ट्रेंडिंग:

>> ट्राफिक प्रहरीलाई उपयोगी हाईड्रोलिक मेटल कटर >> सामसङद्वारा एआई वासींग मेसिन सार्वजनिक >> बढ्दो अनलाईन ठगीविरुद्ध होसियारी >> भूकम्प गएपछि प्रधानमन्त्रीद्वारा सतर्क रहन आग्रह >> जाडो छल्ने चराले तालतलैयामा चहलपहल >> नेपाल, चीन र भारतमा एकसाथ भूकम्प >> मोटर चढ्ने रहर पुरा हुँदै >> तिब्बत केन्द्रबिन्दु भएर ७ म्याग्नेच्युडको भूकम्प, नेपालमा पनि ठूलै धक्का >> कुन कुन प्रदेशमा छ आज वर्षाको सम्भावना ? >> बिर्तामोडका पूर्वमेयर शिवाकोटी बलात्कार अभियोगमा कारागार चलान >> सिद्धार्थनगरमा पूर्वाधारतर्फ ५९ योजना अघि बढ्दै >> तिलोत्तमा सुनचादी टिमलाई फुटसलको उपाधि >> देवदह क्वाटरफाईनलमा >> मुख स्वास्थ्य सचेतना जगाउने होर्डिङ बोर्ड >> मदन भण्डारी ईण्डो–नेपालमा सेमीफाइनल समीकरण पूरा >> ३३ करोड ९३ लाख सम्पत्ति शुद्धीकरण मुद्दामा ३ जना दोषी ठहर >> लुम्बिनीमा सरकारी सवारी साधनमाथि ‘डिजिटल निगरानी’ >> मिटरव्याज पीडितद्वारा जिल्ला अदालत परासी अगाडि प्रदर्शन >> दाङ उद्योग वाणिज्य संघले छैठौं व्यापार महाेत्सव गर्ने >> आजका लागि एमाले बैठक सकियो, भाेली फेरी बस्ने >> लेखा समितिका सभापति पोखरेलका ‘स्वकिय सचिव’ बिरूद्द पक्राउ पुर्जी >> कामविहीन बन्दै कर्णालीका मिनि संसद, तीन समिति अझै नेतृत्वविहीन >> एमाले केन्द्रीय समिति बैठक, ६४ जनाले राखे धारणा >> सेयर बजार परिसूचक ४९ अंकले बढेर २६४०.६८ बिन्दुमा >> कान्ति बाल अस्पतालमा २ लाख ४ हजार २९९ बालबालिकाको उपचार, ३ हजार शल्यक्रिया सफल >> इजरायलमा श्रमिक पठाउने प्रक्रिया पुनः सुरू >> संघीय ढाँचाको बित्तीय व्यवस्थापनलाई प्रभावकारी बनाउन अर्थमन्त्री पौडेलको जोड >> बंगलादेशमा शेख हसिना कालका पुर्व प्रहरी महानिरीक्षक पक्राउ >> संघीय संसदको राज्य व्यवस्था समितिमा ९२ उजुरी, ५८ वटा दर्ता >> ब‌‌गलादेशमा शेख हसिनासहित ११ जनाबिरुद्द अर्को पक्राउ पुर्जी जारी >> ट्राफिक प्रहरीलाई उपयोगी हाईड्रोलिक मेटल कटर हस्तान्तरण >> क्यानाडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले यसै हप्ता राजिनामा दिने >> भ्रष्टाचारको खुलासा गर्ने पत्रकारको गहिरो चोटसहित ट्याङ्कीमा शव भेटियो >> इटालियन प्रधानमन्त्री जर्जिया मेलोनीले डोनाल्ड ट्रम्पसँग भेटेर नयाँ तरंग सुरू >> रवि लामिछानेका पक्षधर वकिलको बहस सुरू >> एमाले केन्द्रीय समिति बैठक सुरू, सदस्यले ३-३ मिनेट धारणा राख्ने >> माओवादी केन्द्रीय समितिः प्रचण्डको प्रतिवेदन माथि छलफल सुरू >> भारतमा एचएमभीपी भाइरसको संक्रमण देखियो, दुई बालक प्रभावित, स्वास्थ्य मन्त्रालयको आकस्मिक बैठक >> युसीएमएस भैरहवाको २६ औं साधारण सभा >> बालसुधार गृह भैरहवा लगायतका विपक्षीहरुको नाममा परमादेश जारी >> पुष्पा २: बलिउडका सबै रेकर्डहरू पछि पार्दै, आमिरको दंगलको २ हजार करोडको रेकर्ड छेउमा >> उर्लाबारी आगलागी घटनाका पीडित भन्छनः ‘जिँउदो लाश भएर बाँचेका छौं’ >> रौतहटमा जंगली हात्तीको आतंक, दर्जन घरमा क्षति गरेपछि स्थानीय आतंकित >> औषधी ब्यवसायी संघको सम्मान >> पथरीमा भीम पौडेलको दादागिरी: शौचालयको मलमुत्र जनताको नहरमा, घनाबस्तीमा अलकत्रा प्लान्ट राख्ने योजना >> रिपोर्टस क्लब नेपाल कपिलवस्तुको नेतृत्वमा पौडेल >> ट्रम्प बिजयी भएको कमला ह्यारिसले आज संसद गर्दैछिन औपचारिक घोषणा >> सुन चाँदीको मुल्य स्थिर >> गुल्मीका पाँच वर्षीय बालक ब्लड क्यान्सरसँग जुध्दै, उपचारमा आर्थिक अभाव >> एमाले केन्द्रिय समिति बैठक सुरू, केन्द्रिय सदस्यले ३-३ मिनेट धारणा राख्ने

