ उनले राप्ति शिक्षा क्याम्पसवाट स्वास्थ्य विषयमा बिएड तथा त्रिभुवन विश्वबिद्यालय कृतिपुरवाट स्वास्थ्य बिषयमै स्नातकोत्तर गरेकी छिन् ।
उनको कामको मूल्याङकन गर्दै जिल्ला नर्सीङ संघ दाङ, महिला तथा बालबालीका कार्यालय दाङले पनि महिला तथा वालवालीकाको क्षेत्रमा महŒवपूर्ण काम गरेको भन्दै उनलाई सम्मान तथा पुरस्कृत समेत गरेको छ । उनी भन्छिन् –ईमान्दारीताका साथ काम गरेपछि सवैले मूल्यांकन गर्दारहेछन् । स्टाफ नर्सको काम भनेको बिरामीको सेवा गर्ने भएकोले राम्रो काम गरेपछि कामको मूल्यांकन हुने उनको भनाई छ । “ओसीएमसीमा काम गर्दा पीडित भएका महिलाहरूको उद्धार गरेकै कारण उनीहरूको आर्शिवाद लाग्यो होला र त सरकारले मलाई सम्मान गर्न लागेको होला” राधाले भनिन् ।