© २०२३
बाँके, २५ चैत ।
बाँकेमा सिंचाइको आयोजना धेरै भएपनि सिंचाइ भने न्यून रहेकोे पाइएको छ । लुम्बिनी प्रदेश सरकार, उर्जा, जलश्रोत तथा सिंचाई मन्त्रालय जलश्रोत तथा सिंचाई विकास डिभिजन कार्यालय नेपालगंज, बाँकेका अनुसार बाँकेमा सिंचाई न्यून रहेको हो । बाँके जिल्लाभरीमा ९३ हजार ९ सय १३ हेक्टर क्षेत्रफलमा सिंचाइ पुग्नु पर्नेमा अहिले सम्म ११ हजार २ सय १४ हेक्टर क्षेत्रफलमा सिंचाई पुगेको छ ।
बाँके जिल्लामा मात्र ४० बढी सिंचाई आयोजनाहरू छन् । त्यसमध्ये कतिपय कुनै सम्पन्न भएको र कुनै बन्ने चरणमा रहेका उर्जा, जलश्रोत तथा सिंचाई मन्त्रालय जलश्रोत तथा सिंचाई विकास डिभिजन कार्यालय, बाँकेका सूचना अधिकारी लाल बहादुर ओलीले बताए । उनले भने सरकारले बाँके र बर्दियालाई अन्नको भण्डार माने पनि बजेटको हिसाबले सबभन्दा अन्तिम रहेको छ । जुन हिसाबले सरकार बाँके र बर्दियालाई सिंचाईको लागि बजेट बिनियोजित गर्छ त्यो तरिकाले पुस्ताँै बित्दा पनि ९३ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा सिंचाई आयोजना पुरा नहुन सक्ने सूचना अधिकारी ओलीको भनाइ छ । धेरै बर्षको मिहेनत पछि मात्र बाँकेमा ११ हजार हेक्टर क्षेत्रफल जमिनमा सिंचाई पुगेको छ ।
उनले भने, खेतीयोग्य जमिन ९३ हजार हेक्टर सिंचाई पु¥याउन सके बाँकेमा कृषि उत्पादन बढ्ने र बाँकेमा अन्नको कमी समेत हुने अनुमान गर्न सकिन्छ तर बिडम्वना धेरै बर्षको प्रयासपछि ११ हजार हेक्टर क्षेत्रफल जमिनमा सिंचाईको सुबिधा पु¥याउन सकेका छौं । संघिय सरकारको मातहतमा कार्यालय भएको बेला केही बढी रकम विनियोजित भएको पाइएको थियो तर प्रदेश सरकारको मातहतमा गएदेखि यस कार्यालयका बजेट न्यून भएको सूचना अधिकारी ओलीले बताए ।
लालपुर लिफ्ट सिंचाई आयोजना सम्पन्न भैसकेको छ । तर सिंचाई कार्यालयले समितिलाई हस्तान्तरण गर्ने तयारीमा रहेको लालपुर लिफ्ट सिंचाई आयोजनाका अध्यक्ष चुडामणी ओलीले बताए । लुम्बिनी प्रदेश सरकार उर्जा, जलश्रोत तथा सिंचाई मन्त्रालय, जलश्रोत तथा सिंचाई विकास डिभिजन कार्यालय नेपालगंज बाँकेले १ सय ५० हेक्टर क्षेत्रफल जमिनमा सिचाई गर्ने योजना रहेपनि समितिले २ सय ५० हेक्टर क्षेत्रफल जमिनमा सिंचाई गर्ने लक्ष्य रहेको समितिका अध्यक्ष ओलीले बताए । सिंचाई बाह्रै महिना रहे किसानहरूले बाह्रै महिना खेती गरेर आर्थिक अवस्था सुधार्न सकिन्छ, उनले भने ।
बाँकेको खजुरा गाउँपालिका वडा नं. ३ धौलागिरी लिफ्ट सिंचाई आयोजनाले त्यस क्षेत्रमा २ सय ९६ हेक्टर क्षेत्रफलमा सिंचाई गर्ने गरेको छ तर सिंचाई गर्नुपर्ने जमिन धेरै भएकोले त्यतिले अपुग रहेको आयोजनाका अध्यक्ष बल बहादुर धामीले बताए ।
उनले भने, अहिले नहरमा भएको पानीले किसानहरूलाई पुग्ने गर्छ तर सिजन अनुसार यो पानी पुग हुने गरेको हुन्छ, नहरमा पानी आएपछि यो क्षेत्रमा नहुने चैते धान पनि लगाउन शुरु गरेको अध्यक्ष धामीले बताए । २०६६ साल देखि सञ्चालनमा आएको आयोजनाको अझै सम्म स्तर उन्नती भएको छैन, सरकारले बाँकेमा सिचाईको बजेट नै थोरै पठाउने भएकोले यसको स्तर उन्नती हुन नसकेको हो । लुम्विनी प्रदेशको १२ जिल्ला मध्य बाँके र बर्दियामा सबै भन्दा कम सिचाईको बजेट भएको देखिन्छ । जुन ठाँउमा सिचाईको अवश्य छ त्यही ठाँउमा बढी लगानी गर्नु पर्ने देखिन्छ । सरकारले बाँके बर्दियम खेत ियोग्य जमिनमा सिचाई सुविधा पुर्यान सके विदेशीने र वेरोजगारीको अन्त्य हुने देखिन्छ जस कारणले सरकारले सिचाईको हकमा बढी भन्दा बढी बाँके र बर्दियालाई ध्यान दिन जरुरी देखिन्छ ।