खोज

बुटवल ११ देवीनगरमा रहेको प्रदेशकै पहिलो लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयमा विरामी भर्ना गरेरै सेवा सञ्चालन गरिएको सुन्दा जो कसैलाई सुरुमा पत्याउनै गाह्रो पर्दछ तर चिकित्सालयले असार १ गतेदेखि नै बिरामी भर्ना गरेर सेवा सुरु गरेको छ ।

एक महिनाको बीचमा सयौं विरामीले भर्ना भएरै सेवा लिएका छन । लुम्बिनी प्रदेश सरकारको मातहत रहेको चिकित्सालयले १५ शैयाको अस्पताल सञ्चालन गरेपछि चिकित्सालय विरामीको भीड बढ्न थालेको छ । पछिल्लोसमय एलोपेथिकमात्रै होइन आयुर्वेदिक चिकित्सा र औषधीप्रति विरामीको विश्वास बढ्दै गएको छ । लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयले अहिलेसम्म बहिरंग सेवामात्रै प्रदान गर्दै आएकोमा पछिल्लोसमय विरामी भर्ना गरेर सेवा दिन थालेपछि आयुर्वेदप्रति विरामी आकर्षित हुनु स्वाभाविक हो ।

आयुर्वेद चिकित्सालयमा दैनिक एकसय बढी विरामी उपचारका लागि आउन थालेका छन । पछिल्लो समयमा सरकारी आयुर्वेद चिकित्साप्रति सर्वसाधारण विरामीको आकर्षण बढ्दै जानु भनेको राम्रो पक्ष हो । आयुर्वेद चिकित्सालयमा प्रायः गरेर ज्वरो, रुघाखोकी, बाथ रोग, हाडजोर्नी सम्बन्धी नशा च्यापिएका, छालामा समस्या भएका, युरिक एसिड, निसन्तान, ग्याष्टिकबाट पीडितहरूको उपचार हुन गरेको छ भने चिकित्सालयमा बमन गराएर उपचार गराउनेदेखि बिरचनका साथै थेरापी गराई गर्ने उपचार जस्ता थुप्रै उपचार बिधि प्रयोग गरिएको छ । यसले चिकित्सालयप्रति बिरामीको चाप बढदै गएको छ ।

पछिल्लोसमय एलोपेथिक उपचारमा मानिसहरूको जति बिश्वास छ, अहिले आयुर्बेदिक उपचारमा पनि उत्तिकै बिश्वास बढदै गएको छ । खुसीको कुरा के छ भने चिकित्सालयमा नेपालबाट मात्रै होइन भारतबाट समेत विरामीहरू उपचारका लागि आउन थालेका छन । आर्थिक बर्ष २०७९/०८० मा १८ हजार ७ सय ९५ पुरुष र १३ हजार ३ सय ९५ महिला गरि करिव ४१ हजार विरामीले उपचार सेवा लिएका छन । आयुर्वेद अस्पतालले दिएको यो सेवा महत्वपूर्ण हो ।

चिकित्सालयमा पञ्चकर्म सेवा बिस्तार गरिएको छ भने नागरिक आरोग्य केन्द्र, जेष्ठ नागरिक घरदैलो सेवा, योग सेवा सहित एक सातामा बुटवलका विभिन्न ५ स्थानमा सामुदायिक केन्द्रमा गएर सेवा दिने व्यवस्था गरिएको छ । जेहोस चिकित्सालय प्रशासनले जसरी सेवालाई गुणस्तरीय बनाउने प्रयास गरेको छ, आगामी दिनमा पनि यस प्रकारको सेवामा घटोत्तरी नहोस् ।

एकातिर नेपालबाट हरेक वर्ष अमूल्य र दुर्लभ जडीबुटी ठूलो मात्रामा विदेश निर्यात भैरहेको छ । कर्णाली तथा सुदूरपश्चिम क्षेत्र मात्र हैन, मुलुकका अन्य भागहरूमा पनि त्यहाँको वातावरण सुहाउँदा जडिबुटीहरू पर्याप्त छन् । नेपालभित्र सिंहदरबार वैद्यखानालगायत अनेक प्रतिष्ठित र विज्ञ आयुर्वेद संस्थाहरूले प्राचीन स्वास्थ्य विज्ञानको महत्वपूर्ण विधालाई जीवन्त राखेका छन् । तर आधुनिक शिक्षा पद्धति र नीतिले आयुर्वेद चिकित्सा विज्ञानलाई तुलनात्मक रूपमा अत्यन्त कम महत्व दिएको छ ।

अहिलेपनि आयुर्वेदका क्षेत्रमा सरकारले अत्यन्त कम बजेट छुट्ट्याउने गरेको छ । नेपालमा रहेका अमूल्य जडिबुटी हामी नेपालीले चिन्न नसक्दा विदेश निर्यात भैरहेको छ । कौडीको भाउमा नेपालका जडिबुटी विक्री भैरहँदा हामी मुकदर्शकमात्रै बनिरहेका छौं । आयुर्वेदिक चिकित्सातर्फ आम जनतामा विश्वास जगाउन सकिरहेका छैनौं ।

अमूल्य जडिबुटीहरू तस्करी भैरहेको छ । जसका कारण मुलुकका आयुर्वेद प्रतिष्ठान र औषधालयहरू मारमा परेका छन् । बिडम्वना जंगल, जडिबुटी, जल र जमिनको उचित व्यवस्थापनको नारा दिए पनि जमिनबाहेकका सबै सम्पत्ति र स्रोतहरू नेपालको समृद्धिभन्दा विदेशको स्वार्थमा प्रयोग हुँदै गएको अवस्था छ । त्यसलाई मुलुककै हितमा प्रयोग गर्ने नीति र व्यवहार लागू नहुँदा मुलुकको लागि हानी पुगेको छ । नेपालका आयुर्वेदिक औषधीहरू विदेश निर्यात हुन सकेको छैन ।

अवका दिनमा नेपाली जडिबुटीको उपयोग नेपालकै आयुर्वेदिक अस्पताल र चिकित्सालयमा गरौं । पछिल्लोपटक लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयले जसरी विरामीलाई भर्ना गरेर सेवा दिन सुरु गरेको छ, यसले आम बुटवलबासी र सिंगो लुम्बिनी प्रदेशकै जनतालाई खुसी बनाएको छ । हामी सवै मिलेर लुम्बिनी आयुर्वेद चिकित्सालयलाई अब्बल बनाऔं ।