खोज

पाल्पा, २१ असार
कुनै संस्थाले किसान केन्द्रित रहेर काम गर्दा कस्तो आर्थिक परिवर्तन देख्न सकिन्छ भन्ने उदाहरण पाल्पाको डुम्रेमा पुगेर देख्न सकिन्छ । जहाँ चार पालिकाका किसानहरु आफैले स्थापना गरेको संस्थासँग हातेमालो गर्दै गाउँमै स्वरोजगार सिर्जन गरिरहेका छन् । गाउँमा कृषि कर्मबाट पनि पैसा आउने वातावरण बनाउन सकिन्छ भन्ने उदाहरण देखाइरहेका छन्। जिल्लामा २०५१ सालमा स्थापना भएको डुम्रे दुग्ध कृषि सहकारी संस्था लि. किसानको सारथी बन्दा यो संभव भएको हो ।

उक्त सहकारीमा ती सय १० किसान आबद्द छन् । तिनाउ गाउँपालिका वडा नंं. ६ बाह्विसेक गिरीराज खनालले सहकारी आफुहरुका लागि बरदान भएको प्रतिक्रिया दिए । पुर्खौलीदेखि गाई पाल्दै आएका गिरीको गोठमा अहिले ३ वटा गाई छन् । उनले दैनिक ४० देखि ४५ लिटर दुध सहकारीसम्म ल्याउने गरेको बताए ।
सहकारीको मातहतमा दैनिक रुपमा २ हजार ५ सय लिटर दुध संकलन हुने गर्दछ । उक्त सहकारीको दुग्ध संकलन केन्द्रमा भैरवस्थान कृषि बहुउद्देश्यीय सहकारी, जनमैत्री कृषि सहकारी र माडी कृषि बहुउद्देश्यीय सहकारी गरी तीन सहकारी र ७ समुहले दुध संकलन गरी डुम्रे सहकारीमा दुध संकलन गरी पठाउने गरेका छन् । ति ७ समूहहरुमा छाप पशु विकास समिति, मदनपोखरा, जरेपिपल दुग्ध संकलन केन्द्र, तानसेन, पोरकनी दुग्ध संकलन केन्द्र, ढिमुरे, काशी भन्ज्याङ दुग्ध संकलन केन्द्र, तिनाउ ६, हटिया दुग्ध संकलन केन्द्र, तिनाउ ६, पुग्दी दुग्ध संकलन केन्द्र, तिनाउ ६, चिदी दुग्ध संकलन केन्द्र ६ रहेका छन् ।

संकलन भएको दुध माग अनुसार तानसेन, दमकडा, प्रभास, मिसन, जोडधार, गुल्मीको रिडीसम्म पुग्ने गरेको छ । दुध बिक्रीका लागि बजारको कुनै समस्या रहेको छैन् । सहकारीका संचालकहरुले आफ्नो धितो राखेर किसानलाई ऋण समेत उपलब्ध गराउँदै आएका छन् । किसानलाई २ वटा फरक फरक बैंकबाट ९.९५ प्रतिशत र ६ प्रतिशतमा ऋणको सुविधा दिएका थिए । सहकारीले दाना पसल, भेटेनरी औषधी, एग्रोभेट सेवा दिएको छ ।संस्थामा १५ जना कर्मचारी र २ वटा बोलेरो गाडी समेत छ । किसानलाई पुश पालनमा प्रोत्साहन गर्नका लागि सहकारीले आफ्नै प्राविधिक राखेको छ भने पशु वीमा समेत गरिदिएको छ ।

सहकारीले प्राविधिक राखेर किसानलाई सेवा दिइरहेको सहकारीका व्यवस्थापक गोपाल जिसीले बताए । उनका अनुसार किसानले दुध बिक्री गर्दा प्रतिलिटर २ रुपियाँ सहकारीमा बचत गर्ने गरिएको छ । यसबाट किसानको संचित कोषमा पैसा बढ्दै जाने र चाहिएको समयमा रकम निकालेर गर्जो टार्न सक्छन् ।

किसानलाई पशु सुत्केरी पोषणः

सहकारीले सुत्केरी भएको १५ दिनभित्र भिटामिन, मिनिरल र क्याल्सियम सहितको प्राविधिक सेवा दिने गरेको छ । गाई, भैसी खरीद गर्दा २ हजार ५ सय रुपियाँ ढुवानी अनुदान दिने गरेको छ । सहकारीको स्थापना दिवकमा किसानलाई पुरस्कार दिने गरेको छ । शेयर सदस्यलाई बोनस वितरण र पशु उपचार खर्च दिने गरेको छ । उक्त दिन ३१० शेयर सदस्यलाई करिब ८ लाख रुपियाँसम्म वितरण गर्ने गरिएको छ ।
भैसीको दुध प्रतिलिटर १५ रुपियाँ सहकारीले थप रकम दिने गरेको छ ।

यसरी थप गरेर प्रोत्साहन रकम दिन थालेको २ बर्ष पुगिसकेको छ । भैसी पालनमा प्रोत्साहन गर्न यो नीति ल्याइएको सहकारीले जनाएको छ । सिजन अनुसार भैसीको दुध संकलनको अनुपात कमबढी हुने गरेको छ । सहकारीका अनुसार असौज–माघमा करिब ८ सय लिटर र फागुन–साउन महिनामा ४ सय लिटर भैसीको दुध संकलन हुने गरेको छ । उक्त सहकारीमा धेरै दुध ल्याउनेले २ सय लिटर र कममा २÷३ लिटरसम्म दुध बिक्र गर्न किसान आउने गर्दछन् ।

किसानलाई सरकारको पनि प्रोत्साहनः

किसानलाई सहकारीमा दुध बेचे वापत पालिका अनुसार पालिकाले प्रतिलिटर फरक फरक थप प्रोत्साहन रकम दिने गरेका छन् । तिनाउ गाउँपालिकाले विगत ४ बर्षदेखि प्रतिलिटर २ रुपियाँ, रिब्दीकोट गाउँपालिकाले प्रतिलिटर २ बाट शुरु गरेर अहिले ४ रुपियाँ, तानसेन नगरपालिकाले चालु वर्षदेखि प्रतिलिटर २ रुपियाँ दिने गरेको छ ।

माथागढी गाउँपालिकाले गत बर्ष प्रतिलिटर २ रुपियाँ दिने गरेकोमा चालु वर्ष दिएको छैन् । लुम्बिनी प्रदेश सरकारले पनि प्रतिलिटर २ रुपियाँ प्रोत्साहन रकम दिने गरेकोमा चालु वर्ष भने दिएको छैन् । यो अभ्यास अरु गाउँ ठाउँका लागि पनि सिक्न योग्य देखिन्छ ।