लोपउन्मुख कुसुन्डा भाषामा गीत रेकडिङ हुँदै

२१ पुष २०८१, आईतवार
२१ पुष २०८१, आईतवार

दाङ,२१ पुस ।

टोक टा गिलाङ्डइ म्येहाक गिलाङ डा साङ्डान नि
गिलाङ डा टम्डान, गिलाङ डा बिबि चिडान, लाहाङ गा घु चिडान नि
गिलाङ डा लाङ्टे गिमट गा वेन, लाहाङ गा काउ नि ।
कसुन्डा भाषाको गीतलाई नेपालीमा पनि राखिएको छ ।
हामी त वनका राजा वनमा बस्यौँ नि
वनमा खायौँ, वनमा घुम्यौँ, गाउँमा स¥यौं नि
वनमा जस्तो मनमा खुसी गाउँमा छैन नि ।।
कुसुन्डा भाषाको अध्ययन अनुसन्धानमा गरिहेका दाङका उदय आलले रचना गरेको कुसुन्डा भाषाको गीत रेकडिङको काम सुरु भएको छ । उनले कसुन्डा संरक्षण र पछिल्लो पुस्तालाई जस्ताको तस्तै हस्तान्तरण गर्नका लागि गीत लेखेको बताए । पछिल्लो पुस्तालाई गीत लेख्न प्रेरित गर्नका लागि पनि आफूले सुरुवात गरेको उनको भनाइ छ । राष्ट्रिय जन गणना २०७८ अनुसार नेपालमा १सय ४२ वटा जातजातिहरु रहेका छन् । नेपालका बसोवास गर्ने बिभिन्न जात जातजाति मध्ये कुसुन्डा एक लोपउन्मुख आदिवासी जनजाति हो । भाषा संरक्षणका लागि पछिल्लो पुस्तालाई भाषिक ज्ञान दिने र संरक्षण गर्ने काम भएको थियो अहिले गीत लेखेर रेकडिङको काम सुरु गरिएको हो ।
राष्ट्रिय जनगणना २०७८ अनुसार नेपालमा १४२ जातजाति र १२४ भाषाहरु उल्लेख गरिएको छ । जनगणनाअनुसार नेपालमा कुसुन्डा जातिको कूल जनसंख्या पुरुष १ सय १५ र महिला १ सय ३८ गरी कुल २ सय ५३ जना छन् । लुम्बिनी प्रदेशको प्युठान जिल्लामा पुरुष १६ र महिला १५ गरी ३१ जना कुसुन्डा छन् भने दाङ जिल्लामा पुरुष १७ र महिला २७ गरी ४४ जना छन् । कुसुन्डाहरु गोर्खा, तनहुँ, कपिलवस्तु, अर्घाखाँची, प्युठान, रोल्पा, दाङ देउखुरी र सुर्खेत जिल्लामा बसोबास गरिरहेको अनुसन्धानकर्ता उदय आलेले जानकारी दिए ।
जनगणना २०७८ मा कुल कुसुन्डा २ सय ५३ उल्लेख गरिए पनि नेपाल कुसुन्डा विकास समाज केन्द्रीय कार्यालय घोराही दाङको सम्पर्कमा रहेका र स्थलगत अध्ययनको क्रममा सङ्कलन गरिएको तथ्याङ्कअनुसार नेपालमा कुसुन्डाको कूल जनसंख्या १ सय ७० जना मात्र रहेको छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी दाङ जिल्लामा ७४ जना, प्युठानमा ५५, सुर्खेतमा १९, गोर्खामा ११, अर्घाखाँचीमा ४, रोल्पामा ३, कपिलवस्तुमा २ र तनहुँमा २ जना कुसुन्डा बसोवास गर्दछन् ।
भाषा आयोगले सञ्चालन गरेको कुसुन्डा भाषाका नयाँ पुस्तालाई पहिलो,दोस्रो,तेस्रो र चौथो चरणको भाषा प्रशिक्षण दिएर लोप उन्मुख भाषाको संरक्षण गरेको अनुसन्धानकर्ता आलेले बताए । कुसुन्डा भाषाको पूर्ण बक्ता लमही नगरपालिका –३ कुलमोरका ज्ञानीमाया कुसुन्डाको ६ वर्ष अघि ८२ वर्षको उमेरमा निधन भएपछि कुसुन्डा भाषा लोप हुने डर सबैलाई थियो । तर दाङका उदय आलेले अनुसन्धान गरेर भाषालाई संरक्षण र बिस्तार गरेका कारण जीवीत रहेको जानकार बताउँछन् । अर्का बक्ता कमला कुसुन्डाको सहयोगमा भाषा संरक्षण गरेको आलेले बताए । दाङ र प्युठानका २४ जना कसुन्डा समुदायका युवा पुस्ताले मातृभाषा सिकिसकेका छन् । दाङको घोराही– ५ धर्नामा रहेको महेन्द्र माध्यमिक विद्यालयमा १२ जना र घोराही –१८ सुपैलाखुटीमा १२ जनाले कुसुन्डा भाषा सिकेका हुन् । उनीहरु अहिले बोल्न र लेख्न सक्ने भएका छन् । कुसुन्डा भाषामा प्रकाशन भएका पाठ्यपुस्तकको अध्ययन पनि गरिरहेको उनले बताए । पछिल्लो पुस्ताले भाषा सिक्नमा चासो राखेर सिकेका थिए । दुइ जना गैर कुसुन्डाले पनि यो भाषा सिकेका छन् । भाषा आयोगको सहयोगमा भाषा संरक्षणको काम भइरहेको छ । कुसुन्डा भाषालाई जोगाइराख्न र पछिल्लो पुस्तालाई हस्तान्तरण गर्नका लागि पछिल्लो समय गीत रेकडिङको काम गरिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।।

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?