© २०२३
बुटवल, ४ मंसिर । अधिकांस विद्यार्थीहरू बिहान १० बजे देखि साँझ ४ बजे सम्म विद्यालय आउने जाने गर्छन् । विद्यालयमा दिएको गृहकार्य गरेर सकेपछि अधिकांस विद्यार्थीहरू फुर्सदमा रहन्छन् । उनीहरू पछिल्लो समयमा मोवाईल, ल्यापटप, टिभी लगायतका अन्य ईलेक्ट्रोनिक्स डिभाईसमा भुल्ने गरेको पनि पाईन्छ । तर पाल्पा जिल्लाको तिनाउ गाउँपालिका वडा नम्बर ३ झुम्सा सहित ४ स्थानमा बालवालिका दिउँसोको समयमा विद्यालय जाने र अन्य समयमा भने ‘फुर्सद कक्षा’ मा भाग लिने गरेका छन् ।
स्थानीय तिलोत्तमा युवा क्लवले ४ बर्ष पहिला सुरुवात गरेको ‘फुर्सद कक्षा’ मा तिनाउका ४ स्थानमा बालवालिका नियमित जसो भाग लिने गरेका हुन् । बिहान र साझँको समयमा विद्यालय समय बाहेक विभिन्न टोल–टोलमा कक्षा ५ भन्दा तल्लो कक्षाका विद्यार्थीहरू जम्मा पारेर टोल टोलमा स्थानीय विद्यालयका शिक्षक र स्नातक, स्नाकोत्तर तह पुरा गरेर खाली रहेका विद्यार्थीहरूले विद्यार्थीहरूलाई नै पढाउँछन् । यसलाई स्थानीय तिलोत्तमा युवा क्वलले ‘फुर्सद कक्षा’ नाम दिएको छ । तल्लो कक्षाका बालबालिकाको सिकाइ सुधार गर्ने उद्देश्यले फुर्सद कक्षा संचालन गरिरहेको क्लबले जनाएको छ ।
तिलोत्तमा युवा क्वलका अध्यक्ष आशिष रायमाझीका अनुसार ४ बर्ष पहिला सुरुवात भएको यो फुर्सद कक्षा एक स्थानमा जारी थियो भने ४ स्थानमा आर्थिक अभावकै कारण बन्द भएको थियो । पछिल्लो समयमा भने देउसी भैलो बाट संकलन भएको रकमबाट पुनः सुरुवात गरिएको छ । अहिले ५ वटा टोलमा यसरी ६ जना शिक्षकले अध्यापन गराउन सुरुवात गरेका हुन । तिनाउ झुम्साको पानीमिल, झुम्सा,पलन्दर र ढापगैरामा टोलमा ५ स्थानमा पढाई हुन्छ । ५ बर्ष पहिला एउटा संस्था संग आवद्ध भएर यो कक्षा सुरुवात भएको भएपनि आर्थिक अभावको कारण बन्द भएको थियो ।
टोलमा विद्यार्थीहरुको संख्या हेरेर थप शिक्षकको समेत व्यव्स्थापन गर्दै आएको छ । अहिले एउटा टोलमा १२ जना भन्दा बढि विद्यार्थीहरू हुने गरेका छन् । टोलमा पढाउने शिक्षकको लागि क्लवले निश्चित रकम विनियोजन गरेको छ । प्रत्येक बर्ष जसो क्वलवे विद्यार्थीहरूको शिक्षा सुधारको लागि विद्यालयमा मात्रै नभएर घरमा पनि अध्यायनशिल बनाउने योजना अनुसार यो अभियानको थालनी गरेको हो । जस अनुसार कक्षा ५ सम्मका विद्यार्थीहरूको लागि यो फुर्सद शिक्षा बरदान जस्तै भएको दावि क्लवको छ ।
टोलमा शिक्षा लिएर विद्यार्थीहरूले विद्यालयमा शिक्षकले दिएको गृहकार्य समेत त्यहि गर्ने, नजानेको कुरा शिक्षक लाई सोध्ने हुँदा थप सृजनशिलता विकास हुने गरेको बताइएको छ । क्लवका अध्यक्ष रामाझी भन्छन्–‘स–सानो विद्यार्थीहरूको लागि घरमा विद्यालयको गृहकार्य समेत गराउने फुर्सद हुदैन, यसमा फुर्सद शिक्षाका शिक्षकहरूले सहकार्य गर्दै जानुहुन्छ, जसले गर्दा राम्रो हुन्छ । ’
क्लवले विनियोजन गरेको रकम अपुग भएपछि प्रत्येक विद्यार्थी बापत १०० रूपैयाँ अभिभावकबाट सहयोग शुल्क समेत लिने गरेको र त्यो रकम प्रत्यक्ष शिक्षकहरूलाई नै दिने गरेको छ । यसमा थप रकम क्लवले दिने गरेको हो । विद्यार्थीको लागि सहयोगी शिक्षक जस्तै बनेका शिक्षकहरूले विभिन्न समयमा फुर्सद शिक्षामा नै अतिरित्त मनोरञ्जन लगायतका खेलकुदजन्य गतिविधि समेत गर्दै आएका आएका छन् । जसलाई ‘मिनी स्कुल’ समेत भन्ने गरिएको छ । अभिभावकहरूले समय व्यवस्थान गर्न नसक्दा र पहिला विद्यार्थी पठाउने पछि घट्दै जाने परिपाटीको कारण पनि समस्या भएको भन्दै क्लवले विद्यार्थीहरूको नियमितताको लागि अभिभावकहरूसंग निरन्तर छलफल अन्तरक्रिया गर्दै आएको छ ।
भैलोबाट रकम संकलन
फुर्सद शिक्षा सञ्चालनको लागि यो पटक क्लवले देउसी भैलो खेलेको छ । २०८० को तिहारमा क्लवद्वारा संचालित देउसी भैलो कार्यक्रममा जम्मा १ लाख ३९ हजार १३८ रूपैयाँ संकलन गरेको थियो । जसमा खर्च रकम १ हजार ६ सय २० रहेको छ । देउसी भैलोको पुर्व घोषित उदेश्य बमोजिम पानीमिल, झुम्सा,पलन्दर र ढापगैरामा फुर्सद शिक्षा निरन्तर सन्चालन गर्ने र सडकबत्ती थप ३ स्थानमा जडान गर्ने समेत योजना रहेको क्लवले जनाएको छ ।