खोज

नेपालकै पहिलो बालमैत्री सुनवल नगरपालिका घोषणा भएको साविक स्थानीय निकाय अहिले स्थानीय तह हँुदा थपिएका वडालाई पनि बालमैत्री घोषणा गर्दै नेपालको पहिलो स्थानीय तह बन्दै छ । भदौ ३ गते (आज) थप गरिएका तीन वटा वडा (साविक रामनगर गाविस) लाई पनि एक बर्ष भित्रै बालमैत्रीका सबै सुचकांक पार गरि बालमैत्री नगरपालिका घोषणा हुन लागेको हो । सुनवल नगरपालिकाका मेयर भिम बहादुर थापाले नगरपालिकाको पहिलो नगरसभाले लिएको संकल्प अहिले पुरा गर्दै एक बर्ष भित्र पुनः पहिलो नेपालको पहिलो बालमैत्री नगर घोषण गर्न सफल भएको जानकारी गराए । साविक नगररपालिका २०७२ साल जेठ ३२ गते नेपालको पहिलो नगरपालिका घोषणा भएको थियो । जस्मा सुनवल नगरपालिकामा वडा थपिएर भएको स्थानिय तहको निर्वाचन पश्चात भएको पहिलो नगरसभाले नै सुनवल नगरपालिकालाई नेपालकै पहिलो नगरपालिका कायम राखिराख्न संकल्प गरेको थियो । ‘आईतबार प्रदेश नं.५ का मुख्यमन्त्री शंकर पोखरेलको प्रमुख आतिथ्यतामा हुन लागेको बालमैत्री घोषणा कार्यक्रमको तयारी पुरा भएको छ,’ मेयर थापाले भने–‘यो घोषणाले सुनवलबासीलाई नै गौरवान्वित बनाएको छ । अहिले बालमैत्री गाउँ, टोल, वडा, तह घोषणा गर्ने योजनामा रहेका मुलुक भरिका प्रतिनिधिहरू अध्ययन र अवलोकन गर्नका लागि सुनवल नगरपालिकामा आउने गरेका छन्, मेयर थापा भन्छन्, ७ सय भन्दा बढि स्थानिय तह छन्,ति तहबाट सिकाइका लागि आउने प्रतिनिधिहरूले सुनवलको अनुकरणिय कार्यको देशभरि प्रशंसा गर्ने गरेका छन् ।
उनले जानकारी गराए अनुसार नगरपालिकाको तेश्रो नगरसभाले हालै बालसंरक्षण नीति तथा कार्यक्रम २०७५ पारित गरेको छ । बालमैत्री नगरलाई दिगोपना बनाई राख्नका लागि प्रत्येक वार्डमा बालमैत्री स्वम्सेविका परिचालन गरिने, विद्यालयमा बालमैत्री शिक्षक राखि राख्ने गरि योजना कार्यान्वयनमा रहेको छ । नगरपालिकाले बालसंरक्षण नीतिसंगै बालमैत्री स्थानिय शासन घोषणा पश्चातको पाँच बर्षे रणनीतिक योजना,बालबालिकाको लागि आवधिक लगानी योजना, बाल कोष सञ्चालन कार्यविधि २०७५ (आर्थिक बर्ष २०७५÷०७६ देखी २०७९÷०८० सम्म) बनाइएको प्रतिलिपि समेत उपलब्ध गराएका थिए ।
मेयर थापाले बालमैत्री घोषणा पश्चात नगरपालिकाले पाँच बर्षका लागि त्यसलाई निरन्तरता दिनका लागि बजेट कार्यकम समेत बनाइएको सार्वजनिक गरेका छन् । सार्वजनिक बजेट कार्यक्रम अनुसार बाल बचाउ क्षेत्रका लागि कार्यक्रम गर्नका लागि पुर्वाधार र क्षमता विकास गरि जम्मा १ करोड ९६ लाख, बालसंरक्षणका लागि पुर्वाधार र क्षमता विकास गरि ६७ लाख ६९ हजार, बाल विकासमा पनि पुर्वाधार र क्षमता विकासका लागि ७४ लाख ७५ हजार, बाल सहभागिताका लागि क्षमता विकासमा मात्र २५ लाख २९ हजार र संस्थागत विकासमा पुर्वाधार र क्षमता विकास दुबै गरि ४९ लाख १५ हजार बजेट समेत पाँच बर्षका लागि विनियोजित गरिएको छ । बालमैत्री नगरपालिका कायम गरि राख्नका लागि पुर्वाधारमा २ करोड २७ लाख ५० हजार, क्षमता विकासमा १ करोड २६ लाख ७३ हजार र अन्य थप हुन सक्ने कार्यक्रमका लागि ५९ लाख गरि कुल ४ करोड १३ लाख २३ हजार बजेट विनियोजन गरिएको छ ।
