© २०२३
सार्वजनिक, निजि र खाली बाझो जग्गामा वृक्षारोपण अभियान चलाउन जिल्लामा ७ लाख विरुवा उत्पादन गरिदैछ । त्यसका लागि विभिन्न जातका ७ लाख विरुवा उत्पादन गर्ने काम अन्तिम चरणमा पुगेकोछ । जिल्ला वन कार्यालय, पाँच वटा साझेदारी वन र निजी वन समुह मिलेर विरुवा उत्पादन गरिदैछ । जिल्ला, सेक्टर तथा ईलाका वनका विभिन्न १४ नर्सरीमा विरुवा हुर्किरहेका छन् । वन दशक सफल पार्न जिल्लामा वृक्षारोपण अभियान चलाईने भएकोछ । गत मंसिरबाटै नर्सरीमा विरुवा हुर्काउन थालिएको थियो । अब एक साता सम्ममा विरुवा वितरण गर्न योग्य हुने बताईएकोछ । असार चौथों सातामा वितरण गर्ने तयारी थालिएकोछ । वृक्ष सुधार तथा वृक्षारोपण कार्यक्रम र राष्ट्रपति चुरे तराई मधेश कार्यक्रम अन्तर्गत निजि वन प्रबर्धनकालागि विरुवा निःशुल्क बाडिनेछ । उत्पादित विरुवा ७० हेक्टर चुरे क्षेत्र र ४० हेक्टर अतिक्रमण हटाएईकोे वन क्षेत्रमा बृक्षारोपण गरिने वन कार्यालयले जनाएकोछ । वनको पहुचबाट टाढा रहेका समुदायलाई सार्वजनिक, पर्ति तथा निजि जग्गामा वृक्षारोपणकालागि प्रोत्साहन गर्न विरुवा उत्पादन गरिएको वन कार्यालयका सहायक वन अधिकृत मदनमोहन सान्डिल्यले बताए । त्यस्तै चुरे क्षेत्रका खाली स्थान, नदी कटान, उकास क्षेत्रमा समेत वृक्षारोपण गर्न विरुवा वितरण गरिने उनले जानकारी दिए । उत्पादित विरुवा व्यवस्थित रुपमा वृक्षारोपण गरेर २ सय हेक्टर उजाड क्षेत्र हरियाली बनाईने कार्यालयले जनाएकोछ । विशेष गरि दक्षिणी क्षेत्रमा निजी वन प्रर्वद्धन गर्न वन दशक अभियान मार्फत गत वर्षदेखि नै वृक्षारोपण र त्यस्को संरक्षणको सघन रुपमा अघि बढाईएकोछ । प्रति विरुवा ९ रुपैया लगानी पर्न गएकोछ जिल्ला वन अधिकृत कृष्णदत्त भट्टले भने ‘त्यही भएर विरुवा गुणस्तरीय र छिटै हुर्कने क्षमताको छ ।’ जिल्ला वन कार्यालयले ३ लाख, राष्ट्रपति चुरे तराई मधेश कार्यक्रमले १ लाख ५० हजार विरुवा उत्पादन गरेका छन् । त्यस्तै जिल्लाका ५ साझेदारी वनले २ लाख ५० हजार विरुवा उत्पादन गरेका छन् । यस वर्ष वन र साझेदारीको गरि ६३ लाखको विरुवा उत्पादन गरिएकोछ । उक्त वनले निःशुल्क विरुवा वितरण गर्ने कार्यक्रम छ । उपभोक्ता, निजी, ऐलानी र सार्वजनिक जग्गामा वृक्षारोपण क्षेत्र बढाउन निःशुल्क विरुवा वितरण गर्न ५० हजार विरुवा तयार भएको कपिलवस्तु साझेदारी वन व्यवस्थापन समितीका संयोजक गंगेशनाथ तिवारीले बताए । ‘मनसुन कुरेका छौं’ उनले भने, ‘२÷३ दिन भित्रै बाड्न सुरु गछौं ।’ वन मन्त्रालयले निजी वनबाट उत्पादित काठ दाउरा कटान र वितरणमा सहज निति ल्याएसंगै जिल्लामा निजी वन लगाउनेको संख्या बढेकोछ । यस्ले वृक्षरोपण क्षेत्र बढदै गएको छ । संशोधित वन नितिले २३ प्रजातिका काठ दाउरा कटानमा सहुलियत दिएको छ । जसका कारण निजी वन दर्ता गर्ने र विरुवा लगाउनेको संख्या गत बर्षको भन्दा बढेको वन अधिकृत भट्टले बताए । विरुवा उत्पादन काममा २ सय जनाले प्रत्यक्ष रोजगारी समेत पाएका छन् । गत वर्ष वितरण गरि रोपिएका विरुवाको अवस्था अध्ययन गर्न तथा यस बर्ष वितरण गरिने विरुवाहरुको अवस्था समेत हेर्न कार्यालयले विशेष अभियान चलाउने बताएकाछ । ‘वितरण गरेका विरुवा कति रोपिए, हुर्किए र संरक्षण गरिए तिनको अवस्था कस्तो छ अनुगमन गर्छौ’ वन कार्यालय प्रमुख भट्टले भने । निजी वनमा वितरण गरिएको विरुवा ८० प्रतिशतसम्म जोगिई हुर्कने गरेकोछ । अन्य क्षेत्रमा भने ६० प्रतिशत सम्म हुर्कने गरेका छन् । यहा सिसौ, मसला, सगुन, सेतो श्रीस, कदम, अमला र अर्जुन लगायतका विरुवा उत्पादन हुने क्रममा छन् ।