खोज

स्थानीयस्तरका कच्चा पदार्थ, सिप र प्रविधिको उपयोग गरेर बनाइने मुढाको प्रयोग सँगसँगै महिलाहरूले यसलाई स्वरोजगारको माध्यम बनाउन थालेका छन् । यसको लोकप्रियता बढ्दै जाँदा आयआर्जनका लागि महिलाहरूको आकर्षण समेत बढ्न थालेको हो । स्थानीय तहमा यसको प्रयोगसँगै रोजगारीको अवसर समेत सिर्जना भएको छ ।
कम लगानीमा घरमै बसेर तयार गरिने मुढाको प्रयोग घर, होटल तथा सवारी साधनमा समेत प्रयोग हुने गरेको छ । रूपन्देहीको देवदहमा देवदह उद्योग बाणिज्य संघले स्थानीय तहमा रोजगारीको सिर्जना गर्ने उद्देश्यले आयोजित एक हप्ते मुढा बनाउने तालिमले यहाँका महिलाहरूलाई आर्थिक उपार्जन गर्न सहज बनाएको छ । घर धन्धामा मात्र सीमित हुने महिलाहरूले मुढा बनाउने तालिमपछि दैनिक जीवनस्तरमा परिवर्तन आउने, आर्थिक रूपले बलियो बन्ने अपेक्षा गरेका छन् ।
बिशेषगरी महिलाहरू मात्र समावेश गरिएको मुढा बनाउने तालिमले आर्थिक रूपमा बलियो बनाउन सहयोग हुने र तालिम निकै राम्रो रहेको प्रशिक्षार्थी सिता भुसाल बताउँछिन् । “यो तालिम मलाई निकै प्रभावकारी लाग्यो, सजिलो पनि र घरमै बसेर आम्दानी गर्न सकिने भएकाले मैले यो सिपलाई घरमै बसेर सदुपयोग गर्नेछु ।” दुईचार पैसा माग्न पनि श्रीमानकै भर पर्नुपर्ने भएकाले अब त्यसको समाधान पनि यो तालिमले गरिदिएको प्रशिक्षार्थी भुसालको भनाइ छ ।
त्यसैगरी अर्की प्रशिक्षार्थी मिना श्रेष्ठले घरमा बसेर फुर्सदका महिलाहरूलाई यसले एकदम राम्रो काम दिने बताइन् । उनी भन्छिन्–“यसको बजार मूल्य ५ देखि ६ सय सम्म रहेको छ, दिनको एक हजार नै कमाई भएपनि महिनामा ३० हजार कमाइ हुन्छ ।”
घरेलु रूपमा पाइने समानहरू प्रयोग गरेर बनाउने मुढाको बजार मूल्य राम्रो रहेको हुँदा दिनमा दुईवटा सम्म मुढा बनाउन सकिने प्रशिक्षक शालिग्राम अर्याल बताउँछन् । “म पाल्पा घरमा रहँदा दिनमा दुई वटा सम्म मुढा बनाउने काम गरेँ । काममा लगनशील भएपछि मैले यही कामलाई निरन्तरता दिई ठाउँ–ठाउँमा प्रशिक्षकको रूपमा रहेर तालिम पनि दिन थालेको छु । मेलै बनाएको मुढा घरबाटै पनि बिक्री हुन्छ र मैले यसलाई व्यवसायिक रूपमा पनि संचालन गर्दै आएको छु”–उनी भन्छन् ।
बेरोजगारीलाई रोजगार दिनका लागि तालिमको आयोजना गरेको र मुढाको माग अधिक मात्रामा रहेकोले उत्पादित वस्तुले बजार नपाउलाकी भनेर डराउन नपर्ने बताउँछन् मुढा बनाउने तालिमका कार्यक्रम संयोजक रमेश गैह्रे । उनी भन्छन्–“तालिमबाट राम्रो अपेक्षा लिएका छौं, मुढा घर, गाडी, होटल सबै ठाउँमा प्रयोग हुने तीज हो । यो बनाएर बिक्दैन की भन्ने चिन्ता पनि हुँदैन, यो जता पनि प्रयोग हुन्छ र प्रयोग हुने भएकाले बिक्री नै हुन्छ ।”
खेर गएको समानलाई प्रयोग गरेर तयार गरिने सिपमुलक कार्यक्रम भएको हुँदा पनि यो बढी व्यवहारिक हुने उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष गोपाल प्रसाद ढकाल बताउँछन् । उनी भन्छन्–“सिप सिकांै स्वरोजगार बनौ” भन्ने मूल नाराका साथ देवदह उद्योग वाणिज्य संघले सिपमुलक तालिम संचालन गरेको हो । यसबाट ग्रामीण स्तरमा नै पाउन सकिने कच्चा पदार्थको समुचित उपयोग गर्ने अभिप्रायबाट पनि यो काम थालिएको उनले बताए । कतिपय उद्योगहरू, लघु उद्योगहरू कच्चा पदार्थको अभावमा धरासयी हुने अवस्था पनि धेरै ठाउँमा रहेको उल्लेख गर्दै ढकालले कतिपय खेर जाने पदार्थहरूलाई प्रयोग गरेर तयार गरिने एउटा सिपमुलक कार्यक्रम भएको हुँदा पनि यो बढी व्यवहारिक हुने ठानेर यो कार्यक्रमलाई अगाडि ल्याएको बताए । à