खोज

कपिलवस्तुको एक विद्यालयमा गरिएको अध्ययनमा छात्रभन्दा छात्राको शैक्षिक उपलब्धि बढी देखिएको छ । कपिलवस्तुको सनसाइन सामुदायिक आधारभूत विद्यालयमा तीन बर्षसम्म गरिएको अध्ययनमा यस्तो देखिएको हो । विद्यालयको सामाजिक परीक्षण प्रतिवेदनमा कक्षा १ देखि ५ सम्मको सबै कक्षामा लगातर छात्राको सिकाइ उपलब्धि धेरै छ ।  विद्यालयका प्रधानाध्यापक रामसुभाव यादवले विद्यालयले गरेको अध्ययनमा छात्रभन्दा छात्रा नै अब्बल देखिएको बताए । उनले यसको प्रमाणको रूपमा विद्यालयले उत्तरपुस्तिकासमेत देखाउन सकिने बताए । २०७२ सालमा छात्रभन्दा छात्राको सिकाई उपलब्धि २ ले बढी रहेको छ भने २०७३ मा ६ अंकले बढेको देखिन्छ । त्यसैगरी, २०७४ सालको शैक्षिक उपलब्धिमा ९ अंकले वृद्धि भएको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।
विद्यालयमा छात्राभन्दा छात्रको संख्या केही बढी छ तर सिकाई उपलब्धिमा भने छात्राहरू नै अगाडि रहेका छन् । एक वर्षको मात्र तथ्याङ्क हेर्दा संयोगबस् हुन सक्थ्यो तर लगातार ३ वर्षमा छात्राको शैक्षिक उपलब्धि बालिकाले नै हासिल गरेको देखिन्छ । मधेशी समुदाय त्यसमा पनि अति नै सीमान्तकृत समुदाय केवट र दलित जातजातिका बालिकाको शैक्षिक उपलब्धिबाट छिमेकी विद्यालयहरूका शिक्षक तथा अभिभावकहरूले नौलो मानेका छन् । अझै पनि कपिलवस्तुका दलित, गरिबी तथा सिमान्तकृत समुदायका करिब १० प्रतिशत बालबालिका विद्यालय बाहिर रहेका छन् । यो अवस्थामा सोही समुदायका छात्राहरूको प्रगति एउटा उत्साहजनक मान्नुपर्छ ।
यसको रहस्यबारे विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष रत्ति थारु यसको श्रेय समुदायका आमा तथा विद्यालयका शिक्षकलाई दिन्छन् । प्रधानाध्यापकले पनि कक्षा अभिभावकहरूको नियमित बैठक, बालमैत्री पठनपाठन, प्रतिबद्ध शिक्षक तथा अभिभावक विशेषगरी आमाहरूले गर्दा विद्यालय शैक्षिक क्षेत्रमा उदाहरणीय कार्य गर्न सफल भएको बताउँछन् । उनका अनुसार कुनैपनि बहानामा विद्यालय बन्द गरिएको छैन । ‘बालबालिका आएनन् भने उनीहरूको घरमा पनि पुग्छौं, महिनाको अन्तिम दिन सबैको हाजिरी मूल्याङ्कन गर्छौं र नियमित आउनेलाई तालीले स्याबासी दिँदै स्वागत गर्छाैं । विद्यालयको औषत उपस्थिति दर ९० प्रतिशत रहेको, कक्षा दोहो¥याउने दर २ प्रतिशतभन्दा पनि कम रहेको छ । कक्षा पूरा नै नगरी बीचमै विद्यालय छोड्नेको संख्या ११ प्रतिशतबाट ४ प्रतिशतमा झार्न सफल रहेको र आगामी २ वर्षभित्र १ प्रतिशतमा ओराल्ने लक्ष्य लिइएको छ । तीन जना राहत दरबन्दीबाट सञ्चालनमा रहेको विद्यालयमा २ जना निजी शिक्षक कार्यरत रहेका छन् । नेपाल सरकारले प्रतिविद्यार्थी लागत कोष दिँदै आएको रकम १ वर्षदेखि नआएकोले निजी स्रोतका शिक्षकलाई तलब दिन र विद्यालय सञ्चालन गर्न कठिनाई भएको विद्यालयको गुनासो छ । à