ट्रेंडिंग:

>> दाङमा टिप्परको ठक्करबाट मोटरसाइकल चालकको मृत्यु >> नेपाल सेनाद्धारा सकल दर्जाका उत्कृष्ट एकल महिला सम्मान >> रेवतीरमण भण्डारी कोशी प्रदेशको आन्तरिक मामिला तथा कानुन मन्त्री >> २५ हजार घुससहित नेपाल प्रहरीका सई पक्राउ >> एनपीएलमा जनकपुर बोल्ट्सको लगातार दोस्रो जित >> घोराही तुलसीपुर सडक अवरुद्ध >> यस्तो छ कर्णालीका आठ पालिकाको नतिजा >> आठ डिआइजीले पाए दर्ज्यानी चिन्ह >> पुथाउत्तरगंगाको उपाध्यक्षमा माओवादीकी नरपुरा विजयी >> बर्दियाको ठाकुरबाबा ४ मा नेपाली काँग्रेस विजयी >> रूपन्देही क्रिकेट संघले दियो ७ खेलाडीलाई मासिक ५ हजार सुविधा >> कार्यवाहक प्रधानमन्त्रीको जिम्मेवारी प्रकाशमान सिंहलाई >> ‘पुष्पा २ः दी रूल’को टिकटमा बृद्दी, एउटाकाे नै मुल्य २४ सय >> कीर्तिपुर-४ मा स्वतन्त्रबाट खोस्यो कांग्रेसले वडाध्यक्ष >> बुटवल कालिका क्याम्पसले ११ औं वार्षिकोत्सव मनाउँदै >> थाइल्याण्डले तस्करी गरेर ल्याएका १ हजार लोपोन्मुख जनावर माडागास्करमा फिर्ता पठायो >> प्रधानमन्त्री ओली चीन प्रस्थान >> ३७ स्थानको मतपरिणाम : कांग्रेस पहिलो, माओवादी दोस्रो, एमाले तेस्रो >> इमरान रिहाइ मागमा १२ प्रदर्शनकारीको मृत्यु, पाकिस्तानी सरकारले भन्यो,– झुटो >> एनपीएलः आजको दोस्रो खेलमा जनकपुर र कर्णाली भिड्दै >> यामाहाद्वारा बुटवलमा माइलेज च्यालेन्ज र ¥याली >> प्रमको चीन भ्रमण र ‘ब्रेक थु्र’ को अपेक्षा >> गोरक्षक, वीर गोरखा नेपाली >> डिजिटल कक्षामा रमाउदै–सिक्दै >> मुसिकोटमा घरघरमा पानी, हट्यो दजाकोटबासीको हैरानी >> मगर साहित्य महोत्सवमा देशभरका साहित्यकार जुटने >> प्रारम्भिक कक्षा सिकाइ बिद्यालय अनुदान कार्यक्रमको शुभारम्भ >> दैलेखको महाबु गाउँपालिकाको अध्यक्षमा एमालेका शाही निर्वाचित >> प्रधानमन्त्री ओलीको चीन भ्रमण आजदेखि >> काठमाडौं-१६ मा रास्वपाकी रोजिना श्रेष्ठ विजयी >> स्वामिकार्तिक खापरको उपाध्यक्ष एमालेले जित्यो >> दिगोपन हुने परियोजनामा काम गरौ — नगरप्रमुख पाण्डेय >> कीर्तिपुर-१ को वडाध्यक्षमा कांग्रेसका महर्जन निर्वाचित >> गुल्मीको मुसिकोटमा काँग्रेस उमेद्वार विजयी >> जसपाका सहित चार उमेदवारको शुन्य मत >> शुद्धोधन–१ मा एमालेका ताहिर विजयी >> रोल्पा रुन्टिगढीमा कांग्रेसका भूपमणि पुनमगर विजयी >> अवैध मदिरा बनाउने सामान सहित एक जना पक्राउ >> शिवराज नगर युवा परिषद्का पदाधिकारीहरूको सपथग्रहण >> अपडेटः बाणगंगा दुर्घटनाका घाइतेको मृत्यु >> दाङमा एचआईभी संक्रमितको संख्या गत वर्षभन्दा बढ्यो >> एनसेल बन्यो लुम्बिनी लायन्सको मुख्य प्रायोजक >> तितेपाती महिला सहकारी संस्थाको बाह्रौं वार्षिक साधारण सभा >> ग्याष्ट्रो सेन्टर बुटवलद्वारा एक वर्षमै २५ सय बिरामीको सफल उपचार >> कपिलवस्तु बाणगंगामा विङ्गर दुर्घटना, एकजना गम्भीर घाइते >> आज नेप्से ९.९९ अंकले घटयो >> रवि लामिछानेकाे बयान आज पनि सकिएन, बाँकी भाेली हुने >> एमालेको जग्गा बिबाद सर्वोच्चमा, हेर्न नभ्याइने भन्दै पाँचौं पटक स्थगित >> मगर साहित्य महोत्सवको तयारी पूरा >> बुटवलका ३ स्थानमा अव घुम्ती शौचालय

