खोज

वगनाशकाली गाउँपालिका वराङ्गदीकी कृष्णकला घिमिरेले आफ्नो स्वास्थ्य परीक्षण गराउन तीन दिनको समय खर्चिनु प-यो । रिब्दीकोट गाउँपालिका ख्याहाका विरबहादुर कमालले त जिल्ला अस्पतालमा स्वास्थ्य परिक्षणका लागि चार दिन को समय खर्चिनु परेकोमा दुःखेसो पोख्दै भने स्वास्थ्य बीमाले झन्झट बनायो ।
नेपाल सरकारले आर्थिक वर्ष देखि स्वास्थ्य बीमा गरेकाहरूका लागि पहिलो स्वास्थ्य परिक्षण केन्द्र जिल्ला अस्पाताललाई निर्धारण गरेपछि थप झन्झट उत्पन्न भएको छ ।
स्वास्थ्य बीमा गरेपछि ५० हजार रूपैयाँ सम्मको औषधी उपचारमा सहुलियत हुन्छ भनेर गरियो । स्वास्थ्य उपचारको पहिलो चरणमा तानसेनस्थित सरकारी अस्पातालमा परियो जहाँ आवश्यक सेवा सुबिधा नै छैन । आफूलाई पायक पर्ने अस्पतालमा स्वास्थ्य परिक्षण गर्न नपाउनु भनेको त राम्रो होइन ? पीडित घिमिरेले भनिन् ।
सरकारले आफू नियन्त्रित तथा आफ्नो लगानी भएको स्वास्थ्य संस्थालाई पहिलो स्वास्थ्य परिक्षण केन्द्र बनाउनु राम्रो हो । औषधी प्रयोगशाला एक्सरे जस्ता विषयमा सुबिधा हुन प¥यो नि तानसेन अस्पतालमा लाइन गएका बखत एक्सरे हुँदैन ? विशेषज्ञ सेवा छैन किन जाने त्यहाँ तर सरकारले समयानुकुल सेवा सुबिधा थप गरेर बनाउनु भन्दा पुरानो सिस्टममा नयाँ सेवा लिन नसकिएको रैनादेवी गाउँपालिकाको मुझुङ्गका बिक्रम घर्तीले गुनासो गरे ।
सरकारी स्वास्थ्य संस्थामा सेवा सुविधा थप गर्नु प¥यो । अनि पो सबैको आकर्षणको केन्द्र विन्दु बन्ने थियो । सरसफाई पानी, औषधी प्रयोगशाला जस्ता विषयमा सरकारको ध्यान पुगेको छैन । त्यसै हचुवाको भरमा निर्णय गर्दा स्वास्थ्य परिक्षण भन्दा रिफर सेन्टरमा परिणत भएको अस्पतालमा आएका बिरामीहरूका लागि पहिलो स्वास्थ्य परिक्षण तानसेन अस्पतालबाट हुनुपर्ने भएपछि तानसेन अस्पतालमा दैनिक तीन सय बिरामी स्वास्थ्य परिक्षणका लागि आउने गरेका मध्य ६० प्रतिशतको लुम्बिनी मेडिकल कलेज प्रभास र युनाइटेड मिसन अस्पतालमा रिफर हुने गरेको तानसेन अस्पतालका चिकित्सकहरू बताउँछन् ।
सरकारले तानसेन स्थित पाल्पा अस्पताललाई झण्डै ४० वर्ष अगाडि १५ शैयाको अस्पतालमा रूपान्तरीत गरियो । प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रबाट सरकारी अस्पतालमा रूपान्तरित भएपनि विशेषज्ञ सेवा, प्रयोगशाला एक्सरे, आवश्यक औषधी र दरबन्दी अनुरूपका कर्मचारी हालसम्म पूर्ण भएकोले सरकारी स्वास्थ्य सेवाप्रति आम जनमानसमा नकारात्मक सन्देश गएको अस्पतालमा कार्यरत एक प्राविधिकले आफ्नो नाम उल्लेख नगरि दिने शर्तमा बताए ।
