खोज

नवलपरासी, १२ फागुन । बौद्धकालिन प्राचिन नन्दन नगर र नन्दन ताललाई प्रवद्र्धन गर्न स्थानीय ‘आनन्द जात्रा’ गठन गरिएको मनाउन स्थानीयबासीले मुल समारोह समितिले माघ पुर्णिमाका दिन महापरिनिर्वाण घोषणा दिवस मनाउने भएका छन् । भगवान गौतम बुद्धले बैशाख पुर्णिमाका दिन कुशिनगरमा महापरिनिर्वाण लिए पनि त्यसको घोषणा बैशालीमा माघ पुर्णिमाको दिन गरेको हुदा त्यो महत्वपुर्ण दिनलाई दिवस मनाउने गरि प्राचीन नन्दन नगरमा फागुन १२ गते शनिवार साझा दिप प्रज्वलन र भजन किर्तनको आयोजना गरि मनाउने भएको हो ।
पाल्हीनन्दन गाउँपालिका वार्ड नं.६ का वार्ड अध्यक्ष समेत रहेका प्रबक्ता कृष्णचन्द्र यादवको अध्यक्षतामा भएको भेलाले पिन्कु सिँह सैथवारको संयोजकत्वमा ३१ सदस्यि मुल समारोह समिति गठन भएको थियो । आनन्द जात्रा हुनु भन्दा पहिला बुद्धको महिमा र ज्ञानलाई समेत स्थानीयलाई जानकारी गराउनुका साथै बुद्ध प्रति श्रद्धा भाव उत्पन्न गर्ने उदेश्यले सो दिवस मनाउन लागिएको वार्ड अध्यक्ष यादवले बताएका थिए । विगत केही महिना देखी नै आनन्द जात्रा मार्फत प्राचीन नन्दन नगर र नन्दन तालको प्रवद्र्धन र प्रचार प्रसार गर्ने गरि जात्राको तयारीमा जुटेका थिए । अहिले जात्राको दिन तोकिएको छैन्,उनले भने,तर बुद्धसँग सम्बन्धित माघ पुर्णिमा एक महत्वपुर्ण दिन हो, सो दिनमा बुद्धलाई सम्झदै प्राचीन नन्दन नगरक्षेत्रमा दिपावली र भजन किर्तनको आयोजना गरिएको छ । त्यसमा सम्पुर्ण गाउँपालिका बासी र जिल्लाबासी सहित बुद्ध प्रति श्रद्धा राख्ने श्रद्धालुहरूलाई सो कार्यक्रममा आह्वान समेत गरिएको हो । यसले प्राचीन नन्दन नगरबारे प्रचार प्रसारमा सहयोगी हुने उनको भनाई थियो ।

माघपुर्णिमा दिन भगवान बुद्धले महापरिनिर्वाणको घोषणा गर्दै आफ्ना अग्र सेवक आनन्दन भिच्छुलाई सुनाउदा आनन्द भिच्छुको कानमा आएर मार बस्यो र उनलाई सुन्न दिएन् । सुन्न नदिएपछि अहिले नै महापरिनिर्वाण नलिइनु भनेर भन्ने अवसर समेत भिच्छु आनन्दले पाएनन् । तर मारले गरेको त्यो छललाई पनि भगवान बुद्धले दिब्य दृष्टिले हेरिरहेका थिए । त्यसकारण महापरिनिर्वाण पश्चात आफुलाई अग्नि अन्येष्टि पश्चात बचेको अस्तिलाई राखेर स्तुपा बनाउनु भनेर पुनः भिच्छु आनन्दलाई सुनाएका थिए । जुन कुरा तिन महिना पछि बैशाख पुर्णिमाका दिन भगवान बुद्धले महापरिनिर्वाण भएर अत्येष्टि भई रहेको बेला सुनाएका थिए ।

सो अस्तिका लागि त्यहा उपस्थित मगधका सम्राट अजात सत्रु सहित आठ राज्यका राजाले आफुले अस्तु लैजाने दाबी गरेका थिए । धातु लैजाने कुरामा विवाद भए पछि त्यहा उपस्थित द्रोण ब्राम्हणले अस्थिका लागि विवाद र युद्ध गर्नु भन्दा आठ भागमा बाडेर धातु लैजान परामर्श दिएपछि सबै राजा सहमत भए र आठ भागमा धातु लिएर अ आफ्नो राज्यमा भगवान गौतम बुद्धको स्तुप निर्माण गराएका थिए । जस्मा प्राचीन कोलिय गणराज्यका राजाहरूले आफ्नो भागमा पाएको अस्तिलाई स्थापना गरि रामग्राम स्तुप बनाएका थिए भन्ने बौद्ध ग्रन्थहरूमा उल्लेख पाईन्छ । यो गाउपालिकाकै लागि गौरवको कार्यक्रम आयोजना गर्न लागिएको गाउपालिका अध्यक्ष बैजु प्रसाद गुप्ताले बताएका थिए । यो बौद्ध स्थलको प्रचार प्रसारमा यो महापरिनिर्वाण घोषणा दिवसले उल्लेख्निय योगदान पुर्याउने गाउपालिकाका प्रमुख प्रशासकिय अधिकृत बुद्ध प्रकाश पौडेलले बताएका थिए । महापरिनिर्वाण घोषणा दिवसलाई रामग्राम स्तुपा भएको रामग्राम नगरपालिकाले समेत मनाउनु पर्ने हो,तर जे भए पनि अहिले पाल्हीनन्दन गाउपालिकाले सो दिवस आन्दन मनाउन लागेको कुरा सराहनिय भएको नागरिक समाजका अध्यक्ष राधेश्याम सिँह सैथवारले भने, यस्तो महत्वपुर्ण घटना र महत्वलाई सबै बौद्ध स्थलमा दिवस मनाई स्थानियलाई बुद्ध प्रति श्रद्धा जगाउनु पुण्य कार्य हुन्छ ।

प्राचीन नन्दननगर नजिकै नन्दन ताल समेत रहेको छ, जहाँ कोलिय राजपरिवारका सदस्यहरू आनन्द लिन जाने गर्थे । ति पोखरी सुरक्षित, रमणिय, शान्त र मनोरम दृष्य थियो । सोही पोखरी (ताल) मा एक पटक सिद्धार्थ गौतम आनन्दन गर्न गएको बेला उनलाई कपिलबस्तुबाट उनको छोरा राहुल जन्मेको खबर सोही तालमा पुगेको थियो । उनीबाट कपिलबस्तु फर्केका थिए । आन्दन गर्ने पोखरी (ताल) मा मंगल सन्देश प्राप्त भएको हुदा मंगल पोखरी(ताल) पनि भन्न थालिएको हो । पछि सोही मंगल पोखरी अर्थात ताल नन्दन ताल भनिए होला । सुरक्षार्थ बस्ने सुरक्षाकर्मीहरूको स्थान पछि नगरको स्वरूप प्राप्त गरेको हो । अहिले ताल नजिकै रहेको पुरातात्विक स्थल प्राचिन नन्दन सिटी (नगर) हो ।नगर नजिकै पडरी गाँउ छ । जुन गाँउ क्षेत्रमा आनन्द गर्न आउने कोलिय राजपरिवार, सैनिक,अन्य नागरिकहरू रात्री बस्ने क्याम्प खडा गर्ने प्रचलन हुने गरेको थियो । जसलाई स्थानिय भाषामा पडाव पनि भन्ने गरिन्छ । सोही पडाव राख्ने स्थान नै पडरी गाउँ भएको समेत अनुमान गर्न थालिएको छ ।