सरकारविरुद्धको स्याल हुइयाँ विरोध र औचित्य

१० मंसिर २०८१, सोमबार
१० मंसिर २०८१, सोमबार

कायदालाई अर्को शब्दमा काईदा पनि भन्ने गरिन्छ । काईदा र कायदाको वास्तविक अर्थ भनेको काम गर्ने तौर तरिका वा काम गर्ने रीति भन्ने बुझिन्छ । त्यसो त काइदा भनेको एक प्रकारको नियम पनि हो । कहिले कुनै वस्तुको प्रशंसा गर्नुपरेमा काइदाको रहेछ पनि भनिन्छ । कहिले असल कामको वारेमा भन्नु परेमा पनि काइदाको काम रहेछ आदि भनिन्छ । यो एक प्रकारको अभिव्यक्ति भित्र पर्दछ । बोलेर गर्नु वा काम गरेर देखाउनु उस्तै कुरा हो । कामको वा वस्तुको प्रशंसा पनि यो शब्दले बुझाउने भएकाले दुबै अर्थमा लिंदा राम्रै मानिन्छ । काम वा वस्तु फरक भए पनि रीति भित्र पर्दछन् । आजभोली एउटा चलन चल्तीमा आएको छ– त्यो हो चारैतिरबाट सरकारको आलोचना गर्ने काइदा । बाढी आयो सरकारलाई गाली, सुख्खा खडेरी भयो सरकारलाई गाली, पहिरो गयो वा असिना परेमा पनि सरकारलाई गाली । सरकारलाई गाली गर्ने यस्ता तमाम उदाहरणहरू हुन सक्छन् र छन पनि । यतिवेला पञ्चायतीकालको शासनको याद आईरहेको छ । आजभोली सरकार कहाँ छ ? भन्नेहरू र सरकारले यो गरेन र त्यो गरेन भन्नेहरूका अग्रजहरू सायद कतिपय व्यक्तिहरू त्यतिवेला सत्ता सञ्चालनमा थिए होलान् । सरकार कसरी चलेको छ ? र, सत्ता कसरी चल्छ ? सायद बाहिर बस्नेहरूले आज जसरी बोल्ने गर्छन त्यतिवेला बोल्न पाईदैनथ्यो । २०४६ साल चैत्र भन्दा पछि जन्मिएकाहरूले पञ्च्यती कालको वारेमा जान्न मात्र नभएर सुन्न पनि चाहेनन् । किनकी बहुदलीय व्यवस्था आएपछि यसैमा रुमल्लिन ठिक्क भएको छ । कहिले प्रतिगमन त कहिले टनकपुर कहिले जनआन्दोलन भाग दुई यस्तै यस्तैमा एकातर्फ दिनहरू विते भने अर्कोतर्फ सरकारको नजिक हुनेहरूले पाएको रसको चर्चा पनि कतै चले होलान ।

