खोज

रूपन्देही हाटबजार व्यवसायी संघका अध्यक्ष समेत रहेका भिमलाल ज्ञवाली हाटबजारमा फेन्सी पसल गर्दछन् । विगत लामो समयदेखि अर्धसाप्ताहिक रूपमा बुटवल र यस आसपासमा लाग्ने हाट बजारहरूमा फेन्सीका सामानहरू बिक्री गर्दै आएका ज्ञवालीले गत बर्ष बुटवल उपमहानगरपालिकालाई बैठकी शुल्क (प्रत्येक पटक) रु ३० रूपैयाँ बुझाउँदै आएका थिए । तर अहिले उनले १ सय ३० रूपैयाँ तिर्नुपरेको छ ।

उनी एउटा उदाहरण मात्रै हुन् । हाट बजारमा व्यवसाय गर्ने सबै जसो व्यवसायीहरूकोले तिर्ने बैठकी शुल्क स्थानीय सरकार आएपछि ४ सय देखि ६ सय प्रतिशतसम्म वृद्धि गरेको कारण आजित भएका छन् । खासगरी स्वरोजगार मजदुरको रूपमा रहेका हाटबजार व्यवसायीहरूले यसरी शुल्क वृद्धिको कारण आफूहरू मारमा परेको बताएका छन् ।
हाटबजार व्यवसायी संघ रूपन्देहीका अध्यक्ष भिमलाल ज्ञवाली भन्छन्–‘अघिल्लो बर्षहरूमा १० देखि १५ प्रतिशत सम्म वृद्धि हँुदै आएको बैठकी शुल्क अहिले ४ सय देखि ६ सय प्रतिशत सम्म वृद्धि भएको छ ।’ यसरी हाटबजारमा वृद्धि गरिएको शुल्कको कारण आफूहरू थप अन्यायमा परको उनको गुनासो रहेको छ । हाट बजारमा उत्पन्न हुने फोर नियमित रुपमा सरसफाई गर्नमा समेत आलआटल गर्ने स्थानिय सरकारले शुल्क मात्रै वृद्धि गर्नुले ससाना व्यवसायीहरूलाई हेनेदृष्टिकोण फरक रहेको उनको तर्क रहेको छ ।
उनले हाटबजारलाई पुर्वाधारयुक्त हाट बजार बनाउन आवश्यक रहेको भन्दै स्थानीय तहले हाट बजारलाई पूर्वाधारयुक्त बनाउनको लागि विशेष भुमिका खेल्नुपर्ने बताउँछन् ।
हाट बजार व्यवसायी संघका पुर्व अध्यक्ष टेक बहादुर जिसी पनि तिनाउ खोला बगरमा लाग्ने हाटबजारबाट बुटवल उपमहानगरपालिकालाई एक पटकमा १ सय ३० रुपियाँ शुल्क तिर्ने गरेका बताउँछन् । गतसम्म वर्ष ३० रुपियाँ तिर्ने हाटबजार व्यवसायीहरूले अहिले १ सय ३० रुपियाँसम्म तिर्नु पर्दा आक्रोशित छन् । हाटबजारलाई व्यवस्थित गर्न र करको सही सदुपयोग गर्नका लागि पटक–पटक व्यवसायीहरूले नगरपालिकासँग आग्रह गरेका छन् । पूर्वअध्यक्ष टेकबहादुर जिसीले भने, ‘सयभन्दा धेरै निवेदन हामीले दिएका छौँ । तर केही सनुवाइ हुँदैन् । खाली शुल्क मात्र असुल्छन् ।’

