© २०२३
तत्कालीन गाउँपञ्चायत हुँदाका बखतदेखि उप महानगरपालिका बनेको मौलाकोट मौलाउन सकेको छैन । घोराही उपमहानगरपालिका–१३ मौलाकोट अहिले पनि विकाशको पर्खाइमा छ । २०३५ साल माघ १५ गते तत्कालीन सेवार पञ्चायत, त्रिभुवननगर पञ्चायत र हरीद्वार पञ्चायतलाई मिलाएर घोराही नगरपालिका बनेको थियो ।
नगरपालिका बनेपछि मौलाकोट घोराही नगरपालिका वडा नं. ८ मा प¥यो । २०३५ सालदेखि मौलाकोटबासी घोराही नगरपालीकाका बासीन्दा त भए तर उनीहरूको दैनिकी फेरीएन । मौलाकोटसँगै नगरपालीकामा गाभिएका अन्य वडाहरू कति विकसित भए तर मौलाकोटको ब्यथा कसैले सुनेनन् । २०३५ सालदेखि नगरपालिका तथा २०७३ सालदेखि उप महानगरपालिका निर्माण हुँदा सम्मपनि मौलाकोटको मुहार फेरिएन । मोलाकोटको सुन्दरता कसैले देखेनन् । मौलाकोटसम्म पुग्नको लागि कच्ची त्यो पनि ठाडो उकालो बाटो हिँड्नुपर्ने बाध्यता छ त्यहाँका स्थानीयहरूलाई । मौलाकोट उचाईमा भएका कारण पानीको सधै समस्या हुने गरेको स्थानीयहरू बताउँछन् । स्कुल जाने उमेरका स साना वालवालीकाहरू त्यही कच्चीवाटोवाट करिब एक घण्टाको दुरीमा रहेको श्री गणेश प्रावी सेवार बगाले र करिब डेढ घण्टाको दुरीमा रहेको बराह क्षेत्र मावीमा पठाउनु पर्ने बाध्यता मौलाकोटबासीलाई छ ।
सामान्य पूर्वाधारको रूपमा भ्यु टावर र पिकनिक स्पटहरूको निर्माण गर्ने हो भने पर्यटकिय स्थलको रूपमा मौलाकोट चर्चामा आउने देखिन्छ । तर विकासले पछाडि पारेर नाम मात्रको उप महानगरपालिकाबासी बन्नु मौलाकोटबासीको नियति नै भैसकेको छ । पिउने पानीको अभाव हुने मौलाकोटमा सिंचाई सुविधा पनि छैन । बर्षाद्को समयमा केही उब्जाउ भएपनि हिउँदको समयमा जमिन बाँझो नै रहने गरेको छ । चुनावको समयमा गाउँ छिर्ने विकाशका लागि यसो गरिदिन्छौं भन्ने नेताहरूप्रति विश्वास हराउँदै गएको मौलाकोटबासी बसन्ता पुन बताउँछिन् । स्वास्थ्यको पनि उत्तिकै समस्या छ । वडामा रहेको नगर स्वास्थ्य क्लिनिकमा आउन समेत उनीहरूलाई करीव एकघण्टाको समय लाग्ने गर्छ । बाटोको असुबिधा शिक्षा, स्वास्थ्य तथा पानिको समस्याबाट उनीहरूलाई गाउँपञ्चायतकै पालादेखि अहिले सम्म छोडेको छैन । देशमा ठुलाठुला परिवर्तनहरू भए तर मौलाकोट अझै मौलाउन सकेको छैन ।
मौलाकोटको परिचय नामबाटै थाहा पाउन सकिन्छ । मौलाकोटको फेदीमा धार्मिक तथा पर्यटकिय स्थल बराहक्षेत्र मन्दिर रहेको छ । बराह भगवानको पुजा गर्दा मौलाकोटलाई पनि पज्ने गरेको स्थानीयहरू बताउँछन् । उक्त मन्दिरमा आउने आन्तरीक पर्यटकहरू मौलाकोट सम्म पुगेर घोराही वजारको दृष्यावलोकन गरेर फर्कने गर्दछन् । घोराही बजार देखी करीव १० किलोमिटरको दुरीमा रहेको मौलाकोटमा अहिले पिकनिक खान जानेहरू आउने गरेको स्थानीयहरू बताउछन् । सनिवार तथा बिदाको दिन त्यहाँ मानिसहरूको चहलपहल हुन थालेको छ । तर पनि त्यहाँको विकाश विकाश भने कछुवाको गतिमै रहेको छ । मौलाकोटमा अथाह सम्भावनाहरू हुँदा हुँदै पनि आधारभुत पुर्वाधारबाट बन्चित रहेकोले त्यसलाई विकाश गर्नकोलागि अहिले घोराहीको सामाजीक संस्था जेसिजले चासो देखाएको छ । सरकारी पक्षको नजर नपुगेको मौलाकोटलाई विकासगरी जेसीजग्राम बनाउन खोजीएको त्रिभुवननगर जेसीजका अध्यक्ष लालमणी भण्डारी बताउँछन् । युवाहरूको संस्था त्रिभुवननगर जेसिजले जेसिज ग्रामको रूपमा विकास गर्ने योजना अगाडी ल्याएपनि बजेट तथा कार्यक्रमहरूको अभाव भएको अध्यक्ष भण्डारीले बताए । मौलाकोटको प्राकृतिक सुन्दरताले त्यहाँ जाने जो कोहीको पनि मन लोभ्याउने भएकोले पनि जेसीजग्रामका रूपमा विकाश गर्न खोजीएको उनको भनाई छ ।
दाङ जिल्लाबाट सरकारमा प्रतिनिधित्व गर्ने सांसद मन्त्री तथा सभामुखहरूसंग मौलाकोटको विकाशका लागि छलफल गरीएको अध्यक्ष भण्डारीले जानकारी दिए । जेसीजले बनाएको योजना अनुसार मौलाकोटमा भ्यु टावर निर्माण गर्ने, बाटो, विजुली र विद्यालय जस्ता आधारभुत पुर्वाधार तयार पार्नको लागि स्थानिय सरकार र प्रदेश सरकारलाई ध्यानाकर्षण गराउने तयारी जेसीजले गरीरहेको छ । मौलाकोटवाट घोराहीको दृष्यावलोकन गर्न सकिने, स्वच्छ तथा कोलाहल मुक्त वातावरण भएकोले पनि त्यहाँको विकाश गर्न जरुरी रहेको उनले बताए । सरकारी निकायको ध्यान नपुगेको बेला त्रिभुवननगर जेसीजले सरकारको ध्यानाकर्षण गराउदा मौलाकोटवासीले केही आशा गरेका छन् ।
सेवार पञ्चायत हुदादेखी घोराही उप महानगरपालिकाबासी हुदासम्मपनि कुनै परिवर्तनको अनुभुति गर्न नपाएको मौलाकोटवासीको भनाइ छ । अहिलेको संघिय सरकार, प्रदेश सरकार र स्थानीय तहले थोरै मात्र बजेट विनियोजन गरीदिने हो भने साँच्चिकै मौलाकोटबासीले परिवर्तनको महशुस गर्ने थिए । सम्भावना हुँदाहुँदै पनि सम्बन्धित निकायको आँखा पुग्न नसकेको मौलाकोट परीवर्तनको पर्खाईमा रहेको छ ।
à