बहुदलीय व्यवस्था आए यताका दिनहरू भन्दा लोकतन्त्र आएपछिका दिनहरूमा नेपाली नागरिकहरूले हरस्थान र काममा सरकारलाई बढ्ता खोज्ने र कतिपयले सरकारको आलोचनामा समय खर्चिने प्रवृति बढेर आएको छ । तत्कालको कुरा गर्ने हो भने त न्यायपालिका भनेको के हो ? कार्यपालिका के हो ? र व्यवस्थापिका भनेको के हो भन्ने कुरा नै भुलेर सबै कुरा सरकार हो भन्ने जस्तै गरेर सरकार माथि लान्छना लगाउने बानीको विकास भएको पाइन्छ । यी तिन तहले गर्नेकाम फरक छ । एउटाले नीति बनाउँछ अर्कोले कार्यान्वयन गर्छ र अर्कोले नीति पालना भए नभएको हेर्ने सुन्ने र नीति पालना नभएको भए पालना गर्न लगाउने र अटेरगरेमा वा नियम विपरित गरेको भए कारवाहीको समय तथा सजाय तोक्ने काम गर्दछ । तर, यो कुरा कानुन बनाउनेहरूले नै नबुझेको महसुस हनु लागेको छ । यस प्रसंगमा उउटा उदाहरण– राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछानेलाई सहकारी ठगी अभियोगमा सम्मानित अदालतले पक्राउ गर्न भनेको हो । यो हजारमा हजार गुणा नै सत्य हो । तर अदालतले गरेको आदेशलाई बंग्याएर किन सरकार र सरकारका साझेदारी दल अनि त्यसको नेतृत्व गर्ने प्रधानमन्त्री के पी.ओली माथि लान्छना लगाइन्छ ? अदालतलाई आदेश दिने अधिकार केपी ओलीलाई भएको भए उनले विगतमा संसंद विघटन गरेको समयमा उनका विरुद्धमा फैसला हुने थियो ? उनीसंग अदालत प्रभावमा पार्न सक्ने क्षमता वा अधिकार भएको भए संसद विघटनको पक्षमा फैसला आउने थियो । कुनैपनि मुलुकको प्रधानमन्त्रीको आदेशमा कुनैपनि अदालत चल्दैनन् भन्ने सत्यलाई किन बुझेरपनि बुझ पचाएको होला ? राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका अधिकांश साँसदहरू सरकारको विरुद्धमा नारा लगाउन मुलुकको विभिन्न भागबाट पोखरा पुगेको अवस्था हो । यसलाई सजिलो काइदाका रूपमा लिने होला कि नीति बुझ्न ढिला भएको भन्ने होला ? जवकी आफै कानुन बनाउने तहमा पुगेका व्यक्तिहरू हुल बाँधेर एउटा व्यक्तिको समर्थकको नाममा सरकारको र अदालत दुबैको अपहेलना गरिरहेका छन् । यो आश्चर्यको विषय अवश्य हो । सम्मानित अदालतमा पुगेपछि अदालतले प्रमाणको आधारमा दण्ड वा छुटकारा दिने निश्चय छ । अभियोग लाग्दैमा कोही पनि दोषि हुन्छ भन्ने होइन । प्रमाणले भोली रविलाई सजाय गर्नु हुँदैन भन्यो भने उनले मुक्ति पाउनेछन् भने ठगीको प्रमाण फेला परेमा उनलाई अदालतले सजाय तोक्न सक्ने छ । यसका लागि कोही पनि कसैका विरुद्धमा नारावाजी गर्न जरुरी छैन । हाम्रो मुलुकमा एउटा यस्तो चलन बढेको छ– त्यो भनेको जसका विरुद्धमा पनि विना आधार बोल्ने । यो प्रवृति केही व्यक्तिहरूमा पहिलेदेखि थियो भने अहिले यो झन बढेर गएको छ । यस्तै प्रवृति बढदै जाने हो भने सही सत्य भन्ने शब्द नै लोप भएर जाने छ । कतिपय मानिसहरू आफै कुरा उवाजेर उफ्रने गर्छन भने कतिपय मानिसहरू अरूले भनेको सुन्दासाथ त्यसको सही के हो र झुठ के हो भनेर थाहा पाउनुको साटो कौवाले कान लगेको भन्दासाथ कौवाका पछाडि लाग्ने बानीको विकास भएर गएको छ । यसबाट सत्य कहिले पत्ता लाग्ने हो ? जे कुरा सुनिन्छ त्यसको वारेमा एकपटक विश्लेषण गर्न जरुरी हुन्छ । विना विश्लेषण बोल्नु भनेको कौवाले कान लग्यो भनेर कौवाको पछाडि दौडनु जस्तै हो ।

