© २०२३
देउखुरीमा किसानहरूले धान भित्राइरहेको बेला सरकारले धानको मूल्य नतोक्दा व्यापारीहरूले किसानहरूबाट मनोमानी आफैले धानको मूल्य गरि खरिद गरिरहेका छन् ।
धानको मूल्यमा एकरूपता नहुँदा किसानहरूले आफूहरू मर्कामा परेको बताएका छन् । यस अघि खाद्य संस्थानले कार्तिकको अन्तिम सातादेखि मंसिरको पहिलो हप्ताभित्र धानको मूल्य तोक्ने गरे पनि यसपटक मूल्य नतोक्दा किसानहरू थप मर्कामा परेको बताउँछन । कृषकहरूले धानको मूल्यमा एकरूपता नहँुदा व्यापारीहरूले आफैले मूल्य गर्ने गरेको बताएका छन् ।
कृर्षिमा आत्मनिर्भर कृषकहरू लामो समयसम्म मेहेनत गरि उत्पादन गरेको धान बिक्री गरेर आम्दानी गर्ने समयमा धानको मूल्य नतोकिँदा व्यापारीहरूले तोकेको मूल्यमा धान बेच्न बाध्य भएको लमही नगरपालिका–५ की किसान माधव खनालले दुःखेसो गरिन् । उनले सरकारले धानको मूल्य नतोक्दा व्यापारीहरूले आफै मूल्य गरेर धान खरिद गर्ने गरेको गुनासो गरिन् । टेक्टरमा धान लिएर गल्लामा जाँदा एकाएक मूल्य सुन्दा निरासा भएको उनले बताइन् । कति मेहेनत, महँगो विउ मलखाद, विषादी लगाएर धान खेती गरेपनि उत्पादन गरेको बालीको आफैले मूल्य गर्न नपाउनु र अर्कोतिर सरकारले धानको मूल्य नतोकिदिनु किसानहरूका लागि विडम्बना भएको बताइन् ।
उनी जस्तै यहाँ अधिकांश कृषकहरूमा निरासा छाएको छ । यता व्यापारीहरू पनि सरकारले धानको मूल्य नतोकेका कारण आफूहरूले बजारमा रहेको मूल्य अनुसार धान खरिद गरेको लमहीका गल्ला व्यापारी हमिद अन्सारीले बताए । उनका अनुसार देउखुरीमा मोटा धान प्रति क्वीन्टल रु. १८ सय मसिनो धान रु. २२ देखि २३ सय क्वीन्टलमा खरिद गर्ने गरेको बताए । तर किसानहरूले प्रत्यक्ष उपभोक्ताहरूलाई बिक्री गर्दा भने मोटा धान रु. २० हजार मसिनो धान रु. २४ प्रति क्वीन्टलमा खरिद बिक्री हुने गरेको किसानहरू बताउँछन् ।
दाङ जिल्ला धानकै लागि उपयुक्त जिल्ला मानिन्छ । यहाँ मुख्य वालीको रूपमा धान उत्पादन हुने गर्दछ । यद्यपी धानको मूल्य नतोकिँदा केही वर्ष देखि धानको मूल्यमा स्थर रहँदै आएको देउखुरीका कृषक जगुलाल चौधरीले वताए । केही वर्ष भयो सरकारले मूल्य तोक्दैन, व्यापारीहरूले मनोमानी रूपले खरिद गर्छन चौधरीले भने । सरकारले मूल्य तोक्दा विक्रिवितरणका लागि सहज हुने बताउँदै मूल्य नतोकिँदा आफूहरू ठगिएको बताए । केही वर्ष यता धानको मूल्य एउटै छ । यसैलाई आधार मानेर यस वर्ष पनि धान खरिद विक्रि गर्ने गरेको व्यापारीहरू वताउँछन् ।