खोज

गत बर्ष रुपन्देहीको ओमसतिया गाउँपालिका वडा नम्बर ११ का ३७ एक पुरुषलाई कोरोना संक्रमण भयो । कोरोनाको भयाभह त्रासका बीचमा गरिएको लकडाउनकै क्रममा उनलाई कोरोना संक्रमण भएको थियो । रुपन्देहीमा करिव एक दर्जन व्यक्तीका कोरोना संक्रमण देखिएको अवस्थामा उनलाई पनि संक्रमण पुष्टी भयो ।

ओमसतिया गाउँपालिकाले निर्माण गरेको घरमा नै (होमआईसोलेसन) मा बस्ने उनले निर्णय गरे । केही दिन मात्रै पहिला संक्रमित सुरक्षित साथ होम आईसोलेसनमा बस्न पाउने निर्णय गरेको थियो । सोही अनुसार ति ३७ बर्षिय पुरुष आफ्नै घरमा बस्ने निर्णय गरेका थिए । तर उनको निर्णय समाजमा ‘अमान्य’ भयो ।

कोरोना लाएको घर भन्दै समाज, छरछिमेकी तथा टोल विकास समितिका व्याक्तिहरुले समेत उनले कोरोना फैलाउने र आफुहरु असुरिक्षत भएको भन्दै घरमा बस्न नदिने निर्णय गरे । कतिपय ले उनलाई तुच्छ शब्द प्रयोग गरी गाली गरे । कतिपयले प्रहरी समेत बोलाए र उनको मनोबल घटाउने काम गरे ।

प्रहरी प्रशासनमा समेत स्थानीयहरुले दबाब दिएपछि प्रहरीबाटपनि उनलाई घरमा बस्न नदिनको लागि कैयन प्रयत्न भए । तर उनी कानूनी हिसाबले घरमा नै बस्ने निर्णय गरेको कारण उनी घरमा नै बसे, १९ दिन पछि उनी कोरोना जित्न समेत सफल भए ।

यो एउटा प्रतिनिधि उदाहरण मात्रै हो । गत बर्ष कोरोना संक्रमित भएका व्याक्तिहरुलाई समाज, परिवार तथा अन्य व्यक्तिहरुले समेत हेर्ने दृष्टिकोण फरक थियो । संक्रमण मुक्त हुन सफल भएकी रुपन्देहीको सैनामैना नगरपालिका वडा नम्बर १ का एक महिलाको अनुभव छ –‘कोरोना लागेकोमा अपराध नै गरेको जस्तो गर्ने गरी व्यवहार गाउँ, छर छिमेकबाट भएको थियो, तर अहिले त्यस्सो छैन ।’

गत बर्ष कोराना लागेको व्यक्तिको घर नै सिल गर्ने, बाहिर व्यक्ति वा त्यो बाटो नै प्रयोग गर्न नदिने जस्ता ‘यो कोरोना संक्रमितको घर हो ’ भनेर सूचना नै टाँस्ने काम भएका थिए ।

तर यो पटक भने यी र यस्तो घटनाहरु सुन्न, हेर्न वा पढ्न पाइएको छैन । अर्थात आम मानिसहरुको सोचाईमा अहिले ठुलो परिवर्तन आएको छ । खासगरी कोरोना पनि एउटा भाईसरको कारणले लाग्ने रोग हो, यो सर्ने निश्चित बाटो छन्, ति बाट जोगिन सकेमा कोरोना संक्रमितहरुको सेवामा लाग्न सकिन्छ भन्ने धारणा विस्तारै विकास हुदै आएको छ ।

विगतका बर्षहरुमा कतिपय व्यक्तिहरुले कोरानालाई प्राचिन कालमा प्रयोग गरिने कुष्ठी प्रभावित व्यक्तिहरुको भाषा (कोर भएको) समेत भन्ने भ्याएको स्मरण गर्र्दै रुपन्देहीमा विगत लामो समय देखि समाजशास्त्र विषयको अध्यापन गराउदै आएका लेखनाथ खनाल यस पटक भने कोरोना भएका व्यक्तिहरुलाई हेर्ने दृष्टिकोेणमा आकास जमिनकै फरक भएको बताउँछन् ।
बुटवल बहुमुखी क्याम्पस समाजशास्त्र संकायका प्रध्यापक खनालका अनुसार सुरुवाती दिनमा मानिसहरुमा जस्तो प्रकृतिको त्रास थियो त्यो पटक भने कम हुदै आएको छ । मानिसको मानवीय स्वभाव नै पहिलो पटक देखा परेको वा पहिलो पटक भोगीएको देखिएको कुरामा बढि भन्दा बढि सजगता देखाउने, त्रास पैदा हुने भएको कारण कतिपय समयमा नराम्रो लान्छना समेत लाउने गरेको बताउँछन् ।