बालमैत्री घोषणा गर्नु ठूलो कुरा होईन,मेयर थापाले भन्छन्, त्यसलाई टिकाई राख्न पनि ठूलो चुनौती रहेको छ । त्यही भएर कम्तीमा पनि घोषणा पश्चात पनि पाँच बर्षका लागि रणनीतिगत योजना अहिले नै तयार गरि बजेट समेत विनियोजन गरिदिएका छौ । यसले निरन्तता दिन ठूलो योगदान दिइने छ । नेपाल सरकारले तोकेको बालमैत्रीका कुल ३९ वटा सुचक सबैमा सत प्रतिसत सुचक पुरा भएका छन् । त्यसमा पनि नगरपालिका आफ्नै स्तरबाट थप गरेको ३ वटा सुचक विद्यालयमा अपाँग विद्यार्थीका लागि ¥याम्प, लागूऔषध नियन्त्रण र आयोनुनको प्रयोगलाई पनि थप गरेर ४२ वटा सुचक पुरा गरि घोषणा गर्ने तयारीमा जुटेको उनले बताएका थिए ।
संसारका अन्य देशमा बालमैत्री घोषणा गर्ने प्रचलन भए पनि नेपालमा २०६८ सालमा मात्र यस्तो अवधारणा आएको नगरपालिकाका उपमेयर दधिराम अर्यालले बताए । त्यही अवधारणा अन्तरगत सुनवल नगरपालिका अहिले नेपालको पहिलो बालमैत्री नगरपालिका घोषणा हुन लागेको हुँदा यसलाई ब्यापक बनाउन उपमेयर अर्यालले आग्रह गरे । सुनवल नगरपालिकाले ब्यापक बनाउनका लागि घोषणा कार्यक्रमको आयोजना गर्न लागेको हो , उनले भने , आम सञ्चार माध्यमले भुमिका निर्वाह गरेमा अन्य स्थानिय तहहरू पनि घोषणामा लाग्ने र निकट भविष्यमै नेपाल नै बालमैत्री हुन सक्ने बताएका थिए ।
यता बालमैत्री अभियानको नेतृत्व लिई बालमैत्री घोषणा सम्म पुर्याउनमा महत्वपुर्ण भुमिका गर्दै आएका बालमैत्री फोकल ब्यतिm रेशम शर्मा भन्छन्,–शुरुमा अवधारणा बुझेर काम गर्दा यति सजिलै गर्न भ्याइन्छ भनेर लागेको थिएन्, तर हरेक क्षेत्रबाट सहयोग हुदै गए पछि अहिले नेपालकै बालमैत्री स्थानिय तहमा सुनवल नगरपालिकाले अग्रता लिएकोमा खुशी लागेको छ । नेपालमा केही केही न केही विषयमा अग्रणी पहिचान बनाउनमा सफल सुवनल नगरपालिकामा कर्मचारी,स्थानिय संघ संस्था,सञ्चार माध्यमको पनि ठूलो योगदान रहेको नगरपालिकाका प्रवतmा कृष्ण देवकोटा भन्छन्, यो सबै नगरबासीका लागि गौरव गर्ने विषय भएको छ । 

‘मेहनतको प्रतिफल हो’ 
भीम बहादुर थापा
नगर प्रमुख, सुनवल नगरपालिका, नवलपरासी
सुनवल नगरपालिकाको जनप्रतिनिधि भएपश्चातको पहिलो बोर्ड बैठकबाट वडा अध्यक्ष सहित सम्पूर्ण कार्यपालिका सदस्यले थपिएका वडालाई समेत बालमैत्री बनाउँदै संघीय संरचना पश्चात नेपालको पहिलो बालमैत्री नगर घोषणा गरि पहिलो बालमैत्री नगरको पहिचानलाई कायम राख्ने निर्णय गरेका थियौं । यसको लागि हामीले बालमैत्री घोषणा कार्य योजना, बालबालिकाको लागि लगानी योजना तयार गरी जिम्मेवारी बाँडफाँड गरी काम ग¥यौं, वडा अध्यक्ष र सदस्यहरूले बालमैत्री स्थानीय शासनलाई मुख्य प्राथमिकताको विषय निर्धारण गरी कार्य गर्न थाल्यौं । हाम्रा अनुभवी कर्मचारी, बालमैत्री नगर र वडा समितिको सक्रियता, बालसंजाल र बालक्लबहरूको सक्रियता, विद्यालय, स्वास्थ्य संस्था लगायत सबै सम्बन्धित संघसंस्थाको सकारात्मक सहयोग र आ–आफ्नो क्षेत्रबाट गरिएको प्रतिवद्धता र कार्यका कारण नेपालको पहिलो बालमैत्री नगर बन्न सफल भएको हो । यो हाम्रो मेहनतको प्रतिफल हो । वर्षौदेखि बालअधिकार र बालमैत्री स्थानीय शासनमा काम गर्दै आउनुभएका विभिन्न संघ संस्था निकाय र व्यक्तिहरूको लागि गौरवको विषय हो । त्यसकारण पनि खुशी महशुस भइरहेको छ । निरन्तरको खटाइ, समर्पण र प्रयासको नतिजा आउँदा निकै आनन्दको महशुस हुँदो रहेछ । जीवनमा सबैभन्दा ठूलो र महत्वपूर्ण उपलब्धी हासिल गर्न सफल भएको अनुभूति भइरहेको छ । अब हामी यतिमै मात्र सिमित नरहेर बालमैत्री स्थानीय शासनलाई दिगोपनाका लागि पनि काम गर्नेछौँ ।