नगरपालिकाले तीन प्रकारको शुल्क वर्गीकरण गर्दै साप्ताहिक हाटबजारमा शुल्क निर्धारण गरेको छ । जसबाट वार्षिक १ करोडसम्म उठाउने उपमहानगरपालिको लक्ष्य छ । नगरपालिकाले नवीकरण शुल्क पनि वृद्धि गरेको छ । गत वर्षसम्म १ हजार कायम गरिएको शुल्क अहिले १५ सय पु¥याएको छ । हाटबजार व्यवसायीहरू आन्तरिक राजस्व कार्यालय पनि दर्ता हुनुपर्ने प्रावधान छ । रूपन्देहीमा हाटबजार व्यवसायीहरू मात्र ४ हजारको हाराहारीमा छन् । १ सय २० वटा हाट बजार छन् । हाटबजार व्यवसाय बाट ५० हजार भन्दा बढि व्याक्तिहरू प्रत्यक्ष, अप्रत्यक्ष रूपमा लभांवित भएको हाट बजार व्यवसायी संघ रूपन्देहीका महा सचिव नेत्र प्रसाद पोखरेल बताउछन् । उनका अनुसार स्थानिय निकायले हाटबजार क्षेत्रको पुर्वाधार विकास भन्दा पनि बैठकी शुल्क मात्रै अशुल्ने गरिएको कारण आफुहरू मर्कामा परेको महासचिव पोखरेलको भनाई छ । उनले बर्षेनी बढाबढमा टेण्डर लगाईनु, ठेकादारले बजारको बस्तुस्थिती सो क्षेत्रका समास्या समाधानको लागि कुनैले चासो नेखाउदा समस्या भएको उनको भनाई छ । ठेकेदार कम्पनीले बुटवल उपमहानगरपालिकासँग गरेको सम्झौता भन्दा वढि शुल्क उठाएको हो । उपमहानगरपालिकाले वढिमा प्रति दिन सेडको वढिमा ४५ रूपैयाँ तोकेको भएपनि ठेकेदारले १ सय ३० रूपैया सम्म उठाउँदै आएको पाईएको छ ।

भिमलाल ज्ञवाली
अध्यक्ष, हाट बजार व्यवसायी संघ रुपन्देही ।
यता, बुटवल उपमानरपालिकाका प्रवक्ता राम प्रसाद रेग्मीले नगरपालिले एउटा नीती बनाएर सोही अनुसारको शुल्क लिदै आएको जानकारी दिए । उनले निश्चित मापदण्ड अनुसार बैठकी लगायतका शुल्कको निर्धारण गरिएको जानकारी दिँदै यदि कुनै ठेकेदारले बढि रकम लिएको पाएमा अनुगमन गरेर कारवाही गरिने समेत जानकारी दिए । उनले भने–‘व्यवसायीहरूले बढि रकम तिर्नु भएन, यस विषयमा के रहछे हामी बुझ्छौ, यस विषयमा प्रत्येक हाट बजारहरूमा करको विवरण सहितको बोर्ड समेत राख्ने योजना हामीले बनाएका छौ । ’
बुटवल उपमानगरपालिका राजश्व तथा आय शाखा प्रमुख बरिष्ठ अधिकृत विजयदेव भुर्तेलका कानुसार हाटबजारमा प्रत्येक दुकानलाई ७÷७ व.फि. क्षेत्रफल उपलब्ध गराउने र थप क्षेत्रफल प्रयोग गरेमा तोकिएको दरमा थप शुल्क लिईनेछ मापदण्ड बुटवल उपमहानगरपालिकाले बनाएको बताए । उनका अनुसार हाटबजारमा बस, ट्रक ट्याक्टर, जीप वयल गाडामा सामान ल्याई बिक्री गर्नेलाई प्रति बोरा रु. १० (प्रति पेटी रक्रेट रु.२ का दरले बैठकी शुल्क लिईनेछ ।) छ ।
………………………………

रसिदबिना रकम खल्तीमा
मिना ढकाल
बुटवल, २० मंसिर ।
बुटवलमा सञ्चालन भएका हाट बजारहरूमा ठेकेदारहरूले अधिकांस व्यवसायीहरूलाई रसिद नै नदिई रकम उठाउने गरेका छन् । ठकेदार कम्पनीबाट खटिएका व्यक्तिहरूले कहिले गाई धपाउने त कहिले फोहर मैला उठाउने भन्दै रकम लिने गरेको भएपनि रसिद नदिने गरेका हुन् । बुटवल–४ हाट बजारमा रहेको बुधवार र शनिबार लाग्ने हाट बजारको ठेक्का कस्ले लिएको हो भन्ने विषयमा व्यवसायीहरूलाई नै थाहा छैन । कम्पनीबाट खटिएका अधिकांस कर्मचारीहरूलाई व्यवसायीबाट रकम लिने गरेको भएपनि विल दिने गर्दैनन् ।

एक व्यवसायीले बुटवल टुडे संग भनिन्–‘पैसा दिन्छौ, खुसुक्क खल्तीमा हाल्छन्, रसिद माग्यो दिँदैनन् ।’ कतीपयले गाई धपाउने खर्च भन्दै ५ देखि १० रूपैयाँ लिने गरेकोमा ठेकेदार कम्पनीबाट खटिएका कर्मचारीहरूले कसैसँग २०, कसैसंग ३०, ३५, देखि ५० र ७० रूपैयाँ सम्म लिने गरेका पाइएको छ । à