खोज

बुटवल, जेठ । हरेकबर्ष बर्षायामको शुरुआतसँगै बुटवलको माथिल्लो भेगका बासीन्दा ज्योतिनगरको पहिरो सम्झेर चिन्तित हुने गर्दछन् । बुटवल उपमहानगरपालीका वडा नम्बर ३ र ४ मा पर्ने ज्योतिनगर, लक्ष्मीनगर, बमघाट, गोलपार्क, मिलनटोल, संगमटोलका सयौं घर ज्योतिनगरको पहिरोबाट पीडित छन् । पानी पर्न थाल्यो कि माथि पहिरोतिर हेर्ने, झर्न थाल्यो कि पोका पुन्तुरा बोकेर भाग्ने गर्दछन् ।
यहाँका जनता दशकौंदेखि उक्त पहिरोजन्य समस्याको समाधान पर्खेर बसेका छन् । स्थानियका अनुसार बर्षेनी लाखौं रुपैयाँ पहिरो नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि लगानी भैरहेको भएपनि नतिजा प्रभावकारी ढंगको आउन सकेको छैन । यसबर्ष मात्रै झण्डै ८५ लाखको काम भएको छ भन्दा सायदै कसैले पत्याउला । हुन त यहाँका ५७ जना पहिरो पिडितलाई तत्कालिन नगरपालीकाले २०५७ सालमा बुटवल १२ तामनगरमा स्थानान्तरण गरिएको थियो ।
बर्षेनी दर्जनौं घरमा क्षति पुराउने सो पहिरोको दिर्घकालिन समाधान खोज्न सरकारसँग पिडितहरुले माग गरेका छन् । हरेकबर्ष बर्षायाममा बुटवलका हजारौं जनताको लागि अभिसाप बन्दै आईरहेको ज्योतिनगरको पहिरो नियन्त्रणका लागि प्रयाप्त मात्रामा प्रयासहरु नभएको भन्दै स्थानियले चिन्ता ब्यक्त गरेका छन् । ठुलो बाढीसहितको पहिरो आउने ढुंगा मुडा काठसहित बगाएर आउदा बालबच्चासहित भाग्नु परेको स्थानियहरु बताउछन् ।

उनिहरुका अनुसार बुटवल उपमहानगरपालीका वडा नम्बर ३ र ४ मा पर्ने ज्योतिनगर, लक्ष्मीनगर लगाएतका स्थानहरु पहिरोको उच्च जोखिममा रहेको भएपनि यसको रोकथाम र नियन्त्रणका लागि भैरहेका प्रयासहरु प्रभावकारी बन्न सकिरहेका छैनन् । यद्यपी पहिरो प्रभावित क्षेत्रमा प्रभावकारी ढंगले कार्यहरु गर्ने प्रयास भैरहेको वडा सदस्य अमृत खड्काको भनाई छ । यो बर्ष दुईस्थानमा ८५ लाख बराबरको काम भैरहेको भन्दै सदस्य खडकाले बजेट कम भएकाले पहिरो नियन्त्रण तथा रोकथामको काम प्रभावकारी हुन नसकेको बताउछन् ।
बर्षेनी करोडौंको धनमालको क्षति गर्ने सो पहिरो नियन्त्रण र रोकथामका लागि चेकड्याम लगाएतका आवश्यक कार्यहरु भैरहेको बुटवल उपमहानगरपालीका वडा नम्बर ३ का अध्यक्ष बिष्णुप्रसाद ढकालले बताएका छन । पहिरो नियन्त्रण तथा रोकथामका लागि बर्षेनी करोडौं रुपैयाँ बजेट खर्च भैरहेको उल्लेख गर्दै स्थानिय तहको बजेटले मात्र संभव नभएकोले प्रदेश र संघमा समेत माग गरि पहिरो नियन्त्रण तथा रोकथामको काम भैरहेको अध्यक्ष ढकालको भनाई छ । पहिरोको माथिल्लो भेगबाट नाला बनाएर पानीको बहावलाई उत्तरी क्षेत्रबाट चिडियाखोला तर्फ निकास दिइएको र तल्लो भेगमा ढुंगामाटो हटाउने र पर्खाल लगाउने कार्य भैरहेको उनले जानकारी गराएका छन ।
चुरे क्षेत्रमा हेक्साभेटर डोजर लगाएत मेसिन प्रयोग गर्न नहुने निति बिपरित पहिरोको माथिल्लो भेगसम्मै मेसिन पुराएर उत्खनन् ब्यबस्थापन गर्ने कार्य भैरहेको भन्दै कतिपय बुद्धिजिवीहरुले चिन्ता ब्यक्त समेत गरेका छन् । यसबारेमा बुटवल उपमहानगरपालीका र वडा कार्यालय भने बेखवर रहेको बताइएको छ । मेसिन प्रयोग गरिएको बारे आफुहरुलाई थाहा नभएको उपमहानगर र वडा कार्यालयले जनाएको छ ।
नगरप्रमुख खेलराज पाण्डेले भने—“स्थानिय आवश्यक्ता र बाध्यताको अवस्था सिर्जना भएका कारण निर्माण ब्यबसायीहरुले स्थानिय पहिरो पीडितहरुको सहयोगमा मेसिन प्रयोग गरिएको हुनसक्छ । वातावरणिय अनुकुलनका हिसावले प्रयोग गर्न नमिल्ने हो तर स्थानिय र निर्माण ब्यबसायीको सहमतीमा वा स्थानियको दवावमा प्रयोग भएको हुन सक्छ । हामीले मेसिन प्रयोग गर्न स्विकृती दिएका छैनौं । प्रयोग गरेका खण्डमा कानुन बमोजिम कारबाही हुन्छ ।”
त्यसो त ज्योतिनगर पहिरो रोकथाम र नियन्त्रणका लागि बर्षेनी दर्जनौं बैठक, छलफल, गोष्ठि सेमिनारहरु पनि नभएका हैनन् । तिनै तहका सरकार र सरकारी निकायबाट गरिने यस्ता कार्यक्रमबाट खासै उपलब्धी नदेखिएको स्थानियहरु बताउछन् । सरकारी प्रतिनिधीका अनुसार काम भैरहेको छ तर प्रभावकारी काम नहुदा समस्या जहाँको तही छ । बर्षेनी दर्जनौं घरमा क्षति पुराई करोडौंको धनमालको क्षति गर्ने सो पहिरो नियन्त्रणको लागि स्थायी र दिर्घकालिन समाधान खोज्न सरकारसँग पिडितहरुले माग गरेका छन् ।