सरकारले स्वास्थ्य बीमाको कार्यक्रम लागू गरि पाल्पा अस्पताल लुम्बिनी मेडिकल कलेज, मिसन अस्पताल, रामपुर अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रहरू ताहुँ र खस्यौली र नेत्र ज्योति आँखा अस्पतालमा स्वास्थ्य परिक्षण गर्न गएर के गर्ने ? त्यहाँ सबै कुराको सुबिधा हुँदैन त्यहाँबाट फेरी अन्यत्र रिफर हुनुपर्दछ । सामान्य स्वास्थ्य परीक्षण गर्नका लागि ३ दिनको समय खर्चिनु पर्ने रम्भा गाउँपालिका ताहुँकी खेम कुमारी कार्कीले आफ्नो अनुभव बताइन् । पाल्पा अस्पतालका प्रमुख डा.पुष्पराज ज्ञवाली पनि बिरामीहरूको आवश्यकता अनुसारको सेवा सुबिधा उपलब्ध गराउन नसकिएको स्विकार गर्दछन् ।

पाल्पा अस्पतालमा कुनै समय मेडिकल सुपरिटेन्डेट भएर काम गरेका डा.पुरन बज्राचार्य अस्पतालको अध्यक्ष भए । एक वर्ष अगाडी सम्म उनी अध्यक्ष भएका वखतमा पनि अस्पतालको स्तरोन्नती र भौतिक विकास शून्य जस्तै भयो । हाल उनी प्रदेश सभा सदस्य छन् । अस्पताल सुधारको काम अनुभव प्राप्त व्यक्तिबाट त भएन अन्यबाट के अपेक्षा गर्ने ? अस्पतालमा कार्यरत कर्मचारीहरू बताउँछन् ।
सरकारी स्वास्थ्य संस्थालाई कमजोर बनाएर निजी स्वास्थ्य संस्थाहरू मौलाएका बखत सरकारी अस्पताल रिफर सेन्टर बन्नु बलको आगोमा घिउ थप्नु जस्तै भएको बताइएको छ । विमाको कार्ड वोकेर लुम्बिनी मेडिकल कलेज मिसन अस्पतालमा स्वास्थ्य परिक्षण गर्न जाँदा सबै काम एकैदिनमा सकिन्छ सामान्यतया झन्झट नहुने सम्बद्ध बिरामीहरू बताउँछन् ।
रकम खर्च हुन सकेन
जिल्ला अस्पताल तथा स्थानीय तहका अस्पतालहरूबाट प्रदान गरिने सेवाहरूमा जनताको आकांक्षा र आवश्यकता अनुसार सुधार गर्ने उद्देश्यले अस्पताल सेवा सुदृढिकरणका लागी प्राप्त रकम दोश्रो चौमासिक को मध्यमा पुग्दा समेत खर्च हुन सकेको छैन् ।
सरकारले नियमानुसार अस्पताल व्यवस्थापन समितिको जनप्रतिनिधि लाई मनोनित गर्नु र जनप्रतिनिधीको वे वास्ताका कारण सरकारबाट प्राप्त २५ लाख रूपैयाँ खर्चका लागी निर्णय हुन नसक्दा समस्या बल्झीएको हो ।
जिल्ला समन्वय समितीका सभापती अस्पताल व्यवस्थापन समितीको अध्यक्ष नगर प्रमुख उद्योग वाणीज्य संघका अध्यक्ष सदस्य र जिल्ला अस्पतालका प्रमुख सदस्य सचिव रहने व्यवस्था रहेको छ । नगर प्रमुख उद्योग वाणीज्य संघका अध्यक्ष ले समय दिन नसक्दा बैठक गणपुरक संख्या नपुगेकोले पटक पटक बैठक स्थगित भएको हो । समितिका सदस्य सचिव तथा अस्पताल प्रमुख पुष्पराज ज्ञवाली भन्दछन् । खातामा पैसा छ । भएर के गर्ने ? निर्णय विना खर्च गर्न मिल्दैन निर्णय गर्नेलाई गणपुरक संख्या पुग्दैन् ।
बैठकको निर्णय गर्न सकियो भने पाल्पा अस्पताल रिफर सेन्टर होइन ? उपचार सेन्टर बनाउन सकिन्छ उनले भने । दोश्रो चौमासिकको मध्य भईसक्यो शीर्षक अनुसार र मापदण्ड अनुरूप बजेट खर्चिनु पर्दछ । तर समय छोटिँदै गएको छ । डाक्टर ज्ञवालीले भने ।