तर पछिल्लो समयमा भने कोरोना प्रभावित व्याक्तिहरु मात्रै होईन, कोरोना संक्रमितहरुको सेवामा लाग्ने व्यक्तीहरुलाई समेत समाजले राम्रो दृष्टिकोणबाट हेर्ने गरेको छ । खसगरी गत बर्ष केही स्वास्थ कर्मी, चिकित्सकहरुलाई समेत भाडामा बस्दै आएको बेला भाडाको घरमा नआउनको लागि घरबेटीहरुले नै आग्रह गरेको लगायतका कुराहरु समेत आएका थिए । जसको कारण कोरोना प्रभावितको उपचारका लागि सेवामा लाग्ने चिकित्सक तथा स्वाथ्य कर्मीहरुको लागि १४ दिन अस्पतालमा र १४ दिन आईसोलेसनमा बस्ने व्यवस्था समेत लुम्बिनी प्रदेश सरकारले गरेको थियो । जसको लागि समस्या हुने चिकित्सक तथा स्वाथ्यकर्मीहरुको लागि होटलमा समेत बस्ने व्यवस्था गरेको थियो ।

तर यो पटक भने यसो गर्नुपरेको छैन ।

खासगरी कोरोना प्रभावित अधिकांस होम आईसोलेसनमा बसेका छन् । उनीहरुको उपचारको लागि घरघरमा अक्सिजन पु¥याउने देखि लिएर औषधी समेत लिएर जन प्रतिनिधि, सामाजिक व्यक्तिहरु लागिपरेका छन् । स्वाथ्य संस्थामा समेत उनीहरुको राम्रो उपचार हुने गरेको स्वयम् अस्पतालमा बसेर आएका व्यक्तिहरुले बताउँछन् ।

नेपाल नर्सिङ्ग एशोसीयसन रुपन्देहीका अध्यक्ष श्रीमती हिरि केसीका अनुसार गत बर्ष कोभिड प्राभिावित व्यक्तिहरुको सेवामा लागेका कतिपय नसीङ्ग व्यक्तिहरलाई घरवेटीहरुबाट समेत नराम्रो व्यवहार गरेको कुरा आएको भएपनि यो पटक भने यस्तो प्रकृतिको घटना नभएको उनी बताउँछिन् ।

आफ्नो घरमा नै करिव १० देखि १२ जना नसीङ्ग पेशमा आवद्ध कोरोना विशेष अस्पतालमा आवद्ध व्यक्तिहरुलाई भाडा मा दिदै आएकी उनलाई गत बर्ष केही छिमेकीहरुले समेत नराम्रो दृष्टिकोणबाट हेरेका थिए । उनले गत बर्ष कतिपय नसिङ्गपेशमा आबद्ध व्यक्तिहरुलाई गरेको व्यवहारको विषयमा नेपाल नसिङ्ग एशोसीयसनमा समेत उजुरी समेत गरिएको स्मरण अध्यक्ष केसीको छ ।

गत बर्ष कोभिडको विरामीको सेवामा लागेकै बखतमा आफ्नै घरको छतमा बस्दा समेत छिमेकीहरुले देखे भने लुक्ने, फोनमा भने पटक पटक कुरा गर्ने तर बाटोमा देख्दा वा भेट्दा समेत नबोल्ने गरेको उनको तीतो अनुभव उनले सुनाइन ।
तर यो पटक भने यस्तो कुनै पनि कुराको समस्या नभएको उनको भनाई छ । विगत ४ बर्ष देखि नसिङ्ग एशोसीयसन नेपाल रुपन्देहीका अध्यक्ष रहेकी हरि केसीका अनुसार सुरुवाती अवस्थामा पेशामा आवद्ध व्यक्तिहरु धेरै कम थिए । तर अहिले करिव ३ सय भन्दा बढि आजीवन सदस्यको रुपमा रहेका छन् ।

अध्यक्ष केसी भन्छीन्–‘पछिल्लो समयमा हामी प्रति हेर्ने दृष्टिकोणमा परिर्वतन आएको छ, जुन सकारात्मक पक्ष हो ।’