आजभोली हाम्रो मुलुकमा अडकलको भरमा लान्छना लगाउनेको संख्या बढ्दो छ । यस्तै संख्या बढदै गयो भने भोली सत्य कुरा जान्न खोज्नेको संख्या कति होला ? घटनाको सही विश्लेषण नगरी बोल्ने गर्दा आफ्नो विश्वास समेत गुम्न सक्छ भन्ने पनि थाहा पाउनु पर्दछ । एउटा कुरामा मात्र मानिस चुक्न पुग्यो भने भोलीको लागि धेरै कुरामा विश्वास चुँडिदै जान्छ । सुन्नेले यसले त यस्तै विना सुझका कुरा गर्छ भन्न लाग्छन् । यसबाट बच्नका लागि पनि घटना सुन्दासाथ दौड लगाउनुको साटो सत्य तथ्य बुझ्न लाग्ने गर्नुपर्दछ । आजभोली सामाजिक सञ्जाल प्रयोग गर्नेहरू मध्ये कतिले यस्तै हावाको भरमा टिप्पणी गरेको देख्न पाइन्छ यो पनि त्यही कान छाम्न छोडेर कौवाको पछाडि दौडिएको जस्तै हो ।

आजोभोली विभिन्न दल तिनका नेता कार्यकर्ताहरूले गर्ने गरेको टिप्पणी पनि यही कोटी भित्र परेको पाइन्छ । आफ्नो नेताले जे भन्यो त्यसको सत्य तथ्य पत्ता लगाउन वा बुझ्न नलागेर त्यसैका पछाडि हुँईयाँ लगाएको सुनिन्छ । कहिलेकाँही हाम्रो गाउँको एक छेउँमा एउटा स्याल हुँइया ग¥यो भने तत्कालै सारा स्यालहरू यस्तै हुँईया गर्दै गरेको आवाज निकै टाढासम्म सुन्न पाइन्छ । एउटा स्याल किन हुँईया गरे होला त्यसका पछाडि धेरै स्याल हुँईया गर्नुका पछाडि के रहस्य हुन सक्छ । त्यसभित्र रहस्य केही होइन त्यो भनेको स्यालको प्रवृति हो । हामी पनि कतिपय अवस्थामा त्यस्तै स्याल हुँइयामा लाग्ने गर्दछौं ।

वास्तवमा यो काइदा वा यो नीति सही होइन भनेर र यसले तत्कालिन र दीर्घकालिन फाइदा कतैपनि केही हुँदैन । खाली आफनो स्वाभाव विगार्ने मात्र हो । यस्तै विना तुकका पछाडि लाग्ने वानी पनि एक प्रकारको दुव्र्यसन जस्तै हो । जसरी लागू पदार्थलाई दुव्र्यसन भन्ने गरिन्छ र लागू पदार्थले क्षणिक आनन्द दिने मात्र हो । भविष्यमा शरीर कमजोर बनाउँदै लैजान्छ त्यस्तै हो शब्दको दुव्र्यसन पनि । यसलाई कसैले सजिलो काइदाका रूपमा प्रयोग गरेका छन् तर यसले हरेकलाई नोक्सान गर्ने छ भन्ने बुझ्न पर्दछ ।

 

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?