© २०२३
अन्तर्राष्ट्रिय कफी दिवशको अवसरमा कफी अनुसन्धान कार्यक्रम गुल्मीले नेपालमा पहिलो पटक अन्तर्राष्ट्रिय कफी दिवश मनाएको छ । गुल्मीको रुरुगाउँपालीका–४ अन्तर्गत भण्डारी डाँडामा स्थापना भएको उक्त अनुसन्धान कार्यक्रमले जिल्लाका सरोकारवाला संघ संस्थाका प्रमुख तथा प्रतिनिधिहरूलाई कफीखेती र अनुसन्धान कार्यक्रमको अवलोकन समेत गराएको छ ।
अनुसन्धान कार्यक्रमले कफी दिवसको अवशर पारेर नेपाल पत्रकार महासंघ गुल्मी कफी ब्लग र गुल्मी उद्योग वाणिज्य संघ कफी ब्लगको समेत स्थापना गरेको छ । उक्त दुवै व्लकहरूमा संस्थाका प्रतिनिधिहरूद्वारा कफीको विरुवा रोपण गरिएको थियो ।
गतचार वर्ष अघि सरकारले भण्डारीडाँडामा देशकै पहिलो अनुसन्धान केन्द्र स्थापना गरेपछि जिल्लामा उक्त अनुसन्धान केन्द्रले कफी खेतीको क्षेत्रमा अनुसन्धानको काम गर्दै आएको छ । कफी अनुसन्धान केन्द्रले अहिलेसम्म गुल्मीमा २९ प्रकारका कफिका नयाँ जात विकास, नर्सरी स्थापना र बोटहरूको व्यवस्थापन, स्वस्थ र गुणस्तरका कफीका बेर्ना उत्पादन लगायतका क्षेत्रमा काम गर्दै आएको कफी अनुसन्धान कार्यक्रमका प्रमुख कृष्णबहादुर थापाले बताए ।
एक सय रोपनी क्षेत्रफलमा पैmलिएको भण्डारी डाँडामा अहिले १ हजार भन्दा बढी बोटहरूमा कफी फल्न शुरु गरेपछि कफी खेती हेर्नका लागि अनुसन्धान केन्द्रमा मानिसहरूको आकर्षण पनि बिस्तारै बढ्न थालेको छ । केन्द्रले १० जातका बिउबाट शुरु गरेको अनुसन्धानलाई अहिले २९ प्रकारका बोटमा विकास गरेको छ । रोपेको तीन वर्षमै एउटै बोटले ५ हजारसम्म दानादिने गरी लटरम्मै कफि फल्न थालेको छ ।
जिल्लाका १२ स्थानीय तहमध्ये रुरु, छत्रकोट, गुल्मी दरबार, इश्मा गाउँपालिका र मुसिकोट नगरपालिकामा किसानहरूले व्यवसायिक कफि खेती गर्दै आइरहेका छन् । गुल्मीमा ९३ वडामध्ये ४५ वडामा २ हजार जति व्यवसायीक कफि किसानहरू रहेका छन् । जिल्लामा १ सय ४० हेक्टर क्षेत्रफलमा कफि खेती गरिँदै आएको छ । जसबाट गुल्मीमा हाल वार्षिक ८० मेट्रिकटन भन्दा वढी कफि उत्पादन हुने गरेको छ । जैविक मलको प्रयोगबाट उत्पादन हुँदै आएको उक्त अर्गानिक फिहाल जापान, कोरिया, अस्ट्रेलिया लगायतका देशहरूमा निर्यात हुँदै आईरहेको छ ।